Вести
Националистички скандирања на навивачите на Шкендија за „Голема Албанија“ и „Илирида“
Навивачите на Шкендија синоќа (5 август) во повеќе наврати за време на натпреварот со Карабах на Националната арена скандираа „Илирида“ и „Голема Албанија“. Тие и покрај сите апели за фер и спортско навивање, извикуваа националистички пораки.
Навивачката група „Балисти“ го почна скандирањето кое потоа беше прифатено од најголемиот дел од гледачите на стадионот.
Натпреварот на трибините на Арената „Тодор Проевски“ го следеа влaдини фунционери, вицепремиерот Изет Меџити, претседателот на Собранието Африм Гаши и министерот за економија Бесир Дурмиши.
По завршувањето на натпреварот, спикерот Гаши им честиташе на навивачите за, како што напиша на Фејсбук, достоинственото однесување на трибините.
„Им честитам на навивачите кои беа подеднакво достоинствени примери за нашите национални вредности, внатре и надвор од стадионот. Со доверба и оптимизам го очекуваме резултатот од реваншот, убедени дека Спарк ќе се бори до крај“, пишува во својот статус Гаши.
Денеска на прашањето на телевизија Телма за коментар за скадирањата „Илирида“ од страна на навивачите на Шкендија, тој изјави дека додека бил на натпреварот не слушнал такво нешто, но дека ако се случило, го осудува.
Навивачите на Шкендија и пред неколку месеци за време на едноминутниот молк на натпреварот против Брера, а во чест на загинатите и повредените во трагедијата во Кочани, упатуваа свирежи и скандираа за УЧК.
Министерството за внатрешни работи претходно соопшти дека ќе ги санкционира евентуалните националистички испади, како што реагираше брзо по испадите на мала група навивачи на кошаркарскиот натпревар меѓу Македонија и Романија во Куманово, кога навивачите скандираа погрдни и навредливи зборови за Албанците додека македонските државни функционери беа присутни на трибините.
Денеска и Хелсиншкиот комитет за човекови права го осуди националистичкото и политизирано скандирање за време на фудбалскиот натпревар Шкендија-Карабах , што се одигра вчера на националната арена „Тодор Проески“ во Скопје во рамките на квалификациите за Лигата на шампионите.
„И покрај апелите од јавноста и институциите за фер и спортско навивање, од трибините се слушаа повици ‘Голема Албанија‘, ‘Чамерија‘ и ‘Илирида‘, пораки кои придонесуваат за поттикнување меѓуетнички поделби, ја нарушуваат меѓуетничката кохезија и имаат потенцијал да предизвикаат злосторства од омраза. Загрижувачки е фактот што ваквите извици не доаѓале само од навивачката група ‘Балисти‘, туку и од дел од публиката, во присуство на високи државни функционери“, велат од Хелсиншки комитет.
Хелсиншкиот комитет критикува и што ниту еден од високите функционери кои присуствувале на натпреварот не реагирал за навредувачките скандирања. Наведуваат дека покрај Гаши и Меџити на натпреварот присуствувале и партиските лидери Али Ахмети и Арбен Таравари.
„Особено е дискутабилна изјавата на Гаши, кој од една страна вели дека не ги слушнал повиците, а од друга страна јавно им честитал на навивачите, нарекувајќи ги ‘достоинствен пример за националните вредности‘. Овие контрадикторни ставови испраќаат опасна порака за толеранција на говор на омраза и политичко навивање на спортските терени“, соопшти Хелсиншки комитет.
Оттаму апелираат до Министерството за внатрешни работи (МВР) и надлежните институции да постапат во согласност со најавените мерки за санкционирање вакви испади.
Од основното јавно обвинителство Куманово соопштија дека постапуваат и дека до Секторот за внатрешни работи Куманово дале повеќе наредби и насоки за испитување на елементи за кривично дело при скандирањата кои „содржеле говор на омраза на кошаркарскиот натпревар меѓу репрезентациите на Македонија и Романија“.
Скандирањата на кошаркарскиот натпревар помеѓу Северна Македонија и Романија ги осудија премиерот Христијан Мицкоски, претседателката Гордана Сиљановска-Давкова, претседателот на Собранието, Африм Гаши, како и политичките партии од власта и од опозицијата во земјава, Косово и Албанија.
