Во ненадејна промена, американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека Украина, со помош на своите европски поддржувачи, може да ја врати целата територија окупирана од Русија.
Неговата изјава на социјалните мрежи на 23 септември, по разговорот со украинскиот претседател Володимир Зеленски на маргините на Генералното собрание на ОН во Њујорк, брзо предизвика возбуда. Претходно, Трамп и други американски претставници силно сугерираа дека Украина ќе мора да отстапи дел од територијата на Русија како дел од мировниот договор.
На напната средба во Белата куќа во февруари, Трамп му рече на Зеленски дека Украина „нема билет“ за да ја добие војната.
Сепак, објавата на социјалните мрежи покрена клучни прашања на кои немаше одговори.
Дали Трамп ќе се откаже од своите напори за завршување на војната? Дали новите санкции на САД против Русија се уште се на маса? Дали реторичката промена може да ја промени пресметката на Кремљ кога станува збор за војната во Украина?
Еве на што треба да се внимава:
Дали санкциите се сѐ уште на маса?
„Путин и Русија се во големи економски проблеми“, напиша Трамп на Truth Social, сугерирајќи дека финансиските проблеми на земјата се една од главните причини за неговото ново верување дека Украина може да ја врати контролата врз своите граници со „време, трпение и финансиска поддршка од Европа, особено од НАТО“.
Иако тој постојано се закануваше дека ќе воведе нови санкции врз Русија и земјите што ја поддржуваат нејзината инвазија на Украина, со цел дополнително да ја поткопа способноста на Москва да се бори, тој не спомена казнени мерки во објавата. Некои набљудувачи ги толкуваат неговите зборови како знак дека нови санкции на САД не се на повидок.
Сепак, во своето обраќање пред Генералното собрание неколку часа претходно, Трамп рече дека САД се „апсолутно подготвени да воведат многу силна рунда моќни царини“ ако Русија не е „подготвена да постигне договор за прекин на војната“.
Видете и ова: Трамп: Европа мора да престане со купување на руска нафтаНо, тој го повтори своето неодамнешно барање Европа да преземе слични мерки, велејќи дека „за да бидат тие царини ефикасни, европските земји мора да ни се придружат во усвојувањето на токму истите мерки“.
Намалување на притисокот врз Украина?
За Украина, големата загриженост беше дека Трамп, кој го стави крајот на војната како приоритет кога го започна својот втор мандат во јануари оваа година, би можел да изврши притисок врз Киев да прифати мировен договор кој би и оставил на Русија под контрола значителни делови од нејзината територија.
Русија сега окупира околу 20 проценти од Украина и неосновано тврди дека има претензии кон делови од регионите Донецк, Луганск, Запорожје и Херсон што не ги контролира.
Новите изјави на Трамп сугерираат дека Вашингтон нема да ја принуди Украина да прави територијални отстапки.
Трамп „не рекол ништо слично порано“, изјави за Радио Слободна Европа, Сем Грин, професор по руска политика на Кингс колеџот во Лондон.
„И ако тоа навистина сугерира дека тој е подготвен да поддржи крај на оваа војна што не вклучува компромитирање на суверенитетот и територијалниот интегритет на Украина, тоа е значајно“, вели Грин.
Дали Трамп ќе се откаже?
Од друга страна, објавата на Трамп тешко дека беше ветување за силна поддршка од САД за каков било обид на Киев да ја врати територијата окупирана од Русија. Тој го стави товарот врз Украина и Европа, конкретно споменувајќи ги САД само како дел од ветувањето „да продолжи да снабдува оружје на НАТО за да може НАТО да прави што сака со нив“, што се чини дека е референца на постојниот договор според кој членките на НАТО купуваат американско оружје и го доставуваат во Украина.
„Секако може да се протолкува како САД да се задоволни со тоа што тие сојузници обезбедуваат повеќе оружје за Украина, што всушност не е промена“, изјави Олга Оликер, директорка на програмата за Европа и Централна Азија во Меѓународната кризна група, за РСЕ во изјава испратена по е-пошта.
„Промената би била обврска да се дадат повеќе „Патриоти“ на Украинците и САД да обезбедат повеќе оружје на Киев“.
Акцентот на Европа и Украина и акцентот на она што може да се смета за потенцијално воено решение на војната, ги наведе некои набљудувачи да заклучат дека САД можеби ги напуштаат напорите за посредување во мировен договор.
Делови од објавата на Трамп на социјалните мрежи се појавија како да се разделуваат, бидејќи тој напиша:
„Како и да е, им посакувам на двете земји се најдобро“ и заврши со „Среќно на сите!“
Видете и ова: Новото руско нарушување на воздушниот простор предизвика тревога во НАТОДополнително, тој им рече на новинарите дека мисли дека ќе биде лесно да се заврши војната „поради мојот однос со Путин, но за жал тој однос не значеше ништо“.
А во други изјави на 23 септември, Трамп рече дека земјите од НАТО треба да соборуваат руски воени авиони што го нарушуваат нивниот воздушен простор.
Сепак, тој не рече дека се откажува од напорите за завршување на војната.
„Ќе ве известам за околу еден месец“, рече тој кога беше прашан дали сè уште му верува на Путин, сугерирајќи дека не се откажал од својот притисок за мир.
Трамп „очигледно не вели дека САД се подготвени целосно да ги „измијат рацете“ од оваа ситуација и дека не би биле среќни да видат како Украинците победуваат“, рече Грин.
Дали Русија ќе попушти?
Предвидливо, Русија направи претстава отфрлајќи ја изјавата на Трамп и сугерирајќи дека тоа нема да доведе до промена во нејзината стратегија или тактика.
Аналитичарите велат дека се чини дека Путин е решен да ја покори Украина и не покажа интерес за договорен крај на војната под никакви други услови освен оние на Русија.
Портпаролот на Путин, Дмитриј Песков, се обиде да го отфрли предлогот на Трамп дека Украина би можела да ја врати територијата окупирана од Русија, велејќи дека динамиката на бојното поле „покажува дека за оние кои не се подготвени да преговараат сега, позицијата ќе биде многу полоша утре и задутре“.
Трамп беше недоследен во врска со „која страна е виновна, кој има предност и што можат да направат САД за да ја завршат војната“, па затоа Русија веројатно ќе гледа што прави Вашингтон, а не што зборува, вели Најџел Гулд-Дејвис, виш соработник за Русија и Евроазија во Меѓународниот институт за стратешки студии.
Дотогаш, европските лидери можат да ги поздрават коментарите на Трамп „како сигнал дека ако продолжат да наоѓаат фискални средства за поддршка на Украинците, САД ќе ѝ дозволат на Европа да купува американско оружје и да им го доставува на Украинците, и дека САД нема да ја попречуваат Европа во обидот да обезбеди таков вид поддршка на Украина“, уверен е Грин.
„Но, мислам дека Европа ќе биде загрижена, исто како и Украинците, дека работите повторно би можеле да се променат“.