Украинските преговарачи треба да се сретнат со европски претставници во Брисел, а подоцна и со американски претставници во Флорида, неколку дена по петчасовниот состанок на Кремљ со делегацијата на Белата куќа, каде што претседателот Владимир Путин ги дуплираше своите тврдокорни услови за прекин на војната против Украина.
Пред состаноците на 4 декември, Путин ги повтори долгогодишните сеопфатни барања за суверенитетот и воената сила на Украина во интервју за Индија денес.
„Сè се сведува на ова: Или ќе ги ослободиме овие територии со сила или украинските трупи ќе ги напуштат овие територии и ќе престанат да се борат таму“, изјави Путин во однапред снимено интервју објавено во пресрет на неговото патување во Индија.
Белата куќа потврди дека на 4 декември во Мајами, специјалниот американски пратеник Стив Виткоф ќе се сретне со шефот на украинскиот Совет за национална безбедност, Рустем Умеров.
Напорите за наоѓање решение за запирање на речиси 4-годишната војна на Русија против Украина се чини дека наидоа на пречка по состанокот во Москва меѓу американските преговарачи и претседателот Владимир Путин, бидејќи Кремљ и руските претставници сигнализираа мала подготвеност да се откажат од тврдокорните барања, иако американскиот претседател Доналд Трамп рече дека разговорите биле „разумно добри“.
Специјалниот претставник на Белата куќа, Стив Виткоф, се врати во Соединетите Држави на 3 декември без да се сретне со украинскиот претседател Володимир Зеленски, по петчасовните разговори на Кремљ за мировниот предлог подготвен од САД, кој се сметаше за силно наклонет кон руските интереси.
Се очекуваше дека американската делегација, во која беа Виткоф и зетот на Трамп, Џаред Кушнер, ќе се сретне со Зеленски некаде во Европа потоа, бидејќи украинскиот лидер беше во Ирска.
Наместо тоа, еден ден по некои од најинтензивните дипломатски напори за ставање крај на најголемиот конфликт во Европа од Втората светска војна, Зеленски рече дека украинските преговарачи ќе одржат разговори со европските советници за национална безбедност, а потоа ќе отпатуваат во Соединетите Држави.
Украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибиха им рече на новинарите во Брисел, додека присуствуваше на состанокот на министрите за надворешни работи на НАТО, дека „имало контакт меѓу шефот на украинската делегација и г-дин Виткоф“ по состанокот, при што американската делегација посочи дека разговорите имале „позитивен исход“. Тој не даде дополнителни детали.
Во разговор со новинарите во Овалната соба на 3 декември, Трамп рече дека неговата делегација добила впечаток дека Путин „сака да ја заврши војната“ и дека наместо со тоа сака да се занимава со трговија и бизнис.
Сепак, британскиот премиер Кир Стармер рече дека недостигот на каков било напредок покажува дека Путин во моментов нема интерес да постигне договор без целосна победа за да се стави крај на најголемиот и најсмртоносен конфликт во Европа од Втората светска војна.
„Сите знаеме дека Путин се одолговлекува, не сака да седне на масата за преговори, не сака да постигне договор“, изјави Стармер пред Долниот дом на Велика Британија за време на прашањето на 3 декември.
„Мораме да продолжиме да вршиме притисок на секој можен начин... Тоа е преку поддршка на Украина со капацитет и ресурси, но и преку обезбедување дека нашите санкции, дејствувајќи со сојузниците, ќе нанесат што е можно поголема штета на економијата во Русија, а притисокот што можеме да го извршиме ќе продолжи да го прави тоа.“
Тврдите барања на Москва
Виткоф, инвеститор во недвижности без претходно дипломатско искуство, не даде коментар за руските медиуми откако го напушти Кремљ по шестиот состанок со Путин, упатувајќи се кон амбасадата на САД пред да се врати во Соединетите Држави.
Веднаш по состанокот, Јуриј Ушаков, искусен дипломат и врвен советник за надворешна политика на Путин, го опиша состанокот како „конструктивен“, но за рускиот печат изјави дека мирот не е ниту поблиску, ниту подалеку.
Иако двете страни се согласија деталите од разговорите да ги држат подалеку од јавноста, Ушаков им рече на новинарите дека учеството на Украина во воениот сојуз на НАТО е „едно од клучните прашања“ што се дискутираат.
„Американските партнери ја потврдија својата подготвеност да ги земат предвид нашите размислувања и нашите клучни предлози“, додаде Ушаков.
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, на прес-конференција во Брисел изјави дека е добар знак дека разговорите се во тек, но дека членовите на алијансата мора да го поддржат Киев за да го стават во најсилна можна позиција за време на преговорите.
„Мора да се осигураме дека додека се случуваат, а не сме сигурни кога ќе завршат, Украина е во најсилна можна позиција да ја продолжи борбата, да се бори против Русите“, рече Руте.
Непосредно пред разговорите, Зеленски рече дека има поголема шанса „сега од кога било“ да се постигне договор.
Тоа е во остра спротивност со Владимир Путин, кој неколку часа подоцна ги обвини европските влади дека се обидуваат да го блокираат мировниот процес, а воедно издаде предупредување дека ако Европа сака да започне војна со Русија, тогаш Москва е подготвена да се бори.
Виткоф и Кушнер долетаа во руската престолнина по почетниот предлог од 28 точки на САД што ја изненади Украина.
Тој документ - кој нашироко се смета за усогласен со неколку руски цели - беше „рафиниран“ на 19 точки по разговорите меѓу американските и украинските делегации минатата недела.
Европските влади, исто така, поднесоа амандмани и контрапредлог на нацрт-планот, барајќи да се отстранат или омекнат одредбите за кои рекоа дека го поткопуваат суверенитетот на Украина.
„Средбата никогаш не беше преговори. Тоа беше намерно, недвосмислено презентирање на предусловите на Русија. Путин сега чека да види дали оваа директна порака ќе го промени ставот на Трамп“, рече Татјана Становаја, руски политички аналитичар кој сега живее во странство.
Пред своите состаноци на 2 декември, Путин изрази воинствена нота, предупредувајќи дека Русија ќе ги вклучи европските држави во преговорите сè додека го признаат она што тој го нарече „реалноста на бојното поле“ во Украина.
„Немаме намера да се бориме против Европа, тоа го кажав 100 пати. Но, ако Европа сака повторно да се бори и почне, тогаш сме подготвени за тоа веднаш“, рече рускиот претседател.
Европа одбива да ги прекројува границите
Европската Унија постојано повторува дека нема да прифати насилно прекројување на границите на Европа и дека само Украина може да одлучи за иднината на нејзината територија.
Путин инсистираше Украина да го предаде источниот регион Донбас за да обезбеди мир, вклучувајќи ги и областите што Русија не успеа да ги освои во повеќе од три и пол години војна. Киев ги отфрли тие услови и ги отфрли обидите на Москва да ги ограничи аспирациите на Украина за членство во НАТО или да ја ограничи големината на нејзините вооружени сили.
Украина отворено изрази загриженост дека Вашингтон и Москва ќе се согласат на план за ставање крај на најголемата копнена војна во Европа од 1945 година.
Трамп водеше кампања во 2024 година тврдејќи дека може да ја реши војната за 24 часа, но постигнувањето договор за ставање крај на целосната инвазија на Русија - започната во февруари 2022 година - се покажа како тешко.
Трамп изрази фрустрација од двете страни бидејќи разговорите се одолговлекуваа со месеци, сè додека повторно не се интензивираа во последните недели.
Украина се плаши дека некои услови од кој било мировен план ќе ја остават подложна на евентуално освојување од страна на Русија, иако Соединетите Држави, исто така, предложија 10-годишна безбедносна гаранција за Киев.
Путин изјави дека е подготвен да разговара за мир, но дека ако Украина одбие договор, руските сили ќе напредуваат понатаму и ќе заземат поголема украинска територија.
Некои од претходните постапки на Виткоф предизвикаа аларм кај надворешните набљудувачи, кои се плашат дека е манипулиран или дека погрешно ги разбира длабоко нерешливите историски контури на војната.
Виткоф се потпирал на преведувачи обезбедени од Кремљ за неговите разговори со Путин и други функционери, наместо да користи преведувачи овластени од Амбасадата на САД.
По последната средба на Виткоф со Путин во август, американските и европските функционери рекоа дека претставникот погрешно ја разбрал географијата на украинската територија што Путин ја барал.