Истрага отвори и Меѓународната кошаркарска федерација ФИБА.
Инаку, Шкендија го загуби натпреварот од Карабах со 1:0. Ова е прв пораз на Шкендија оваа сезона во квалификациите за пласман во Лигата на шампионите.
види ги сите денешни вести
Мировните преговори меѓу Авганистан и Пакистан завршија без договор
Разговорите меѓу Авганистан и Пакистан во Истанбул, со цел постигнување долгорочно примирје, завршија без договор, изјавија во вторник (28 октомври) два извори запознаени со ситуацијата, што претставува удар врз мирот во регионот по смртоносните судири овој месец.
Целта на разговорите беше да се постигне траен мир меѓу двата јужноазиски соседа откако десетици луѓе беа убиени по должината на нивната граница во најлошото насилство откако Талибанците ја презедоа власта во Кабул во 2021 година.
Двете страни се согласија за прекин на огнот во Доха на 19 октомври, но не успеаја да најдат заедничка основа за време на втората рунда разговори посредувани од Турција и Катар во Истанбул, изјавија авганистански и пакистански извори, при што секоја страна ја обвинува другата за неуспехот, објави Ројтерс.
Пакистански безбедносен извор изјави дека Талибанците не се подготвени да се обврзат да ги совладаат пакистанските Талибанци, посебна милитантна група непријателски настроена кон Пакистан за која Исламабад тврди дека работи неказнето во Авганистан.
Авганистански извор запознаен со разговорите изјави дека тие завршиле по „тензични дискусии“ по ова прашање, додавајќи дека авганистанската страна тврдела дека нема контрола врз пакистанските Талибанци, кои во последните недели вршат напади врз пакистанските трупи.
Најновите судири започнаа по пакистанските воздушни напади претходно овој месец врз Кабул и други локации во Авганистан, насочени кон лидерите на пакистанските Талибанци.
Талибанците одговорија со напади врз позициите на пакистанската војска долж целата граница долга 2.600 км.
Прекинот на преговорите, кој го привлече вниманието на американскиот претседател Доналд Трамп, може дополнително да го затегне примирјето меѓу Авганистан под власт на Талибанците и нуклеарно вооружениот Пакистан, потсетува Ројтерс.
Пред три дена, пакистанскиот министер за одбрана изјави дека верува оти Авганистан сака мир, но дека неуспехот да се постигне договор во Истанбул би значело „отворена војна“.
И покрај прекинот на огнот меѓу Пакистан и Талибанците, во судирите за време на викендот загинаа пет пакистански војници и 25 пакистански талибански борци во близина на границата со Авганистан, соопшти војската.
Јапонија и САД потпишаа договор за ретки минерали
Американскиот претседател Доналд Трамп и јапонската премиерка Санае Такаичи потпишаа рамковен договор за обезбедување резерви на ретки минерали, објави Белата куќа.
Спогодбата беше потпишана за време на посетата на Трамп на Јапонија, дел од неговата турнеја низ Азија, насочена кон зајакнување на синџирите на снабдување со материјали критични за обновливата енергија, електрониката и автомобилската индустрија.
Според соопштението на Белата куќа, САД и Јапонија планираат заеднички да инвестираат и да користат економски инструменти за развој на диверзифициран и фер пазар за ретки минерали.
Трамп ќе се сретне и со кинескиот претседател Си Џинпинг за време на неговата посета на Азија.
Портпаролката на Белата куќа, Каролин Левит, изјави дека јапонската премиерка Такаичи ќе го номинира Трамп за Нобелова награда за мир по нивната средба во Токио.
„За толку кратко време, светот почна да ужива во повеќе мир“, изјави Такаичи за новинарите.
а време на средбата, Трамп и рече на Такаичи дека САД и Јапонија ќе имаат „фантастичен однос“.
„Отсекогаш сум имал големо почитување кон Јапонија и ова ќе биде однос посилен од кога било“, рече американскиот претседател.
Аналитичарите велат дека Такаичи, која беше блиска соработничка на Абе, се стреми да ги обнови односите со Вашингтон и да ја зајакне сопствената политичка позиција.
