Со децении, повеќето големи американски технолошки компании и инвеститори го избегнуваа Пентагон.
Некои беа одвратени од лавиринтот на договорните правила, оставајќи го поголемиот дел од работата на гиганти како „Локид Мартин“ и „РТИКС“. Други имаа проблеми со етичките прашања за производство на оружје и системи за надзор.
Сепак, целосната инвазија на Русија во Украина, конфликтот меѓу Израел и Хамас, кој САД и ЕУ го сметаат за терористичка организација, и брзиот воен подем на Кина го променија тој курсот.
Изчезна отпорот со кој се соочи „Гугл“ во 2018 година кога му дозволи на Пентагон да ја користи вештачката интелигенција за анализа на снимки од беспилотни летала за да идентификува цели. Таа одлука предизвика бура во гигантот од Силиконската долина. Протестите на вработените го принудија менаџментот да го напушти договорот.
Реакцијата, иницирана од гласно малцинство во „Гугл“, одразуваше широко распространета вознемиреност кај некои работници во технолошката индустрија дека нивните иновации се користат за смртоносни или етички сомнителни воени цели.
Тој отпор во голема мера исчезна, отстапувајќи место на ризични капиталисти кои вложуваат милијарди во стартапи за одбранбена технологија, додека инженерите ги напуштаат некои од најголемите американски компании за да ја изградат следната генерација оружје за бојното поле.
„Секоја компанија со која разговарам сака да биде сигурна дека ако има нешто што можат да го направат, ќе го направат“, рече потсекретарот на Пентагон за истражување и инженерство, Емил Мајкл, на конференцијата за одбранбена технологија во Вашингтон минатиот месец, истакнувајќи дека деновите кога Силиконската долина ја избегнуваше работата за војската се „целосно завршени“.
Наградите се јасни. Администрацијата на претседателот Доналд Трамп разгледува буџет за одбрана од илјада милијарди долари.
OpenAI, компанија за вештачка интелигенција со седиште во Сан Франциско, потпиша договор за одбрана од 200 милиони долари во јуни, што е нејзин прв формален договор со Пентагон. Минатиот месец, Мета објави дека се здружува со Anduril за изработка на уреди со зголемена реалност (XR) за американската војска.
Овие случувања ги охрабрија инженерите и инвеститорите да го насочат својот талент и пари во технологии со двојна употреба кои можат да послужат и за комерцијални и за воени цели.
Некои аналитичари велат дека Силиконската долина, на некој начин, се враќа на своите корени.
Долго пред да стане центар за секојдневни апликации и паметни телефони, регионот се разви од федерални инвестиции во електроника, полупроводници и компјутери за време на Студената војна.
„Сведоци сме на вистински промени“, рече Раџ Шах, поранешен пилот на воздухопловните сили кој ја водеше првата Единица за иновации во одбраната на Пентагон, а сега е еден од лидерите на Shield Capital, фонд за ризичен капитал фокусиран на стартапи во одбраната.
„Паметните инженери велат: „Гледам што се случува во Израел, гледам што се случува во Украина и не можам да го земам нашиот начин на живот здраво за готово. Наместо да правам апликација за споделување фотографии, ќе направам нешто што ќе помогне да се одржи овој мир“, рече тој.
Протоци на пари
Ризичниот капитал, фирмите за приватен капитал и другите технолошки компании инвестираа повеќе од 28 милијарди долари во секторот во првата половина од 2025 година, што веќе ги надминува најновите вкупни суми за целата година. За споредба, во целата 2019 година, само 18 милијарди долари влегоа во одбранбена технологија, според PitchBook.
Зголемувањето на финансирањето вклучува автономни системи, роботика, софтвери, сајбер безбедност, нови материјали, вселенска технологија, биотехнологија, квантно пресметување и складирање на енергија.
Зголемувањето на буџетите за одбрана во странство, исто така, помага.
Сојузниците на НАТО се согласија во јуни да ги зголемат воените трошоци на пет проценти од БДП, со 3,5 проценти за основна одбрана и 1,5 проценти за сродни области како што се сајбер безбедноста и индустриската база за одбрана. Поедноставените процедури за набавки, исто така, им олеснуваат на стартапите да се натпреваруваат.
Сепак, продирањето во Пентагон останува еден од најтешките предизвици во овој бизнис. Дури и SpaceX и Palantir - два од најуспешните нови играчи во одбранбената индустрија во последниве децении - мораа да го тужат Министерството за одбрана за да добијат договори.
Акредитациите се потребни само за влез, а секој од осумте центри за набавки на Пентагон има различни правила, буџети и временски рокови. Цивилните следења се ретки, а работните места често се неразбирливи.
„Одбраната не е како другите пазари. Поседувањето на најдобрата технологија ќе ве однесе само до одреден степен. Успехот зависи и од разбирањето како владата купува, кој донесува одлуки и како да се усогласи со долгорочните програми“, неодамна изјави Point72 Ventures, компанија во сопственост на милијардерот Стив Коен, која се фокусира на одбранбени стартапи.
Метју Стекман, претседател и главен бизнис директор на „Андурил“, еден од најголемите стартапи за одбранбена технологија според пазарната вредност, рече дека Пентагон го поедноставува начинот на кој набавува оружје, но стартапите сè уште се борат да добијат големи нарачки што им овозможуваат да се прошират.
„Ако сакам да станам постојан капацитет, или дури и постојана јавна компанија, што е амбиција на многу компании финансирани од ризичен капитал, морам да најдам начин да скокнам од овие мали средства за финансирање на главните буџети“, изјави тој за РСЕ.
Промената во расположението на инвеститорите кон одбранбената индустрија доаѓа откако аналитичарите предупредуваат дека индустриската база на САД не е подготвена за долготраен конфликт како оној во Украина, каде што, на пример, секој месец се лансираат десетици илјади дронови.
Со децении, велат тие, САД им давале приоритет на скапите, високо софистицирани системи како борбениот авион Ф-35 и ракетите „Патриот“ - платформи кои тешко се произведуваат брзо или во големи количини.
„Во новата тактика на бојното поле, ако не можете да произведувате, губите. И секоја воена вежба во основа го кажува тоа“, рече Стекман.
Намалувањето на екстремните барања за перформанси, додаде тој, може да донесе „огромни добивки во производството“.
На пример, крстосувачките ракети „Баракуда-М“ на „Андурил“ бараат само 10 алатки за изградба, што овозможува брзо зголемување на производството.
Многу стартапи, исто така, се стремат кон модуларни дизајни, што го олеснува менувањето на делови или софтвер како што се развиваат борбените услови.
Тоа е модел позајмен од комерцијални гиганти како „Епл“ и „Тесла“.
„Андурил“ користел приватно финансирање за да го дизајнира и пласира на пазарот „Роудранер“, авион со вертикално полетување за повеќекратна употреба, за само две години. Пентагон го награди тој напор со договор од 250 милиони долари за 500 авиони „Роудранер“, кои можат да пресретнуваат закани од воздух.
Мајкл, раководител на истражувањето во Пентагон, рече дека сака повеќе фирми да го користат својот капитал за развој на иновативни системи.
„Владата не може да го преземе целиот ризик за ризични проекти. Кога има поголем споделен ризик, тоа ќе доведе до брзина, ќе доведе до иновации“, рече тој.
