Шефицата за надворешни работи на Европската Унија, Каја Калас, денеска (9 септември) изјави дека 27-те земји-членки на блокот обезбедуваат рекордна количина воена помош за Украина.

„Европската Унија и нашите земји-членки обезбедија речиси 169 милијарди евра (198,7 милијарди долари) финансиска поддршка откако започна целосната војна во 2022 година“, рече Калас во обраќањето пред Европскиот парламент во францускиот град Стразбур.

Таа додаде дека ова вклучува над 63 милијарди евра воена поддршка за Украина.

„Само оваа година, земјите-членки ќе обезбедат повеќе од кога било досега, 25 милијарди евра до денес. Земјите од ЕУ, исто така, ѝ обезбедија на Украина муниција, исполнувајќи 80% од целта на ЕУ за испорака на 2 милиони куршуми во Киев. Се стремиме кон 100% до октомври“, додаде Калас.

Според неа, целта на оваа помош за Украина е таа да може да се одбрани, да ги брани своите цивили и да ја одбие агресијата.

Видете и ова:

Украина во неизвесност и по договорот за вооружување меѓу САД и НАТО

Во меѓувреме, украинските сили започнаа напади со беспилотни летала и ракети врз два града во окупираните делови од источниот украински регион Донецк, додека американските и европските претставници се состанаа во Вашингтон за да разговараат за повеќе економски санкции врз Русија за да ја принудат да преговара за крај на војната.

Украинските сили нападнале цели во градот Донецк и во Макиевка, а безбедносните претставници во окупираните области изјавија дека најмалку 20 беспилотни летала биле распоредени во два напада и дека биле активирани единици за воздушна одбрана. Руските новински агенции ги цитираа како велат дека експлозии се слушнале низ целиот град Донецк.

Израелската армија нареди евакуација на целиот град Газа пред планираниот израелски напад.

„Израелската армија е решена да го победи Хамас и ќе дејствува во областа Газа со голема сила, исто како што правеше низ целиот појас“, напиша на платформата X Авичај Адрае, портпарол на израелската армија за арапски јазик.

Во соопштението, жителите на Газа беа поканети да се упатат по крајбрежниот пат кон ал-Маваси на југот од Појасот Газа, кој Израел го означи како „хуманитарна“ зона.

Ова е прва наредба на армијата за евакуација на целиот град.

Претходно, вакви повици беа упатени само за одредени области.

Во понеделник, израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху им порача на жителите на Газа да „излезат оттаму“ пред планираниот израелски напад врз градот.

Видете и ова:

Израелската армија вели дека Газа е „опасна борбена зона“

На денот кога шест Израелци беа убиени во палестинска пукотница на автобуска станица во Ерусалим, Нетанјаху вети дека ќе ја засили војната против теророт, истакнувајќи дека израелската војска „елиминирала гнезда на тероризам“ на Западниот Брег и „урнала 50 терористички облакодери“ во Газа во последните два дена.

Овие уривања се само почеток на голема копнена кампања во градот Газа, рече тој.

„Затоа ја користам оваа можност да им кажам на луѓето од Газа, слушајте внимателно: Предупредени сте, излезете!“

Газа е најголемата населба на палестинската територија и е дом на околу еден милион луѓе.

Нетанјаху во неделата изјави дека околу 100.000 луѓе досега ја напуштиле областа.

Хуманитарните организации предупредуваат на понатамошно влошување на веќе катастрофалната ситуација за цивилното население.

Лабуристичката партија на актуелниот премиер Јонас Гар Сторе победи на парламентарните избори во Норвешка, според прелиминарните резултати објавени доцна синоќа, јавува ДПА.

Лабуристите добија 28,2 отсто од гласовите, соопшти норвешката изборна комисија. Десничарската популистичка Партија на напредокот забележа најголем раст на рејтингот во споредба со резултатите од парламентарните избори во 2021 година, со зголемување од 12,3, и сега е втора најсилна политичка партија во земјата со прелиминарни 23,9 отсто од гласовите.

Конзервативната партија на поранешната премиерка Ерна Солберг се најде на третото место со освоени 14,6 отсто, јавува ДПА.

Видете и ова:

Норвежаните гласаат на парламентарните избори помеѓу лабуристите и десницата

Според прелиминарните резултати, партиите од левиот политички спектар, предводен од Лабуристите, освоија вкупно 87 места во норвешкиот парламент со 169 места, што им дава тесно мнозинство. За време на кампањата сите тие ветија дека ќе ја поддржат владата предводена од Сторе, кој е на власт четири години.

Околу четири милиони луѓе имаа право да гласаат на вчерашните избори. Излезноста на гласачите беше 78,9 отсто, покажуваат податоците на изборната комисија, објавени на нивната веб-страница рано утринава. Конечните резултати се очекуваат во наредните денови.

Поранешната шефица на германската дипломатија, Аналена Бербок, денеска (9 септември) и официјално ќе ја преземе функцијата претседател на Генералното собрание на ОН, јави ДПА.

На почетокот на 80-тата сесија на ГС на ОН во Њујорк таа го презеде раководењето со асамблејата од Филемон Јанг, поранешен премиер на Камерун.

Бербок беше избрана на оваа едногодишна функција во јуни со огромно мнозинство, и покрај кампањата на Русија за да ја попречи нејзината кандидатура.

Видете и ова:

Бербок во посета на Блискиот Исток додека Израел ги обновува нападите во Газа

Оваа 44-годишна политичарка од Зелената партија, до мај годинава беше германска министерка за надворешни работи, а е само петтата жена што ја извршува оваа функција.

Позицијата е во голема мера церемонијална и не треба да се меша со улогата на генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, појаснува ДПА.

Бербок ќе претседава со седниците на Генералното собрание и ќе помага во одредувањето на дневниот ред и процедуралните правила за состаноците.

Францускиот парламент на 8 септември изгласа недоверба на владата поради нејзините планови за ограничување на националниот долг, продлабочувајќи ја политичката криза и давајќи му на претседателот Емануел Макрон задача да пронајде петти премиер за помалку од две години.

Франсоа Бајру ја презеде функцијата пред само девет месеци, а сега тој мора да поднесе оставка, оставајќи го Макрон да се соочи со намален сет на опции, бидејќи финансиските пазари сигнализираат загриженост за политичката и фискалната криза во Франција.

Бајру неочекувано го свика гласањето за доверба за да се обиде да добие парламентарна поддршка за неговата стратегија за намалување на дефицитот што е речиси двојно поголем од горната граница од 3 проценти на Европската унија и да започне со справување со долгот што се искачи на 114 проценти од бруто домашниот производ.

Но, опозициските партии не беа спремни да ги поддржат неговите намалувања на буџетот од 44 милијарди евра за следната година, а изборите за наследник на Макрон се закажани за 2027 година.

Макрон сега би можел да номинира политичар од неговата центристичка малцинска владејачка група или од редовите на конзервативците за следен премиер, но тоа би значело повторување на стратегијата што не успеа да создаде стабилна коалиција.

Тој би можел да скршне лево и да номинира умерен социјалист или да избере технократ.

Видете и ова:

Франција во нова политичка криза, премиерот се соочува со гласање за доверба

Ниту едно од сценаријата веројатно нема да ѝ даде на следната влада парламентарно мнозинство. Министерот за финансии Ерик Ломбард пред гласањето изјави дека потребата од формирање нова влада неизбежно ќе резултира со разредување на планот за намалување на дефицитот.

Макрон на крајот би можел да одлучи дека единствениот излез од кризата е да се распишат предвремени избори, но досега се спротивставуваше на повиците да го распушти парламентот по втор пат од крајнодесничарскиот Национален собир и крајнолевичарската „Непоколеблива Франција“.

Најитната задача на следната влада ќе биде да донесе буџет, предизвик со кој се соочи Бајру кога ја презеде функцијата.

„Вие имате моќ да ја соборите владата, но немате моќ да ја избришете реалноста“, им рече Бајру на пратениците пред гласањето за доверба.

„Реалноста ќе остане неумолива: трошоците ќе продолжат да растат, а товарот на долгот, веќе неподнослив, ќе стане потежок и поскап“, рече тој.

Бајру додаде дека „самиот опстанок на Франција е во прашање“.

Видете и ова:

Франција повторно во криза откако премиерот побара гласање за доверба

Франција има најголем дефицит како процент од БДП во еврозоната.

„Фич рејтингс“ на 12 септември ќе го разгледа кредитниот рејтинг на Франција од АА- со негативна перспектива. „Мудис“ и „С&П Глобал“, кои ѝ дадоа на Франција ист рејтинг, ќе ги донесат своите одлуки во октомври и ноември.

Намалувањето на рејтингот би можело да ја попречи способноста на Франција да добива пари по ниски каматни стапки од инвеститорите, потенцијално продлабочувајќи ги нејзините проблеми со долгот.

Продолжениот период на политичка и фискална неизвесност ризикува да го поткопа влијанието на Макрон во Европа во време кога САД заземаат тврд став во врска со трговијата и безбедноста, а војната во Украина беснее.

Макрон и политичките личности од центристичките и конзервативните партии веруваат дека предвремените избори нема да ја решат кризата и дека разговорите со социјалистите треба да продолжат, велат два извори запознаени со размислувањето на Макрон.

Социјалистите понудија контрабуџет кој би вовел данок од најмалку 2 проценти на лично богатство над 100 милиони евра и би генерирал заштеди од 22 милијарди евра. Предлогот, сепак, е тешко да се вклопи во пробизнис реформската агенда на Макрон.

Незадоволството би можело да почне да се излева и на улиците. Протестното движење наречено „Bloquons Tout“ (Блокирај сè) повикува на национални немири во среда. Синдикатите планираат штрајкови една недела потоа.

Протестот во Белград, „Индексот е појак од палката“, кој се одржува на повик на студентите кои учествуваат во блокадата, се бара кривично гонење на полицајците за кои се тврди дека го прекршиле законот за време на антивладините протести во Србија, кои влегоа во својот десетти месец.

Скалите на Палатата на правдата беа испрскани со црвена боја со пораката „Вашите раце се крвави“, а потоа демонстрантите се упатија кон седиштето на Секторот за внатрешна контрола на Министерството за внатрешни работи (МВР) во Нов Белград, што е последната точка на протестот.

По патот кон Министерството беше блокиран мостот Газела, еден од најголемите во Белград.

Собирот следеше по протестот во Нови Сад во петокот на 5 септември, каде што полицијата ги растера демонстрантите од универзитетскиот кампус.

„Државата и институциите не функционираат ако селективно ја вршат својата работа“, рече Алексанадра Николиќ, студентка на Правниот факултет во Белград, која додаде дека претрпела полициско насилство.

Видете и ова:

Акција на полицијата на антивладиниот протест во Нови Сад

Како што изјави таа, припадник на жандармеријата ја удрил со палка во главата за време на протестот во Белград, нанесувајќи ѝ повреди на главата и лицето.

Таа рече дека владата сака да им испрати порака на граѓаните: „бидете послушни, плашете се, молчете“.

„Ги молам и ги охрабрувам сите оние кои преживеаја насилство да пријават што им се случило и да се борат за своите права. Ова е единствениот начин да ја отстраниме анонимноста на полицајците“, им рече таа на демонстрантите потсетувајќи ги дека фотографиите од неа со крвава глава сè уште циркулираат на социјалните мрежи.

Демонстрантите се упатија од српската Влада кон Палатата на правдата, зградата на Единицата за обезбедување на одредени лица и предмети (ЈЗО), а протестот заврши во Нов Белград кај Секторот за внатрешна контрола на Министерството за внатрешни работи.

Адвокатката Јелена Стојиќ праша на протестот пред Палатата на правдата зошто полицајците кои го прекршиле законот и ги пречекориле своите овластувања не се гонети.

„Каде е внатрешната контрола на Министерството за внатрешни работи и каде е Јавното обвинителство и што прави“, рече таа.

Полициските службеници претходно ги отфрлија обвинувањата за полициска бруталност, тврдејќи дека постапиле во согласност со законот.

Пред седиштето на Единицата за обезбедување на одредени лица и предмети (ЈЗО), зборуваше студентката Николина Синѓелиќ, обвинувајќи го командантот на единицата, Марко Кричек, за насилство и закани за силување откако беше приведена на антивладиниот протест на 14 август во Белград. Полицијата го негираше ова.

Во Нови Сад полицијата интервенираше и ги растера демонстрантите кои се собраа во голем број во петокот вечерта, на 5 септември, на протестот свикан од студентите. Протестот, насловен „Србија, нè слушаш ли?“, беше мирен, но заврши со сцени на насилство.

Таа рече пред зградата на ЈЗО дека „целиот државен апарат е насочен против нејзините граѓани“.

„Нè погоди секоја тупаница што удри граѓанин на Република Србија, наместо криминалците. Нè погоди секоја палка што падна врз студент наместо врз член на мафијата, нè погоди солзавец, гумени куршуми и кордони што ги штитат моќните од сопствениот народ“, рече таа.

За време на говорот на студентката, учесниците извикуваа навреди кон српскиот претседател Александар Вучиќ и пораки како „Апсеете го Кричек“.

Антивладините протести во Србија бараат одговорност за смртта на 16 лица при уривањето на бетонска настрешница на железничката станица во Нови Сад.

Најновото барање е распишување предвремени парламентарни избори.

Во последните недели се одржаа контра-протести „Граѓаните против блокадите“, во кои учествуваа поддржувачи на владата.

Видете и ова:

Студенти во Нови Сад: Невозможни се испити под полициска окупација

Српскиот претседател Александар Вучиќ присуствуваше на еден од овие собири на 7 септември во белградската населба Борча.

Поддржувачите на владата се собраа еден ден по антивладините студентско-граѓански протести во Белград, Крагуевац, Чачак, Ниш, Сремска Митровица и Суботица, одржани поради употребата на полициска сила против демонстрантите во Нови Сад на 5 септември.

На протестот во Нови Сад во петокот вечерта, голем број полицајци употребија палки, оклопни возила, солзавец и топовски удари за да ја растераат толпата, откако мала група маскирани демонстранти нападнаа полицајци во кордон пред зградата на Филозофскиот факултет.

Премиерот Христијан Мицкоски на свеченост по повод 8 Септември се осврна и на аферата со наводното незаконско прислушување, нагласувајќи дека институциите мора да обезбедат одговорност.

Тој рече дека сите материјали се предадени на обвинителството и оти случајот ќе се следи внимателно.

„Вистинското прашање е како да се спречат злоупотребите и да не се повторат. Тоа е можно само ако има одговорност. Знам дека довербата во институциите е ниска, но овој случај нема да се стави под тепих – тоа е прашање на опстојување на државата,“ порача Мицкоски.

Аферата изби минатата недела, а премиерот Мицкоски тврдеше дека бил следен додека бил опозициски лидер, велејќи дека очекува виновниците да одговараат.

Видете и ова:

Истражители од ОЈО ГОКК на увид во АНБ за аферата за прислушувањето

Основното јавно обвинителство за гонење организиран криминал и корупција соопшти дека започнало предистрага за наводите за незаконско следење, со увид во документацијата на Агенцијата за национална безбедност (АНБ).

Истовремено, Собраниската комисија за надзор над АНБ најави седница и надзорна посета на агенцијата.

Директорот на АНБ, Бојан Христовски, потврди дека случајот е пријавен до обвинителството и посочи на можни злоупотреби од страна на поранешен директор и група вработени.

Лидерот на опозициската СДСМ, Венко Филипче, коментираше дека јавноста заслужува транспарентност и барање одговорност, со цел да се избегне „лов на вештерки“ и шпекулации.

Франција ризикува да го изгуби својот трет премиер за 12 месеци, бидејќи сегашниот премиер Франсоа Бајру побара гласање за доверба во парламентот, кое се очекува да го изгуби за време на седницата попладне на 8 септември.

Се очекува овој потег да предизвика дополнителна нестабилност за втората по големина економија во Европската Унија.

74-годишниот центристички премиер - назначен од претседателот Емануел Макрон пред помалку од девет месеци - го презема ризикот со надеж дека гласањето ќе ги обедини длабоко поделените членови на Националното собрание, по неговите барања за намалување на јавните трошоци.

Бајру верува дека намалувањата се неопходни за да се контролира растечкиот дефицит и долг на Франција.

Но, пратениците од опозицијата ветија дека ќе ја искористат можноста да го соборат Бајру и неговата малцинска влада од центристички и десничарски министри. Неговото разрешување би го принудило Макрон да се впушти во уште една исцрпувачка потрага по наследник.

Видете и ова:

Франција повторно во криза откако премиерот побара гласање за доверба

Националното собрание со 577 места го прекина летниот одмор за да одржи вонредна седница побарана од Бајру, која започнува во 15 часот во понеделник.

По говорот на Бајру, во кој се очекува да објасни како мерките за штедење се во национален интерес, пратениците ќе дебатираат, а потоа ќе гласаат за или против неговата влада. Пратениците можат да се воздржат и од гласање.

На Бајру му е потребно мнозинство гласови „за“ за да преживее. Ако мнозинството гласа против него, тогаш, според францускиот устав, Бајру мора да му поднесе оставка на Макрон, со што Франција ќе се најде во нова криза.

Пратениците од крајната десница и крајната левица кои рекоа дека ќе гласаат против владата на Бајру имаат повеќе од 320 места во Националното собрание, додека центристичките и конзервативните сојузници имаат 210, што прави речиси невозможно за премиерот да го преживее гласањето за доверба.

Бајру изрази разочарување во неделата, велејќи дека горчливите противници од двата краја на политичкиот спектар се обединети против него.

„Која е поентата да се собори владата? Ова се политички групи кои не се согласуваат за ништо и, уште полошо, водат отворена граѓанска војна едни против други“, рече тој во интервју за онлајн медиумот Brut.

Доколку Бајру изгуби, Макрон повторно ќе биде принуден да најде наследник кој ќе работи во истата кревка средина и ќе се соочи со истите буџетски проблеми што ги мачеа Бајру и неговите претходници.

Видете и ова:

Францускиот премиер на тест во Собранието со гласање доверба

Дури и самиот Макрон вети дека ќе остане на функцијата до крајот на својот мандат, но ризикува да стане претседател без влијание врз внатрешните работи доколку политичката парализа продолжи.

Според францускиот политички систем, премиерот го назначува претседателот, одговара пред парламентот и е одговорен за спроведување на домашните политики, особено економските.

Претседателот има широки овластувања во однос на надворешната политика и европските работи, како и улогата на врховен командант на вооружените сили.

Бајру, тврдејќи дека се потребни големи заштеди за да се средат јавните финансии, предложи ограничување на трошењето од 44 милијарди евра во 2026 година, откако дефицитот на Франција достигна 5,8 проценти од БДП минатата година, што е далеку над официјалната граница на ЕУ од 3 проценти.

Франција се соочува и со голема должничка криза. На крајот од првиот квартал од 2025 година, јавниот долг на Франција изнесуваше 3,346 трилиони евра, или 114 проценти од БДП.

Планот на Бајру, кој вклучува укинување на два државни празника, беше остро критикуван од неговите политички противници, кои сега имаат златна можност да го попречат.

Пет лица биле убиени, а повеќе од десетина повредени во пукотница во окупираниот Источен Ерусалим денеска наутро (8 септември), потврдија израелските власти.

Израелската полиција соопшти дека двајца „терористи“ отвориле оган врз автобуска станица на раскрсницата Рамот на северната периферија на градот.

Според израелските служби за итни случаи, Маген Давид Адом, најмалку 15 лица се повредени.

Петмина од нив се во критична состојба, додека неколку други се здобиле со полесни повреди од скршено стакло.

Видете и ова:

Трамп најави можен договор за Газа

Израелската полиција соопшти дека „двајцата напаѓачи се неутрализирани“ и дека инцидентот се третира како „терористички напад“.

Безбедносните сили ги затворија пристапните патишта и распоредија дополнителни единици на местото на настанот.

Израелските медиуми објавија дека нападот се случил додека возилата се движеле по една од главните сообраќајници во Ерусалим.

Ситуацијата останува под полициска истрага.

Американскиот претседател Доналд Трамп најави дека наскоро би можел да биде постигнат договор за Појасот Газа, за да се обезбеди ослободување на сите заложници што ги држи Хамас - палестинска група која е прогласена за терористичка организација од страна на САД и Европската Унија.

Трамп претходно изјави дека му дава „последно“ предупредување на Хамас да ги прифати условите на договорот.

Во разговор со новинарите во Вашингтон во неделата вечерта, Трамп рече дека разговарал за договорот во текот на летото.

„Работиме на решение кое би можело да биде многу добро“, рече тој.

Тој одби да даде дополнителни детали, но додаде: „Наскоро ќе слушнете повеќе за тоа“.

„Се обидуваме да го завршиме ова, да ги вратиме заложниците“, нагласи тој.

Видете и ова:

Израел предупредува дека признавањето на палестинската држава охрабрува „еднострани дејствија“

Претходно истиот ден, Трамп го предупреди Хамас да ги прифати условите на договорот, без да даде дополнителни објаснувања.

„Израелците ги прифатија моите услови. Време е и Хамас да ги прифати“, напиша Трамп на својата платформа Truth Social.

„Го предупредив Хамас за последиците од одбивањето. Ова е моето последно предупредување, нема да има второ!“

Хамас подоцна соопшти дека прифатил некои предлози од американската страна преку медијатори, со цел постигнување договор за прекин на огнот во Газа, и дека разгледува начини за нивно понатамошно развивање.

Хамас исто така не даде детали за евентуален договор.

Во својата изјава, Хамас ја повтори својата подготвеност да преговара за ослободување на сите заложници во замена за „јасно прогласување на крајот на војната“ и целосно повлекување на израелските сили од палестинската територија.

Видете и ова:

Израелската армија повикува на евакуација на градот Газа

Трамп им рече на новинарите дека верува оти сите заложници ќе бидат вратени.

„Мислам дека ќе ги вратиме сите“, рече тој.

Тој нагласи дека некои можеби веќе починале, но дека целта е да се вратат нивните тела.

Во саботата, израелската телевизија N12 News објави дека Трамп му презентирал на Хамас нов предлог за прекин на огнот.

Според предлогот, Хамас ќе ги ослободи сите 48 преостанати заложници првиот ден од прекинот на огнот во замена за илјадници палестински затвореници кои се наоѓаат во израелските затвори, а за време на примирјето, ќе се водат преговори во енклавата за да се стави крај на војната, објави N12.

Израелски функционер изјави дека Израел „сериозно го разгледува“ предлогот на Трамп, но не даде дополнителни детали.

Војната во Газа започна на 7 октомври 2023 година, кога Хамас уби 1.200 луѓе во јужен Израел и зеде околу 250 заложници, според израелските бројки.

Оттогаш, според Министерството за здравство на Газа - кое е дел од администрацијата на Хамас и е составено од медицински експерти - повеќе од 64.000 Палестинци загинале за време на израелската воена кампања.