Двајцата лидери разговарале за завршување на војната во Украина и заедничките напори за обезбедување ретки минерали.
Унгарија на границата со Србија почна да го спроведува новиот систем за влез во ЕУ
Унгарија на граничниот премин Томпа-Келебија со Србија започна со имплементација на новиот систем за влез во Шенген зоната.
„Имплементацијата на новиот систем за влез/излез на Европската Унија (Систем за влез/излез - EES) на унгарско-српските гранични премини ќе започне наутро на 28 октомври на граничниот премин Томпа - Келебија“, објави Генералниот конзулат на Унгарија во Суботица, а пренесе Радио телевизија на Србија (РТС).
Системот EES ќе биде воведен на преминот Реске-Хоргош на 4 ноември, а до 11 ноември и на преостанатите унгарски премини.
Системот се однесува на земјите надвор од Шенген зоната. Станува збор за почеток на системот што дигитално ги евидентира податоците за влез и излез на граѓани на „трети земји“ и го заменува претходното рачно печатење на пасошите.
На граничните премини се поставени пунктови за регистрација, а полицајците ќе ги насочуваат возилата кон посебни сообраќајни ленти за оние кои треба да се регистрираат, објави унгарскиот конзулат.
На почетокот на овој систем, граѓаните на „трети земји“ што доаѓаат од правец на Србија кон Унгарија ќе треба само да се регистрираат во системот за прв пат, а потоа, преминувањето на границата ќе биде многу побрзо, објави конзулатот.
Системот EES почна да се применува на граничните премини во Хрватска, која неодамна влезе во Шенген зоната.
Скопје домаќин на 14. Меѓународен форум за енергија за одржлив развој
Скопје од денеска (28 октомври) е домаќин на 14. Меѓународен форум за енергија за одржлив развој (IFESD-14) насловен „Од цели кон акција: Напојувајќи ја иднината со одржлива енергија“.
Форумот го организира Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини (МЕРМС) во соработка со Канцеларијата на Програмата за развој на Обединетите нации УНДП и петте регионални комисии на ОН (UNECE, UNESCSP, UNECLAC, UNECA и ESCWS).
Целта на тридневниот форум е да се премине од глобални цели кон конкретни акции – со јасни чекори за диверзификација на изворите, забрзување на обновливите инвестиции и развој на регионална соработка за енергетска стабилност.
Најавени се над 600 учесници од 70 држави, владини и претставници на меѓународни организации, банки, академската заедница, приватниот сектор и на граѓански организации. Над 150 експерти ќе дебатираат на 35 панелски сесии.
На отворањето на форумот во Македонската филхармонија свои обраќања имаат премиерот Христијан Мицкоски, министерката за енергетика, рударство и минерални суровини Сања Божиновска, Татијана Молчан, извршна секретарка на Економската комисија на Обединетите нации за Европа (UNECE) и Армен Григоријан, постојан претставник на Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП).
Форумот IFESD-14 во Скопје ќе се надоврзе на резултатите од минатогодишното издание, што се одржа во Бангкок, а со цел да обезбеди платформа за конкретни акции и политики кои ќе ја забрзаат праведната и инклузивна енергетска транзиција.
Во рамки на форумот, ќе биде потпишана „Скопје декларација“ – документ кој ќе остане како значаен траен запис за заложбите на земјите учеснички кон одржлива, безбедна и инклузивна енергетска иднина.
Со ова, потенцираат од МЕРМС државава ја зацврстува својата позиција на енергетската светска мапа како рамноправен и кредибилен партнер во глобалната транзиција.
Комисијата на ОН ја обвини Русија за ново злосторство против човештвото во Украина
Руските сили користеле беспилотни летала за да ги протераат цивилите од нивните домови во близина на фронтовската линија во Украина, следејќи ги со камери и напаѓајќи ги додека барале засолниште, покажала истрагата на ОН објавена на 27 октомври.
Во извештајот, кој ќе биде презентиран пред Генералното собрание на ОН оваа недела, се наведува дека нападите „претставуваат злосторство против човештвото со присилно раселување на населението“.
Независната меѓународна комисија за истрага за Украина соопшти дека нападите со беспилотни летала биле извршени за да се протераат руските сили од нивните домови во три региони во јужна Украина, во близина на фронтовската линија и преку реката Днепар, повеќе од една година.
„Руските власти систематски координирале акции за протерување на украинските цивили од нивните места на живеење преку напади со беспилотни летала, како и депортации и трансфери“, се наведува во истрагата.
Извештајот ги базира своите наоди на интервјуа со 226 лица, вклучувајќи жртви, сведоци, хуманитарни работници и локални власти, и врз основа на стотици прегледани и потврдени онлајн видеа. Некои од преживеаните интервјуирани од истражителите на ОН рекле дека се чувствувале како „плен“.
Комисијата, формирана од Советот за човекови права на ООН кратко откако Москва ја започна својата целосна инвазија на Украина во февруари 2022 година, во мај утврди дека руските напади со беспилотни летала насочени кон цивили по должината на 100-километарската лента на десниот брег на реката Днепар во регионот Херсон претставуваат убиство како злосторство против човештвото.
Најзиниот извештај го проширува опсегот на тие наоди на 300-километарска лента територија контролирана од Украина низ регионите Херсон, Дњепропетровск и Николаев како дел од координирана политика на цивилни протерувања.
„Повеќе од една година, руските вооружени сили насочуваат напади со беспилотни летала против широк спектар на цивилни цели“, се вели во извештајот, „вклучувајќи луѓе, куќи или згради, точки за дистрибуција на хуманитарна помош и критична енергетска инфраструктура“.
Дејствувајќи под централизирана команда, руските трупи „намерно ги таргетираат цивилите и цивилните објекти и предизвикуваат штета и уништување“, се вели во неа.
„Погодени се дури и службите за прва помош“, се вели во извештајот на комисијата, вклучувајќи ги и екипите за итни случаи и пожарникарите, понекогаш повеќе пати, и покрај јасните ознаки на возилата.
Комисијата претходно објави дека присилното преместување и депортација на украински деца од страна на Русија во области под нејзина контрола претставуваат воени злосторства и можни злосторства против човештвото.
Москва не ја признава комисијата и не одговара на нејзините барања за пристап, информации и состаноци. Русија, исто така, негираше дека намерно ги таргетирала цивилите во Украина, и покрај широките докази за спротивното, откако ја започна својата целосна инвазија во февруари 2022 година.
По санкциите, Лукоил најави продажба на имотот во странство
Руската нафтена компанија Лукоил во понеделникот, 27 октомври, соопшти дека има намера да го продаде својот имот во странство, откако САД воведоа санкции кон оваа и кон државната руска компанија Роснефт со цел да извршат притисок врз Русија поради нејзината војна во Украина.
„Поради воведувањето рестриктивни мерки од страна на некои земји против компанијата и нејзините подружници, компанијата ја објавува својата намера да го продаде својот меѓународен имот“, се вели во краткото соопштение на Лукоил.
Министерството за финансии на САД минатата недела објави дека воведува санкции кон Роснефт и Лукоил. Двете најголеми руски нафтени компании, чиј извоз значително придонесува во буџетот на Кремљ, претходно овој месец беа санкционирани и од Обединетото Кралство.
Руската компанија соопшти дека продажбата се спроведува врз основа на дозвола за затворање на бизнисот издадена од Канцеларијата за контрола на странски средства (OFAC) при Министерството за финансии на САД.
„Почна разгледувањето на понудите од потенцијалните купувачи“, соопшти Лукоил без да даде дополнителни детали.
Санкциите на САД ги најави претседателот Доналд Трамп, кој се чини дека го губи трпението со Русија откако Москва го отфрли неговиот предлог за замрзнување на линии на фронтот.
Компанијата Лукоил е присутна со свои бензински станици во Северна Македонија и други земји од Западен Балкан – Србија и Црна Гора, но и во Бугарија и Романија каде има и рафинерии. Бензински станици Лукоил има и во Хрватска.
Заострувањето на санкциите врз рускиот нафтен сектор следеше по месеци напори на Трамп да ја заврши војната во Украина, што вклучуваше и средба со рускиот претседател Владимир Путин во Алјаска во август. Кратко пред да бидат воведени санкциите, Трамп го откажа вториот планиран самит со Путин.
Санкциите врз Лукоил и Роснефт стапуваат на сила на 21 ноември откако САД им дадоа рок од еден месец на компаниите што соработуваат со руските нафтени гиганти да ги прекинат врските или да се соочат со секундарни санкции, што би им го прекинало пристапот до американските банки и осигурителни компании.
Власта на Санчез слабее - ја губи поддршката од каталонската партија
Левичарската малцинска влада на премиерот Педро Санчез во Шпанија губи еден од своите сојузници во парламентот, што го става во опасност опстанокот на неговата администрација.
Партијата „Заедно“ на каталонскиот сепаратистички лидер Карлес Пуџдемон одлучи да се откаже од договорот за поддршка на Социјалистичката партија (PSOE) на Санчез, потврдија од партијата за агенцијата ДПА.
Управувачкиот одбор на партијата, кој број 50 члена, одлуката ја донел едногласно на состанок што се одржал во Перпињан во Франција, објавија неколку шпански медиуми вклучително и државната телевизија.
Одборот се состанал во Франција, а не во Шпанија, бидејќи сè уште се не се повлечени налозите за апсење на неколку партиски членови, вклучувајќи го и Пуџдемон.
Партиската база на каталонската партија треба да ја одобри оваа одлука за откажување на поддршката за владата на Санчез. Гласањето треба да се одржи во среда и четврток, но со оглед на едногласноста во управувачкиот одбор, извесно е дека одлуката ќе биде потврдена.
Без гласовите на седумте пратеници на „Заедно“ во парламентот во Мадрид, левичарската влада на Шпанија ќе нема мнозинство за да протурка закони, дури и ако има поддршка од други помали партии.
Според експертите, Санчез, кој е на власт од 2018 година, би можел да се соочи и со гласање за недоверба. Исто така е можно да бидат распишани и нови избори.
Како што пишува новинската агенција, постојат неколку причини за разидувањето на патиштата меѓу каталонската партија и премиерот Санчез. Една од нив е што, според ДПА, поради германско противење не успеале плановите за признавање на каталонскиот јазик како официјален во ЕУ, ветување кое наводно му го дал Санчез на Пуџдемон.
Друга причина е што не е спроведен до крај Законот за амнестија за каталонските сепаратисти. Иако откако минатата година тој стапи на сила, неколку протерани политичари можеа да се вратат во Шпанија без проблеми, шпанските судиите сè уште не ги повлекуваат налозите за апсење на Пуџдемон и неколку други политичари. Пуџдемон, кој е поранешен регионален претседател, живее во егзил од референдумот за независност на Каталонија што тој го иницираше во 2017 година.
По виртуелната министерка, Рама најави и дигитални асистенти за пратениците
Откако Албанија ја доби првата виртуелна министерка Диела, генерирана со вештачка интелигенција, албанскиот премиер Еди Рама најави дека и пратениците од неговата Социјалистичка партија ќе добијат дигитални асистенти.
Во необичната најава, Рама рече дека министерката Диела е „бремена“ и чека 83 деца – по едно за секој пратеник од владејачката партија.
„Децата со вештачка интелигенција“ или виртуелните помошници ќе ги следат парламентарните постапки, ќе може да снимаат дискусии во парламентот, ќе подготвуваат резимеа и ќе предлагаат одговори за пратениците кои не можеле да присуствуваат на некои седници…
Очекувањата се дека овој систем ќе биде целосно оперативен до крајот на 2026 година.
Албанскиот премиер ваквиот чекор во дигитализацијата го соопшти во обраќање на Берлинскиот форум за глобален дијалог (БГД).
„На пример, ако одите на кафе и заборавите да се вратите на работа, тие ќе ви пренесат што се зборувало додека сте биле отсутни и на кого треба да му возвратите и контактирате“, рече Рама.
Диела, што на албански значи „сонце“, официјално беше избрана за министерка во септември.
Изборот на Владата со 17 члена, тогаш предизвика тензии во парламентот поради противењето на опозициските пратеници. Тие го критикуваа назначувањето на виртуелната министерка како неуставно бидејќи ботот не е личност, нема албанско државјанство и може да доведе до поголема корупција.
Двајца полицајци уапсени за разбојништво во златарница во Гостивар
Двајца полицајци се уапсени за разбојништво во златарница во Гостивар на 10 октомври кога биле одземени 18 килограми злато.
Полицајците, како што денеска (27 октомври) информираа од Министерството за внатрешни работи (МВР) и од Основното јавно обвинителство (ОЈО) Гостивар, се гонат како соизвршители во делото.
Станува збор за двајца полицајци од ОВР Кичево, кои заедно со други засега непознати лица, на 10 октомври влегле во златарницата и со закана со оружје го украле златото.
Полицајците, како што тврди Обвинителството, се договарале и направиле план за грабежот заедно со соучесниците по кои полицијата сè уште трага. Во извршувањето на делото користеле и службено полициско возило.
„Осомничените учествувале во подготовките со извиди на локацијата и на работата на златарницата два дена пред грабежот. На самиот ден, тие со службено возило на МВР го обезбедувале патот на двете возила искористени за грабежот во Гостивар, од кои едното потоа било пронајдено запалено на магистралниот пат Гостивар-Дебар, додека другото било пронајдено напуштено во Кичево, во близина на сточниот пазар“, велат од ОЈО Гостивар.
За двајцата полицајци се бара од судот мерка притвор поради опасност од бегство и можност за попречување на истрагата со прикривање на докази и влијание врз сведоци.
Таткото кој нападна двајца младински фудбалери на Брегалница доби 11 месеци затвор
Таткото од Скопје кој на натпревар меѓу младинските екипи на фудбалските клубови Брегалница и Шкупи, нападна двајца 15 годишни фудбалери доби казна затвор од 11 месеци.
Инцидентот се случи на натпревар во август во Штип. Двајцата нападнати фудбалери играа за тимот на Беласица, додека синот на скопјанецот кој го изврши насилството играше за Шкупи.
Судскиот процес се водеше пред Основниот суд Штип, а на таткото му се судеше за кривичното дело насилство. Пресудата, за која судот информираше на 27 октомври, не е правосилна односно странките имаат право на жалби до штипскиот Апелациски суд.
За настанот, Основното јавно обвинителство во Штип поведе постапка веднаш по натпреварот.
„Со дејствијата тој ја загрозил сигурноста на две деца родени 2010 година, играчи за тимот на Брегалница, нанесувајќи им телесни повреди. Освен тоа, кај оштетените, останатата присутна публика и во јавноста предизвикал чувство на несигурност, загрозување и страв“, информираше Обвинителство по отворањето на постапката.
Инцидентот се случи во 89-тата минута од натпреварот, кога судијата поради прекршок (фаул) доделил втор жолт картон со што го исклучил од игра синот на таткото што го изврши нападот.
Според описот на настаните од Обвинителството, првично неспортски изреагирал синот фудбалер кој со тупаници и удар со нога се обидел да се пресмета со еден од фудбалерите на Брегалница.
„Тогаш на теренот влегол таткото и со тупаници и клоци започнал да ги удира двете деца, нанесувајќи им телесни повреди – повеќе набиеници и скршеница на нос без дислокација. На игралиштето влегле и други лица од публиката, кои спречиле натамошна ескалација на настанот“, посочи Обвинителство.
Покрај постапката пред судот, за инцидентот реагираше и Фудбалската федерација на Македонија (ФФМ) која донесе неколку дисциплински мерки.
На фудбалерот на Шкупи, чијшто татко денеска беше осуден, му е изречена најстрогата санкција – исклучување од фудбалска организација. За уште двајца младински играчи на Шкупи, кои беа вклучени во инцидентот, беше изречена казна забрана на играње во траење од три месеци. Казна да не игра четири натпревари заработи и 15-годишен фудбалер на штипска Брегалница, којшто се впуштил во груба игра и самозаштита при нападот.
Исто така, организаторска и колективна одговорност се бараше и од двата клуба – од Шкупи заради нападот на родителите врз противнички играчи, а од Брегалница заради слабата организација на натпреварот и пропуст во обезбедувањето.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете