Вести
Трамп: Сојузниците треба да ги соборат руските авиони ако навлезат во воздушниот простор на НАТО
Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека земјите од НАТО треба да соборат руски авиони ако влезат во воздушниот простор на алијансата, додека ја започнуваше средбата со својот украински колега, Володимир Зеленски, кој бара поголем притисок врз Москва да ја прекине војната против Украина.
Зборувајќи со новинарите собрани околу двајцата лидери, кои се состанаа на маргините на Генералното собрание на Обединетите нации во Њујорк на 23 септември, Трамп одговори со „Да, да“ на прашањето дали би поддржал соборување на руски авиони ако се најдат во воздушниот простор на НАТО.
Тој рече дека вклучувањето на Соединетите Американски Држави во таква акција ќе зависи од околностите.
Одговорите на Трамп следат по серијата неодамнешни упади на руски борбени авиони и беспилотни летала во воздушниот простор на алијансата во земји, вклучувајќи ги Полска и Естонија.
Одговорите следуваа откако американскиот претседател ги повика европските сојузници за време на обраќањето во ОН, веднаш да престанат да купуваат нафта од Русија и ги обвини Кина и Индија дека ја финансираат војната на Москва против Украина преку нивните купувања.
Трамп рече дека може да воведе санкции врз Русија за да ги запре борбите, но без слични акции од Европа, „сите губиме многу време“.
„Во случај Русија да не е подготвена да склучи договор за прекин на војната, тогаш Соединетите Американски Држави се целосно подготвени да воведат многу силна рунда моќни царини што би го запреле крвопролевањето, верувам, многу брзо“, изјави тој пред собранието за време на борбениот говор каде што упати остри критики кон многу светски лидери.
„Но, за да бидат ефективни тие царини, европските нации... ќе мора да ни се придружат во усвојувањето на истите мерки... Европа мора да го забрза тоа“.
Санкциите, заедно со безбедносните гаранции во случај на мировен договор меѓу Киев и Москва, се области во кои Зеленски се надева дека ќе добие поддршка од Белата куќа за време на нивните разговори.
Трамп рече дека планира да го повика унгарскиот премиер Виктор Орбан, сојузник на американскиот лидер, за да го повика да престане да купува руска нафта.
Зеленски, кој треба да присуствува на седница на Советот за безбедност на ОН за војната во Украина на 23 септември и ќе се обрати пред собранието на 24 септември, им рече на новинарите дека видел движење од словачкиот премиер Роберт Фицо за прекинување на купувањето руска нафта.
Унгарија и Словачка, обете земји без излез на море што делат граница со Украина, се спротивставија на повиците да го прекинат своето потпирање на руската енергија без ветувања за обезбедување доволно алтернативни резерви.
Изминатите неколку недели не донесоа забележлив напредок кон мирот, а Русија покажа голема воинственост, која напредуваше на фронтовските линии, погоди цивили во Украина со масовни бомбардирања и го предизвика НАТО со упади со беспилотни летала и воени авиони.
види ги сите денешни вести
Србија не се усогласи со новите санкции на ЕУ кон Русија и Белорусија
Србија повторно не се усогласи со санкциите на Европската Унија воведени врз Русија и Белорусија на 23 октомври поради руската инвазија на Украина или нејзината поддршка за таа агресија.
На 23 октомври, Советот на ЕУ усвои четири одлуки во врска со санкциите против Русија и Белорусија, а Србија, како земја-кандидат за членство, не се придржуваше до ниту една од овие одлуки.
Во една од одлуките додадени се 22 лица и 42 субјекти одговорни за дејствија што го поткопуваат или загрозуваат територијалниот интегритет, суверенитет и независност на Украина на списокот на лица, субјекти и тела што подлежат на рестриктивни мерки.
Таа одлука воведе дополнителен критериум за наведување на физички или правни лица, субјекти или тела одговорни за поддршка или спроведување дејствија или политики што придонесуваат за депортација, присилно преместување и присилна асимилација.
Албанија, Босна и Херцеговина, Исланд, Лихтенштајн, Молдавија, Црна Гора, Северна Македонија, Норвешка и Украина ја почитуваа таа одлука, соопшти ЕУ.
Советот на ЕУ, исто така, на 23 октомври усвои одлука за рестриктивни мерки со оглед на ситуацијата во Белорусија и вмешаноста на Белорусија во руската агресија против Украина.
Советот додаде две физички и три правни лица на списокот на физички и правни лица, субјекти и тела кои подлежат на рестриктивни мерки.
Албанија, Босна и Херцеговина, Исланд, Лихтенштајн, Црна Гора, Северна Македонија, Норвешка и Украина се согласија со одлуката.
Народна банка - Економски раст во 2025 од 3,5 отсто и пад на инфлацијата на 3,9
Македонската економија покажува отпорност и стабилност, со очекуван солиден раст и постепено намалување на инфлацијата во следните години, покажуваат најновите макроекономски проекции на Народната банка за периодот 2025–2028 година, што ги претстави гувернерот Трајко Славески пред дипломатскиот кор и претставници на меѓународните институции.
Според проекциите, инфлацијата во 2025 година ќе изнесува во просек 3,9 отсто, а потоа ќе продолжи да опаѓа – на 2,5 проценти во 2026 година и 2 отсто на среден рок. Постепеното стабилизирање, како што наведуваат од Народната банка, ќе биде резултат на смирени ценовни притисоци и стабилни инфлациски очекувања.
Економскиот раст во 2025 година се предвидува на 3,5 проценти со можност да достигне 4 отсто на среден рок. Главен двигател ќе бидат инвестициите, особено јавните инфраструктурни проекти, а растот ќе биде дополнително поддржан од домашната потрошувачка, извозот и кредитната активност, која се очекува да расте со над 7 проценти годишно.
Проекциите покажуваат дека дефицитот на тековната сметка ќе изнесува 4,2 отсто од БДП во 2025 година, но се очекува постепено намалување до 2,6 проценти до 2028 година. Народната банка предвидува стабилни странски директни инвестиции и раст на девизните резерви.
Сепак, институцијата предупредува дека глобалните економски услови остануваат неизвесни и потенцира потреба од претпазливо водење на макроекономските политики.
Гувернерот Славески додаде дека доколку продолжи трендот на намалување на инфлацијата, Народната банка е подготвена да преземе мерки за натамошно нормализирање на монетарната политика.
Бугарскиот парламент го поништи ветото на Радев на законот за преземање контрола врз Лукоил
Со 128 гласа „за“, 59 „против“ и без „воздржани“, Народното собрание го отфрли ветото на претседателот Румен Радев и повторно ги усвои измените на Законот за административно регулирање на економските активности поврзани со нафта и нафтени производи.
Ова се однесува на итните законски измени усвоени во петокот поврзани со назначувањето на специјален управител со средствата на Лукоил, но и на други компании во Бугарија. Амандманите му даваат на идниот специјален управител (назначен од државата) широки овластувања, вклучително и можност за продажба на средствата на компаниите, а неговите дејства се исклучени од судска контрола.
Тие беа усвоени од владејачките партии ГЕРБ, „ДПС-Нов почеток“, БСП и ИТН како одговор на санкциите усвоени од САД кон крајот на октомври против Лукоил и други руски компании поради војната на Русија во Украина. Тие треба да стапат во сила на 21 ноември и ќе важат за сите компании поврзани со руската компанија, кои имаат голем удел во производството и складирањето на гориво во Бугарија.
Во среда, претседателот Радев стави вето на измените, кои беа поништени од парламентарната комисија за енергетика само неколку часа подоцна.
Според претседателот, измените во законот водат кон „поткопување на правниот поредок во земјата, спротивставување на основните европски правни норми и претставување висок ризик за јавните финансии“.
„Денес, со надминување на ветото, следниот понеделник-вторник ќе имаме решение за смирување на народот на Бугарија“, изјави лидерот на ГЕРБ, Бојко Борисов, пред гласањето. Тој рече дека гарантира дека Бугарија ќе добие отстапка од санкциите наметнати од САД, кои Унгарија веќе ги доби.
По гласањето, претставниците на ПП-ДБ ги повторија своите барања за примена на сериозни критериуми при изборот на специјален управител. Коалицијата инсистира тој да има богато меѓународно искуство во големи компании во случај на евентуална помош од Европската комисија.
„Потребен е национален акционен план. Итно мора да се побара помош и координација од Европската комисија“, рече Мартин Димитров од ПП-ДБ.
Тој додаде дека е потребно во Бугарија да се вратат сите количини гориво што се дел од државните резерви, како и сите компании што не ги исполниле условите за надополнување на резервите да бидат принудени да го сторат тоа што е можно поскоро.
Усвоените измени беа остро критикувани од опозицијата, која рече дека станува збор за „панични акции“ и обид средствата на Лукоил во Бугарија да се стават под контрола на Делјан Пеевски, кој е санкциониран за корупција. Претседателот Румен Радев, исто така, ги критикуваше промените и изрази сомнежи дека зад нив стои друга цел.
Во среда, Бојко Борисов изјави дека веќе е избрано лице за позицијата специјален управител, без да го прецизира неговото име.
Назначувањето специјален управител е една од опциите за да се обезбеди континуирано работење на рафинеријата за нафта Лукоил во Бургас откако ќе почнат да се применуваат санкциите на 21 ноември.
Кривична пријава за осуммина поранешни функционери и службеници во Сарај
Осум физички лица – поранешни функционери и службеници во Општина Сарај и Град Скопје, како и надзорен инженер добија кривична пријава поради сомнение за злоупотреба на службената положба и овластување, несовесно работење во службата и фалсификување или уништување на деловни книги.
Како што информираат од Управата за финансиска полиција до Основното јавно обвинителство, кривична пријава е поднесена против лицата Б.Б. во својство на поранешен градоначалник, С.Ш. и Ќ.К. во својство на поранешни секретари во Општина Сарај, А.С. и Ќ.А. во својство на раководители на сектор за урбанизам во Општина Сарај, А.Ш. во својство на помлад соработник во Општина Сарај, И.Б.Ш. во својство на раководител на сектор за планирање и уредување на просторот во Град Скопје и Љ.Т. во својство на надзорен инженер, за сторени кривични дела: „Злоупотреба на службена положба и овластување“, „Несовесно работење во службата“ и „Фалсификување или уништување на деловни книги“.
„Постојат основи на сомнение дека пријавените лица, вработени во Општина Сарај, иако биле свесни дека за катастарската парцела КП 10405/6 КО Сарај не постои донесен детален урбанистички план, со пречекорување на своите службени овластувања изготвиле и одобриле извод од план и одобрение за градба со невистинита содржина, како и пресметки за надоместок за уредување на градежно земјиште, спротивно на законските прописи, а надзорниот инженер извршил технички преглед на објектот и изготвил завршен извештај со невистинита содржина“, соопшти Управата за финансиска полиција.
На овој начин, се вели во соопштението, пријавените лица, злоупотребувајќи ја својата службена положба и овластувања, како и несовесно вршејќи ги своите должности, му овозможиле на правниот субјект „Азра Идриз“ ДООЕЛ с. Глумово, Скопје – Сарај да се стекне со противправна имотна корист во износ од 108.638.840 денари.
Кремљ: Украина ќе мора да преговара со Русија „порано или подоцна“
Кремљ изјави дека Украина ќе мора да преговара со Русија „порано или подоцна“ и дека преговарачката позиција на Киев се влошува од ден на ден.
Москва ја обвини Украина дека одбива да се вклучи во мировни преговори.
Киев вели дека условите на Москва за прекин на војната се неприфатливи и се еднакви на барање од неа да се предаде.
Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков изјави дека Русија останува отворена за политичко и дипломатско решение и сака мир.
Но, во отсуство на таква можност, тој рече дека Русија ќе продолжи да се бори за да ја заштити сопствената безбедност и да ги обезбеди интересите на идните генерации.
Неодамна украинскиот претседател Володомр Зеленски рече дека Украина е подготвена за мировни преговори, но дека нема да ги повлече своите војници од дополнителна територија како што побара Москва.
Зеленски рече дека е подготвен да одржи разговори каде било освен во Русија или на територијата на нејзиниот близок сојузник Белорусија.
Плановите за самитот меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и неговиот руски колега Владимир Путин во Будимпешта се замрзнати откако Москва инсистираше на своите барања, вклучително и Украина да предаде дополнителна територија како предуслов за прекин на огнот.
Фон дер Лајен најави исплата на шест милијарди евра за Украина
За траен мир потребна е силна и независна Украина, па затоа денеска ќе и исплатиме речиси шест милијарди евра од програмата за Економски и финансиски реформи (ЕРА) и од Украинскиот механизам, најави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен во обраќањето пред европратениците во дебатата за резултатите од октомврискиот Самит на ЕУ, пренесе МИА.
Фон дер Лајен изјави дека рускиот претседател Владимир Путин „погрешно се пресметал“ ако се уште верува дека може да надвладее и ако мисли дека со текот на времето Русија може да ги постигне своите цели на бојното поле во Украина.
„Сега е моментот да излеземе со нов импулс, да ги разоткриеме циничните обиди на Путин да купи време и да го доведеме на преговарачка маса. Мора да продолжиме да ги зголемуваме трошоците за војната за Русија, кога лузните на руската економија токму сега стануваат се повидливи“, рече Фон дер Лајен.
Таа ги поздрави и заложбата на европските лидери за покривање на финансиските потреби на Украина за следните две години со користење на замрзнатите руски средства, за што засега резерви изразува белгиската Влада.
„Тесно соработуваме со Белгија и со сите земји членки за можните опции за исполнување на оваа обврска. Опција 1 е да се искористи просторот во Буџетот за обезбедување пари на пазарите на капитал. Опција 2 е да се има меѓувладин договор и земјите членки сами да го обезбедат потребниот капитал. Опција 3 е да се има „Заем за репарација“ врз основа на замрзнатите руски средства“, рече Фон дер Лајен.
Според неа, третата опција е најефикасниот начин да се одржат украинската одбрана и економија, да се натера Русија да сфати дека времето не е на нејзина страна и да се покаже дека Европа ќе стои зад Украина колку што е потребно.
Фон дер Лајен се осврна и на прашањата за декарбонизацијата и зајакнувањето на конкурентност, посочувајќи дека овие два процеси можат да се одвиваат „рака под рака“, но на тој пат ЕУ мора да биде брза, флексибилна, прагматична и прилагодлива.
„Ако сме активни ќе можеме да ги промениме работите на подобро. Принципот е јасен. Ако загадувате, плаќате. Ако не сакате да плаќате - иновирајте. И резултатот е јасен - декарбонизацијата и иновациите одат рака под рака“, порача Фон дер Лајен.
Таа додаде дека огромен дел од намалувањето на емисиите на стакленички гасови во последната деценија се должи на користењето на обновливи извори на енергија, кои, како што рече, претставуваат огромна можност за Европа и за намалување на превисоките цени на енергијата, кои се главната пречка за европската конкурентност.
Мајката на загинат од настрешницата во Нови Сад продолжува со штрајкот со глад
Дијана Хрка, мајката на Стефан Хрка (27), кој загина на 1 ноември 2024 година кога се урна настрешница на главната железничка станица во Нови Сад, по 11 дена штрајк со глад во Белград изјави дека ќе продолжи со протестот сè додека не бидат исполнети нејзините барања.
„Обвинителството мора да почне да си ја работи својата работа. Знаете ли колку луѓе не беа сослушани во случајот со настрешницата? Мора да ги сослуша сите. Сите одговорни мора да бидат гонети, бидејќи помина една година“, рече Хрка пред медиумите на 12 ноември.
Таа додаде дека стои зад другите барања што ги постави на 2 ноември, кога го почна штрајкот со глад во близина на зградата на српскиот парламент - властите да ги ослободат студентите уапсени за време на демонстрациите и српскиот претседател Александар Вучиќ да распише избори.
„Но, тој нема храброст да го стори тоа. Никогаш не сум видела поголем кукавица од него“, рече Хрка.
Денеска за првпат по 11 дена била посетена и прегледана од екипа на Брза помош бидејќи не се чувствувала добро.
„Ако продолжам да се чувствувам слабо, ако мојот крвен притисок продолжи да биде низок, ќе се согласам на инфузија. Но, нема да се откажам, ќе останам до крај, додека правдата не биде задоволена“, рече Хрка во обраќање до медиумите.
Никој не е прогласен за виновен една година по падот на настрешницата при што 16 лица загинаа, а едно лице беше тешко повредено.
Обвинението во истрагата за кривична одговорност, во кое е вклучен и поранешниот министер за инфраструктура Горан Весиќ, е во Вишиот суд во Нови Сад.
Судот треба да го потврди или да го отфрли обвинението.
Истрагата против 14 осомничени за корупција, што потенцијално доведе до уривање на настрешницата, ја води Јавното обвинителство за организиран криминал во Белград.
Во јули, Вишиот суд во Нови Сад донесе пресуда со која ги обврзува српското претпријатие за железничка инфраструктура и државата да платат надомест за душевната мака на четири лица поради смртта на нивните блиски. Пресудата треба да биде потврдена од Апелациониот суд во Нови Сад за да стане правосилна.
Трагедијата во Нови Сад се случи на 1 ноември 2024 година, четири месеци откако зградата на станицата беше официјално отворена по тригодишна реконструкција. Оттогаш, во Србија се одржуваат континуирани протести, предводени од студенти во блокада, барајќи одговорност од владата предводена од Српската напредна странка (СНС).
Германија уапси уште еден наводен член на ќелија на Хамас
Полицијата во Германија уапси уште еден наводен член на ќелија на Хамас кој планирал напади врз израелски или еврејски институции, соопштија германски обвинители, јави агенцијата АФП.
Хамас е означена за терористичка група од страна на Соединетите Американски Држави(САД) и од Европската унија (ЕУ).
Мажот, идентификуван како Борхан Ел - К., роден во Либан, беше уапсен доцна на 11 ноември при влегување во Германија од Чешка, соопшти канцеларијата на федералниот обвинител.
Обвинителите тврдат дека тој во август „набавил автоматска пушка, осум пиштоли „глок“ и повеќе од 600 куршуми муниција во Германија“ и ги префрлил на друг осомничен, Ваел Ф.
Последниот беше еден од тројцата мажи уапсени во Берлин минатиот месец под сомнение за набавка на огнено оружје и муниција.
Данската полиција, исто така, претресе адреси во и околу Копенхаген поврзани со Борхан Ел-К. и друг осомничен.
Уште еден осомничен беше уапсен минатата недела во Лондон на барање на германските власти.
Хамас негираше каква било поврзаност со наводниот заговор.
Државната изборна комисија ги прогласи локалните избори за официјално завршени
Државната изборна комисија (ДИК) на седница што ја одржа на 12 март ги прогласи локалните избори во Северна Македонија за официјално и конечно завршени.
Членовите на ДИК го донесоа и дополнувањето на заклучокот за конечност на резултати од гласањето на вториот круг за избор на градоначалници на општините и градоначалник на Град Скопје и Заклучокот за завршување на локалните избори 2025 за избор на членови на советите на општините, совет на Град Скопје и градоначалници на општините и градоначалник на Град Скопје.
Претседателот на ДИК Борис Кондарко истакна дека денеска е рокот кога ги објавуваат конечните резултати и заклучокот за завршување на изборите, откако вчера ги добиле официјално и одлуките на Управниот суд со кои се одбиени сите тужби, односно со кои се потврдени одлуките на ДИК за одбивање на претходно донесените приговори.
Приговори и тужби имаше поднесно за гласањето во општините Брвеница, Карпош и Шуто Оризари.
Локалните избори се одржаа на 19 октомври (прв круг) и на 2 ноември(втор круг). Според резултатите од двата круга на локалните избори, коалицијата предводена од владејачката партија ВМРО-ДПМНЕ победи во 54 општини и Град Скопје.
Втора по бројот на освоени градоначалнички места е коалицијата ВРЕДИ со девет. Коалицијата на СДСМ ќе има шест градоначалници, НАИ 4, а Движење ЗНАМ и Унијата на Ромите, по еден градоначалник.
Две општини ќе ги водат независни кандидати.
Парламентот на Црна Гора одобри учество на војската во мисијата на НАТО за поддршка на Украина
По девет месеци „чекање“, Парламентот на Црна Гора на 12 ноември усвои одлука за приклучување на Армијата на Црна Гора во активностите на НАТО за воспоставување безбедносна помош и обука за Украина (НСАТУ).
За одлуката гласаа 44 пратеници, петмина беа против, а двајца беа воздржани.
Одлуката е донесена врз основа на предлогот усвоен од Советот за одбрана и безбедност на 7 февруари.
Членовите на Советот се согласија во тоа време дека активностите на припадниците на Армијата во рамките на НСАТУ можат да се спроведуваат исклучиво на територијата на една од земјите - членки на НАТО.
НАТО, меѓу другото, ќе ја координира обуката на украинските безбедносни сили.
Министерот за одбрана Драган Краповиќ изјави дека одлуката за продолжување на поддршката на Украина е донесена на самитот на НАТО во Вашингтон минатата година.
Демократската народна партија (ДНП), една од партиите на владејачкото мнозинство, се спротивставува на оваа одлука.
„Тоа може само дополнително да ги загрози нашите односи со Руската Федерација. Би било попаметно да се држиме настрана од конфликтите на никого“, рече Владислав Бојовиќ, пратеник на ДНП.
Ова е една од двете таканаречени „украински мисии“ по руската инвазија во февруари 2022 година во кои се очекува да учествува и Црна Гора. Другата ја организира Европската Унија(ЕУ).
И таа одлука - учеството на црногорски војници во Мисијата за воена помош на Европската Унија во Украина (ЕУМАМ) чекаше 9 месеци за усвојување во Парламентот, од септември 2024 до јуни 2025 година.
Парламентот го води лидерот на прорускиот Демократски фронт, Андрија Мандиќ.
Опозицијата потоа го обвини Мандиќ, кој е противник на НАТО и поддржувач на рускиот претседател Владимир Путин, дека го попречува усвојувањето на одлуката.
Неговата партија, која е дел од владејачката коалиција, се спротивставува на членството во Алијансата и на санкциите што Црна Гора ги воведе врз Русија поради нејзината агресија врз Украина.
Црна Гора се приклучи на НАТО во 2017 година за време на владеењето на Демократската партија на социјалистите (ДПС), која беше отстранета од власт во 2020 година.
Судбината на долгорочниот договор меѓу Украина и Црна Гора е неизвесна.
Договорот за десетгодишна безбедносна соработка што треба да го потпишат премиерот Милојко Спајиќ и украинскиот претседател Володимир Зеленски речиси и не се споменува, иако можноста за пристигнување на Зеленски во Подгорица во оваа пригода беше спомената во мај од претседателот Јаков Милатовиќ.
Договорот се однесува на поддршка во случај на вооружен напад, инвестиции во одбранбената индустрија, разузнавачка соработка, како и обнова на воено разурната Украина.
Сличен договор со Украина потпишаа околу 30 земји, главно членки на НАТО.
И тој договор, откако ќе биде потпишан, треба да биде ратификуван од Парламентот.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете