Во изминативе осум месеци од годинава, детските спортски терени во земјава станаа арена на 75 инциденти поврзани со насилство и недостојно однесување, при што повредени се 15 луѓе, покажуваат податоците од Министерството за внатрешни работи.
Полицијата најчесто регистрирала проблеми во Скопје, 45 од вкупните 75 инциденти. Станува збор за нарушување на јавниот ред на спортските трибини на детски натпревари на кои варираат од фрлање пиротехника и навредливи скандирања до физички напади.
„По преземени мерки, регистрирани се седум кривични дела од кои три се за кривичното дело „насилство“, две дела „спречување службено лице во вршење службени дејствија“ и по едно „напад врз овластено службено лице при вршење работи на безбедноста“ и „насилство врз дете“, за што против 11 лица се поднесени кривични пријави, поднесени се 13 барања за поведување прекршочна постапка и издадени се платни налози и изготвени записници за сторени вкупно 78 прекршоци,“ се вели во одговорот од МВР за Радио Слободна Европа.
Спортските трибини на детските натпревари сè почесто стануваат сцена на несоодветно и дури опасно однесување на родителите, наместо терен за спортски вредности и поддршка.
Последниот инцидент викендов ја шокираше јавноста. На 24 август на штипското игралиште „Бело Брдо“ 43 годишен татко насилно влета на терен во последната минута од фудбалскиот натпревар меѓу младинските екипи на фудбалските клубови „Брегалница“ и „Шкупи“ при што нападна две деца од домаќинскиот клуб.
Две момчиња со скршеници во насилсниот инцидент во Штип
Двете момчиња завршија во болница со скршеници, а осомничениот напаѓач во притвор. Откако судот му одреди осумдневен притвор, Фудбалската федерација на Македонија покрена дициплинска постапка против тројца играчи кои на теренот ја започнале тепачката поради жолт картон, како и против двата клуба.
Инцидентот ја отвори дебатата за потребата од дополнителни механизми за превенција на насилството во младинскиот спорт. Настанот беше оценет како грубо нарушување на спортскиот дух и фер играта.
Последниот инцидент веројатно го допре дното, вели портпаролот на Фудбалската федерација Златко Андоновски.
„Навистина моравме остро да реагираме и според дисциплинскиот правилник изрековме една доживотна суспензија за фудбалер кој беше причина за сериозна повреда на друго момче од тимот на Брегалница. Потоа, двајца фудбалери се суспендирани во траење од три месеци, поведена е постапка против Шкупи, постапка и против Брегалница за лоша организација, но и за еден од координаторите на младинскиот тим на Шкупи“, вели Андоновски.
Инцидентите на спортските терени на разни младински натпревари во кои учествувале родители не се невобичаени во земјава
Дел од родителите како негативен пример
„Шутни бе, глуп“, „Сакат ли си во нозете“, „Оди му, скрши го“, „ќе ти ги земам копачките, не ги заслужуваш “ се само некои од речениците кои мајката Даниела на осумгодишно момче ги слуша од дел од родителите кои им довикуваат на сопствените деца додека ги следат детските натпревари.
„Наместо да ги научат децата на спортска култура, самите родители влегуваат во улога на менаџери на „идниот Меси или Роналдо“, и им вршат огромен притисок на децата. Поради таква „напната“ атмосфера, почнав да го избегнувам присуството на трибините“, вели мајка на 10 годишно момче кое тренира во скопски фудбалски клуб.
Несоодветното однесување понекогаш не останува само на ниво на зборови.
Лани беше забрането присуство на родители на трибини
Минатата година трибините извесно време беа затворени за публика откако имаше тепачка меѓу родители на младите фудбалери.
„Минатата година, на натпревар во детска лига, се степаа родители на трибините на стадиот на ФФМ. Се степаа меѓу себе поради натпреварот. После тоа, трибините извесно време беа затворени за навивачи“, вели Зоран од Скопје родител на 11 годишно момче кое тренира фудбал.
Откако ни дозволија да присуствуваме на трибините, на почетокот беше мирно, ама на последниот пролетен турнир, можеби не беше тоа тепачка, ама беше несоодветно однесување од родители на осумгодишни деца, сведочи 35 годишниот татко Влатко од Скопје.
„Еден од татковците на децата од тимот на син ми, беше вербално агресивен, постојано навредливо довикуваше кон синот, и кога тој го постигна победничкиот гол, ја искрши корпата за ѓубре пред него во име на среќа за голот, претеризам. Тоа е само игра на мали деца, човек треба да се радува, ама не и да крши, “ додава тој.
Но, забраната за присуство на родители на спортските терени не е секогаш добро решение вели професорот на Факултетот за физичко образование Иван Атанасовски.
„Од еден аспект тоа е добра превентивна мерка, но од аспект на тоа дека нели фудбалот и спортот се игра за публиката, за луѓето, ние го осиромашуваме од тој аспект спортот или фудбалот. Но, поведението, негативното поведение на родителите за жал поради интересот нивното дете да успее по секоја цена, резултатот е императив за нив кој треба да се рефлектира преку нивното дете, доведува до тоа да ескалираат состојбите на теренот, во теренот и околу теренот“, вели тој.
Дел од родителите во улога на тренери и судии
Тренерот Марјан Гроздановски од фудбалскиот клуб „Гроздановски“ објаснува дека сведочи на многу ситуации во кои родителите кои не успеале во спортот си ги лечат, условно кажано „своите фрустрации “ преку децата.
„Дел од родителите кои ги носат децата на спорт, доаѓаат со своите фрустрации дали од работа, дали од приватниот живот, не е битно, и своите амбииции од типот јас не успеав во спортот, тогаш моето дете мора. Ништо не мора, едноставно детето треба да ужива во спортот“, вели тренерот Гроздановски.
Често се случува на детски натпревари родители да се ставаат во улога на тренери и да го попречуваат редот, вели тој.
„Наместо да ги бодрат нивните деца од трибините, се случувало да се однесуваат некои родители како хулигани, се ставаат во улога на тренер во обид тие да го водат натпреварот. Со таквото однесување понекогаш создаваат одбивност кон спортот кај децата, едноствано не сакаат да тренираат, затоа што им се згадило од спортот,“ додаде Гроздановски.
Вината треба да се бара и во дел од родителите, но и во дел од тренерите, кои наместо да покажат дека играта може да ги научи децата на спортски дух, вештини и спортски бон тон, целат само кон победнички резултат, додава тој.
Полицијата и обезбедување чест декор на детски натпревари
Честопати на детски турнири во фудбал „главен декор“ се униформирани полицајци. Тоа е и една од задачите на Федерацијата, да се погрижи за безбедноста на натпреварите.
„Ние не сме среќни ако има повеќе одржувачи на ред или полиција на таков тип на натпревари отколку публика која што доаѓа со цел срце да навива за младите и за нивните деца, ама има случаи кога тоа едноставно мора да се направи,“ додава портпаролот на ФФМ Андоновски.
Според професорот Атанасовски од Факултетот за физичко образование желбата за професионална фудбалска кариера која ќе овозможи успешен трансфер и финансиска корист е сериозен мотив за дел од родителите во своето дете да гледаат како на „инвестиција“.
„И сето тоа сите тие фрустрации кои ги носат родителите, дури ја мислам дека и родителите во даден момент гледаат инвестиција во сопственото дете по секоја цена која треба да успее и да биде исплатлива во иднина“, вели Атанасовски.
Со ваквите случувања, спортот го губи своето основно значење, воспитување на деца преку тимска работа, дисциплина и фер-плеј. Наместо тоа, децата растат во средина во која се нормализираат агресијата и насилството, токму од оние што треба да им бидат пример – нивните родители.
Социолозите и спортските психолози предупредуваат дека родителите кои на трибините внесуваат навреди и агресија, им нанесуваат штета на децата.
„Спортска култура или спортски бонтон е многу сериозна тема која кај нас за жал не се гради. Притисокот да се биде „победник по секоја цена“ создава страв, несигурност и ја уништува љубовта кон спортот. За спортот да остане она што треба да биде, школа на фер-плеј, дисциплина и здрави навики, неопходно е решително санкционирање на секоја форма на насилство“, вели професорот Атанасовски.
Потребно ни е сериозно истражување зошто на неколку месеци ни се појавуваат инциденти меѓу родители на спортски терени, за да може државата да има посериозен пристап кон оваа негативна девијантна појава, вели професорот од Факултетот за физичко образование.
