Вести
Мицкоски: Владата лошо се справува со економските последици
Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски изјави дека власта лошо се справува со економските последици предизвикани од коронавирусот и оти следи тежок период во секторот. Според него, власта ќе има проблем да обезбеди средства кои недостигаат во Буџетот поради намалената економска активност. Мицкоски оцени дека после мај веќе нема да се уплаќаат аконтации, а ќе има проблем и да се набават пари, особено евтини пари.
За министерот за здравство Венко Филипче рече дека охрабрува по политичката кариера, да се врати да биде лекар. Доколку продолжи со политика, како што наведе тој, Филипче треба да внимава на јавни набавки. Мицкоски порача и дека во регионот сме меѓу првите по смртност од корона вирусот.
„Ако ги гледаме бројките по трите основни параметри по кои можеме да ја цениме успешноста на мерките, тоа е бројот на луѓе кои го загубиле животот на милион жители, бројот на луѓе кои што се инфицирани на милион жители, и бројот на тестови направени на милион жители. И доколку се анализираат 10 држави од регионот, ќе видите дека Македонија е во долната половина. Така што бројките морам да признаам не се на наша страна, но секој човечки живот спасен навистина е голем успех, бидејќи секој човек вреди“, рече Мицкоски во интервју за емисијата „Отворено студио“ на телевизија 24.
Мицкоски: Избори не се приоритет, Собранието не може да се свика
Лидерската средба кај претседателот Стево Пендаровски ќе се одржи на 12 мај, најави Мицкоски и порача дека останува на ставот
оти сега не е време за избори, туку за справување на последиците со пандемијата од коронавирусот и во здравствена, но и во економска смисла.
види ги сите денешни вести
Прекината истрагата против Додик, Стевандиќ и Вишковиќ за „напад на уставниот поредок“ на БиХ
Обвинителството на Босна и Херцеговина ја прекина истрагата против поранешниот претседател на Република Српска Милорад Додик, поранешниот премиер на РС Радован Вишковиќ и претседателот на Собранието на РС Ненад Стевандиќ, кои беа осомничени за кривично дело напад врз уставниот поредок на БиХ, потврдено е за Радио Слободна Европа (РСЕ) на 4 ноември.
Причината за прекинување на истрагата, како што ни беше кажано, е дека „нема доволно докази дека осомничените сториле кривично дело“.
Одлуката за прекинување на истрагата значи дека нема да бидат поднесени обвиненија.
Случајот е формиран на почетокот на годината откако Народното собрание на РС усвои закони со кои се забранува работењето на државните судски и полициски институции на територијата на ентитетот, кои Уставниот суд на Босна и Херцеговина ги прогласи за неуставни.
Обвинителството тврдеше дека постои основа за сомневање дека тројцата највисоки функционери на Република Српска биле организирани за уривање на уставниот поредок на државата.
Истрагата беше во фокус на јавноста со месеци, а кулминираше во март оваа година, кога Судот на Босна и Херцеговина, поради нивното неодговарање на поканите за сослушување, нареди нивно притворање и издаде централна потерница.
Потерницата важеше од 17 март, а сите полициски агенции во Босна и Херцеговина имаа наредби за нивно притворање.
По неколку месеци избегнување апсење, Додик, во придружба на адвокат на одбраната, доброволно дојде во Обвинителството на Босна и Херцеговина на 4 јули, каде што беше испрашуван како осомничен во врска со истрагата поради постоење на основано сомнение дека сторил кривично дело „Напад врз уставниот поредок“.
На тоа рочиште, Судот на Босна и Херцеговина донесе одлука за укинување на притворот, со мерка задолжително периодично пријавување кај надлежниот полициски орган, што повторно му овозможи легално да патува надвор од земјата, односно немаше закана дека може да биде уапсен при преминување на границата.
За кривично дело напад врз уставниот поредок, Кривичниот законик на Босна и Херцеговина предвидува затворска казна до пет години и забрана за вршење јавни функции.
Во меѓувреме, на 18 август, на Додик официјално му беше одземен мандатот како претседател на РС, откако беше законски осуден на една година затвор и шестгодишна забрана за вршење јавна политичка функција.
Истиот ден, Радован Вишковиќ поднесе оставка од функцијата премиер на РС.
Ненад Стевандиќ продолжува да ја извршува функцијата претседател на ентитетскиот парламент.
Движењето „Самоопределување“ го предложи Коњуфца за мандатар на новата косовска влада
Движењето Самоопределување (ЛВО) го предложи потпретседателот на партијата, Глаук Коњуфца, за мандатар за премиер на Косово.
„Јас го преземам местото на Глаук, а тој моето, како што се договоривме синоќа“, рече претседателот на Самоопределување, Албин Курти, за време на седницата на Советот на партијата.
Курти се осврна на функцијата вицепремиер и министер за надворешни работи и дијаспора, која Коњуфца требаше да ја извршува во владата предложена од Курти на 26 октомври - но која не доби поддршка од 61 пратеник во Собранието на Косово.
Курти, исто така, рече дека на овој начин може да се избегнат двојни избори и да се овозможи Парламентот да го усвои буџетот за 2026 година.
Оваа седница на Самоопределување се одржа еден ден пред истекот на десетдневниот рок даден од претседателката Вјоса Османи за назначување претставник за формирање на новата влада на Косово или за распишување нови избори.
Претседателот на Демократскиот сојуз на Косово, Лумир Абдиџику, ја нарече седницата на Самоопределување „театарска претстава“, а мандатарот го опиша како „без демократски легитимитет“.
„Сакам да верувам дека претседателот на Републиката ќе ја почитува волјата на албанското мнозинство, пред пропагандните состаноци на партиите со целосни мандати, но без парламентарно мнозинство“, напиша тој на Фејсбук.
На 31 октомври, Османи се сретна со претставници на политичките партии за да разговараат за прашањето на носителите на мандати и можните избори.
По средбата, Демократскиот сојуз на Косово, Демократската партија на Косово и Алијансата за иднината на Косово изјавија дека нема мнозинство и дека изборите се веројатна опција. Курти не им се обрати на медиумите.
Османи по средбата изјави дека Курти побарал средба пред 5 ноември - кога истекува рокот од десет дена - за да се утврди дали може да се формира мнозинство.
Османи изјави дека Уставот ја обврзува да направи сè за да избегне вонредни избори.
На 11 октомври, Курти доби мандат од Османи за формирање нова извршна власт. Неговата партија победи на изборите одржани на 9 февруари, но не освои доволен број пратенички места во Собранието што би ѝ овозможило самостојно да формира влада без соработка со други партии.
На тие избори, Демократската партија на Косово освои 24 места, Демократскиот сојуз на Косово 20 места, Алијансата за иднината на Косово пет места, а Социјалдемократската иницијатива, која се појави на заедничка листа со Алијансата за иднината на Косово, има три пратеници. Српската листа има девет од десет загарантирани места за српското малцинство, додека едно место ѝ припаѓа на партијата на Ненад Рашиќ. Другите десет места им припаѓаат на претставници на другите малцински заедници.
Почина Дик Чејни, поранешен потпретседател на САД
Поранешниот американски потпретседател Дик Чејни почина на 84-годишна возраст, објавија американските медиуми во вторник, 4 ноември, повикувајќи се на соопштение од неговото семејство.
Чејни беше 46-ти потпретседател, кој служеше за време на републиканскиот претседател Џорџ В. Буш во два мандата помеѓу 2001 и 2009 година.
Тој беше помошник во Белата куќа и во мандатот на Ричард Никсон, шеф на кабинетот во времето на Џералд Форд, секретар за одбрана за Џорџ Х. В. Буш и потпретседател за Џорџ В. Буш.
Чејни беше еден од најполаризираните потпретседатели во американската историја под Џорџ В. Буш и водечки застапник за инвазијата на Ирак.
Дик Чејни преживеал пет срцеви удари. Неговото семејство соопшти дека починал од компликации од пневмонија.
Министрите на ЕУ размислуваат за отстапки во законот за клима за 2040
Министрите за животна средина на ЕвропскатаУнија се обидуваат да постигнат компромис за клучната цел за намалување на емисиите неколку дена пред почетокот на Конференцијата на ОН за климатските промени во Бразил (COP30), што би можело да доведе до неколку отстапки во новиот закон на ЕУ за климата.
Министрите имаат за цел да најдат заеднички став на состанокот во Брисел за законот за клима на ЕУ за 2040 година, откако Европската Комисија предложи намалување на емисиите за 90% до 2040 година во споредба со нивоата од 1990 година врз основа на научни докази.
„Европа, како континент, се затоплува побрзо во споредба со другите делови од светот. Шумски пожари на југ, топење на глечерите во Алпите и на север, обилни дождови“, рече данскиот министер за клима Ларс Агард.
Данска моментално го држи ротирачкото претседателство со ЕУ, што значи дека скандинавската нација е задолжена за претседавање со состаноците на министрите на ЕУ и водење на преговорите.
„Сите можеме да ги почувствуваме последиците од климатските промени. Мора да го направиме својот дел“, додаде тој.
Во моментов, земјите од ЕУ се обврзани да ги намалат емисиите што ја оштетуваат климата низ целиот блок за 55% во споредба со 1990 година до крајот на деценијата.
Агард рече дека е посветен на наоѓање компромис што ќе постигне „вистинска рамнотежа помеѓу поставување смела цел и создавање средина што може да осигури дека Европа ќе остане конкурентна и безбедна“.
Но, главните градови на ЕУ се мачат да се договорат за нови обврски за намалување поради економските загрижености и геополитичките промени. Полска, една од земјите што сè уште се двоуми да поддржи нова цел, побара уделот да се зголеми на 10%.
Евентуален компромис би можел да вклучува можност за компензација на поголем дел од првично предложениот со климатски сертификати, како и клаузула за ревизија.
За да се донесе одлуката, потребно е двојно мнозинство од најмалку 15 од 27-те земји-членки на ЕУ, што претставуваат најмалку 65% од населението на блокот. Законот ќе мора да се финализира во преговорите со Европскиот парламент во подоцнежна фаза.
„Дали потребното мнозинство ќе поддржи нова цел сега зависи од политичката волја“, рече Агард.
Исто така, денеска (4 ноември) министрите имаат за цел едногласно да усвојат посебна обврска за намалување што се бара според Парискиот договор за климатските промени од 2015 година, неколку дена пред преговарачите на ЕУ да се упатат кон самитот COP30.
Досега, земјите од ЕУ не успеаја да поддржат обврзувачка цел и наместо тоа се согласија за необврзувачки план за климатски план до 2035 година, со цел да се намалат емисиите во следните 10 години за помеѓу 66,25% и 72,5% од нивоата во 1990 година.
Германскиот министер за животна средина Карстен Шнајдер потсети дека „Европската Унија отсекогаш била лидер во меѓународната соработка, правејќи го нашиот свет поздрав и ставајќи ја заштитата на климата во центарот на вниманието“.
Денес беше момент на самопотврдување за ЕУ, рече министерот, нагласувајќи дека „ова се денови кога мора да се донесат одлуки“.
Израел ги предаде телата на 45 Палестинци
Израел ги префрли телата на 45 Палестинци во Појасот Газа, во вторник (4 ноември)потврди портпаролката на Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК), велејќи дека тие помогнале во предавањето на вработените во властите контролирани од Хамас. Хамас е прогласена за терористичка организација од САД и ЕУ.
Портпаролката рече дека ова следува еден ден по предавањето на останките на тројца израелски заложници. Израел и Хамас се согласиле за предавање на телата како дел од договорот за прекин на огнот во октомври.
Според договорот, за секој израелски заложник чии останки се ослободени, Израел мора да ги предаде останките на 15 починати жители на Газа. Точните околности на смртта на Палестинците не се познати. Се сомнева дека Израел ги чувал нивните тела во воен логор.
Хамас претходно ги ослободи сите преостанати живи заложници на 13 октомври како дел од прекинот на огнот во Газа во замена за стотици палестински затвореници. Предавањето на починатите заложници се одвива побавно од договореното.
Според израелски извори, телата на осум заложници сè уште се во Појасот Газа. Седум од нив беа киднапирани за време на нападот на Хамас врз Израел на 7 октомври 2023 година. Меѓу нив се петмина Израелци - од кои едниот има и германско државјанство - како и двајца странци од Тајланд и Танзанија.
Дополнително, Израел се обидува да ги пронајде останките на еден израелски војник. Телото на војникот беше киднапирано во 2014 година.
Руската противвоздушна одбрана пресретнала 85 украински дронови
Руското Министерство за одбрана соопшти дека противвоздушната одбрана синоќа пресретна и уништи 85 украински дронови.
Во соопштението се наведува дека 40 беспилотни летала се пресретнати над територијата на Воронежската област, 20 над областа Нижни Новгородската, 10 над Белгородската област, шест над Курската област, четири над Липецката област, по два дрона биле соборени над Волгоградската област и над територијата на Република Башкортостан, како и еден дрон над Саратовската област.
Регионалните власти соопштија дека при напад со два дрона оштетена е петрохемиска фабрика во градот Стерлитамак во Република Башкортостан.
Фабриката, која се наоѓа на 1500 километри од границата со Украина, сè уште работи, изјави гувернерот на Башкортостан, Радиј Хабиров, додавајќи оти нема повредени работници во фабриката.
Комплексот „Стерлитамак“ беше цел минатиот месец кога беспилотни летала нападнаа дел од областа каде што се наоѓаше фабрика специјализирана за развој и производство на опрема, делови и алатки за нафтената и гасната индустрија.
Фабриката е вклучена и во производство на експлозиви.
Евроамбасадорот Рокас ќе го презнтира извештајот на ЕК пред пратениците
Во Собранието денеска (4 ноември) ќе се одржи Презентација на Извештајот за напредок на Република Северна Македонија од Европската Комисија.
Извештајот ќе биде презентиран од страна на амбасадорот на Европската Унија, Михалис Рокас.
Северна Македонија постигна значителниот напредок во спроведувањето на реформите предвидени со Реформската агенда, за што доказ е и исплатата на две транши на средства во рамки на Планот за раст на Западен Балкан, се наведува во Извештајт з анапредокот на земјата на европскиот пат, што Европската комисија официјално ќе го објави денеска.
„Македонските власти продолжија да работат на имплементација на патоказите за владеење на правото, на реформата на јавната администрација и на функционирањето на демократските институции, како и на Акцискиот план за заштита на малцинствата“, се вели во извештајот.
Сепак, во него се забележува дека земјата треба да ги интензивира напорите за почитување на владеењето на правото, особено заштитата на независноста и интегритетот на судството и да ја засили борбата против корупцијата, при што се оценува дека е постигнат „ограничен напредок“ во областа на судските реформи.
Како позитивен развој на настаните во извештајот се наведува формирањето на Советот за соработка меѓу Владата и граѓанското општество и се оценува дека земјата постигнала одреден напредок во однос на плурализмот и слободата на медиумите и на слободата на изразување.
Исто така, се нотира и дека се уште не се усвоени уставните амандмани насочени кон вклучување во Уставот на граѓани кои не претставуваат мнозинство, како што се Бугарите, за што земјата презела обврска.
Европската комисија во документот посочува и дека земјата е целосно усогласена со надворешната и безбедносната политика на ЕУ, како и дека една од државите што се приклучи на Конвенцијата за заеднички транзит, чија цел е забрзување на движењето на стоките преку границите.
Во извештајот се повторува и претходно изнесениот став за потребата од спроведување „со добра волја од сите страни“ на склучените билатерални договори, вклучувајќи го и Преспанскиот договор со Грција и Договорот за пријателство, добрососедство и соработка со Бугарија.
Прекината програмата на Денот на српската култура во Сплит, премиерот бара итна реакција
Сплитската полиција бара млади луѓе кои ја прекинале програмата „Ден на српската култура“ во просториите на Градскиот округ Блатина на 3 ноември, објави Хрватска радио телевизија за случајот, што предизвика бурни реакции во јавноста.
Како што неофицијално објави ХРТ, за време на рацијата, на учесниците им било кажано дека програмата не може да се одржи за време на одбележувањето на окупацијата на Вуковар во 1990-тите од страна на српските сили и побарале членовите на Културно-уметничкото друштво (КУД) од Нови Сад, кои дошле од Србија, да го напуштат просторот.
Во случајот, немало физичко насилство и нема повредени лица, изјави полицијата, која ја спроведува истрагата.
Програмата во Сплит ја организирало Српското културно друштво „Просвјета“. Сплитската полиција потврдила дека инцидентот се случил околу 18:30 часот.
Неофицијално, се вели дека станува збор за членови на „Торцида“, навивачката група на клубот „Хајдук“, а како што објавува ХРТ, полицијата спроведува интензивна кривична истрага со цел да ги открие лицата кои учествувале во инцидентот.
Хрватскиот премиер Андреј Пленковиќ го осуди инцидентот во Сплит и рече дека „ексклузивноста или која било форма на нетолеранција кон националните малцинства нема место во хрватското општество“.
„Остро го осудуваме инцидентот во Сплит за време на културната манифестација на претставниците на српското национално малцинство. Очекуваме надлежните органи што е можно поскоро да ги гонат одговорните“, напиша Пленковиќ во објава на мрежата X.
Претседателот на Српскиот национален совет, Борис Милошевиќ, за ХРТ изјави дека „смета дека е ужасно што еден бениген културен настан е прекинат од група хулигани од некоја непозната причина“.
„На полицијата ѝ препуштам да утврди што точно се случило, но мислам дека сите, како општество и политика, мора да се вклучат бидејќи ова не може да продолжи вака. Имаме културни настани и работилници со деца. Кој ќе го испрати своето дете на настан што го обезбедува полицијата“, рече тој.
Ден на сеќавање на жртвите во Вуковар
И градоначалникот на Сплит и неколку партии во Сплит го осудија инцидентот. Градоначалникот Томислав Шута рече дека Сплит мора да биде град на безбедност, толеранција и почитување за сите граѓани и гости, без оглед на нивната национална, верска или која било друга припадност.
„Во месецот на тага и сеќавање на жртвите од Вуковар, ни треба единство, достоинство и мир, а не поделба и нетолеранција“, рече градоначалникот на Сплит.
Вуковар и Сплит во деведесеттите години
Во Хрватска, Вуковар е симбол на отпорот кон окупацијата од страна на српските сили. Во есента 1991 година, градот беше нападнат од силни сили на тогашната Југословенска народна армија (ЈНА), припадници на армијата на самопрогласената Република Српска Краина и волонтери од Србија.
По неколкумесечни напади со тенкови, артилерија и пешадија и ракетни напади од воздух, хрватската одбрана на градот беше пробиена на 18 ноември 1991 година, а поголемиот дел од несрпското цивилно население беше протерано од градот, прво во логори и затвори во Србија, а потоа во Хрватска.
Дел од хрватските војници и полицајци беа ликвидирани на имотот Овчара во близина на градот, а останатите беа држени во логори и затвори во Србија до таканаречените големи размени во 1992 година.
Со договорот од есента 1995 година беше договорена мирна реинтеграција на поранешниот Сектор на ОН Север и уставно-правна положба на Република Хрватска со тригодишен преоден период.
Во Сплит, за време на војната, по распадот на поранешната Социјалистичка Федеративна Република Југославија, воената полиција организираше воен истражен центар во военото пристаниште Лора на северозапад од Сплитскиот полуостров, а по заминувањето на Југословенската морнарица на почетокот на 1992 година.
Во претходните години, неколку хрватски државјани беа гонети во случаите „Лора 1“ и „Лора 2“ за тортура и страдање на цивили и воени затвореници во тој логор во 1990-тите.
Украински напад на петрохемиска фабрика во Русија
Украински беспилотни летала погодија петрохемиска фабрика речиси 1500 км (932 милји) во Русија рано наутро на 4 ноември, додека Киев продолжува да ги засилува воздушните напади со долг дострел насочени кон клучната руска инфраструктура.
Шефот на регионот Башкортостан, Радиј Хабиров, на Телеграм соопшти дека две украински беспилотни летала го погодиле индустрискиот комплекс Стерлитамак откако биле соборени. Властите изјавија дека беспилотните летала делумно уништиле инсталација за третман на вода во комплексот.
Хабиров рече дека немало жртви во нападот.
Украинските власти не го коментираа нападот, кој се случува во време кога Киев продолжува да напаѓа клучни објекти како што се рафинерии за нафта, складишта за гас и други логистички инсталации, додека се обидува да ја забави воената машина на Русија.
Киев апелираше до Соединетите Држави за да добие оружје со долг дострел, како што се ракетите Томахавк, за кои вели дека се клучни за возврат на ударот врз Русија, додека Кремљ ги интензивира воздушните напади врз украинските градови.
Претседателот Доналд Трамп повремено сугерираше дека САД би можеле да и обезбедат Томахавки на Украина, иако неодамна изјави дека засега нема намера да го направи тоа.
Трамп - кој се обидува да посредува во мировен договор меѓу Украина и Русија - им рече на новинарите дека се надева дека конфликтот ќе заврши „без да размислува за Томахавките“.
Тој, исто така, изрази загриженост во врска со откажувањето од Томахавките кои имаат дострел од 1.600-2.500 километри, кои можеби ќе бидат потребни за потребите на американската војска.
Москва претходно го предупреди Вашингтон да не ѝ испорачува на Украина ракети „Томахавк“, а рускиот претседател Владимир Путин изјави дека таквите испораки би претставувале „сосема нова фаза на ескалација“ меѓу САД и Русија.
Комплексот „Стерлитамак“ беше цел минатиот месец кога беспилотни летала нападнаа дел од областа каде што се наоѓаше фабрика специјализирана за развој и производство на опрема, делови и алатки за нафтената и гасната индустрија.
Фабриката е вклучена и во производство на експлозиви.
Шведска делумно ја запира помошта за Србија поради корупција
Шведската влада соопшти во понеделникот дека, поради развојот на настаните во Србија „во погрешна насока“, ќе ја прекине делумно поддршката за државните органи во Србија, а повеќе ќе ја насочи кон зајакнување на граѓанското општество.
Во соопштението објавено на веб-страницата на владата на скандинавската земја се наведува дека „веќе извесно време се забележуваат недостатоци во волјата на српската влада за спроведување реформи“, особено во однос на почитувањето на принципите на владеењето на правото, борбата против корупцијата и заштитата на основните слободи и права, како што се слободата на изразување и слободата на медиумите.
„Развојот во Србија оди во погрешна насока. Тоа се однесува на сè — од порастот на корупцијата до непочитувањето на принципите на владеењето на правото. Земјите не можат да очекуваат шведска поддршка ако не спроведуваат реформи и развој какви што очекуваме. Затоа сега ги правиме овие промени“, се наведува во соопштението на шведскиот министер за развојна соработка и надворешна трговија, Бенјамин Дуса (Дуса).
Соопштението на шведската влада за намалување на помошта за српските државни органи следуваше по објавувањето на нацрт-извештајот на Европската комисија, во кој се оценува дека во Србија темпото на спроведување реформи е значително забавено, додека во земјата веќе една година траат масовни протести предводени од студенти во блокада, кои бараат одговорност за загинувањето на 16 лица при уривањето на настрешницата на реконструираната Железничка станица во Нови Сад.
Владата на Шведска, која ѝ пружа поддршка на Србија во рамките на Стратегијата за реформска соработка со Западен Балкан и Турција, наведе дека одлучила да ја преиспита поддршката кон Белград, во согласност со принципите на проширувањето на ЕУ засновано на заслуги.
Тоа, како што се додава, значи дека се наградуваат земјите кои напредуваат и покажуваат подготвеност за реформи, додека поддршката може да се намали или замрзне за земјите кои не ги почитуваат основните права или имаат недостатоци во својот демократски развој.
Европската комисија во нацрт-извештајот за напредокот на земјите кандидати оцени дека „Србија треба да спроведе кредибилни реформи во сите области“, особено во полето на усогласување со надворешната и безбедносната политика на ЕУ.
Во документот се наведува дека дошло до продлабочување на „поларизацијата во српското општество“ поради „масовните студентски и граѓански протести кои се одржуваат низ цела Србија од ноември 2024 година“.
Тоа, според нацрт-документот, ја одразува разочараноста на граѓаните поради корупцијата и воочениот недостаток на одговорност и транспарентност, заедно со случаи на прекумерна употреба на сила против демонстрантите и притисоци врз граѓанското општество.
Претходно, во октомври, Европскиот парламент усвои резолуција за „Поларизацијата и зголемената репресија во Србија, една година по трагедијата во Нови Сад“, во која беше оценето дека српското раководство е политички одговорно за ескалацијата на репресијата, нормализацијата на насилството и ослабувањето на демократските институции во земјата.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете