Рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров и американскиот државен секретар Антони Блинкен денеска во Женева ќе разговараат за безбедносните гаранции што Москва ги бара од Западот. Според информациите, двајцата дипломати се договориле за средбата во телефонски разговор во вторникот. Блинкен во средата престојуваше во Украина, а вчера во Берлин на разговори со германската министерка за надворешни работи Аналена Бербок, како и на состанок со Трансатлантската четворка во која се вклучени САД, Британија, Франција и Германија.

Блинкен: Путин го предизвика „она што вели дека сака да го спречи“

Блинкен ден претходно во Киев изјави дека Русија би можела да изврши нов напад врз Украина на „многу краток рок“, но Вашингтон ќе продолжи со дипломатијата онолку долго колку што може, иако не е сигурен што навистина сака Москва. При посетата на Киев за да покаже поддршка за Украина, високиот американски дипломат рече дека Украинците треба да се подготват за тешки денови. Тој рече дека Вашингтон ќе продолжи да обезбедува одбранбена помош за Украина и го обнови ветувањето за строги санкции против Русија во случај на нова инвазија.

НАТО во споредна улога доколку Русија ја нападне Украина

Кремљ соопшти дека тензиите околу Украина се зголемуваат и дека сè уште чека писмен одговор на САД на нивните огромни барања за безбедносни гаранции од Западот. Песимистичките изјави го истакнаа јазот меѓу Вашингтон и Москва додека Блинкен се подготвува за утрешниот состанок со рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров, кој еден руски аналитичар го нарече „веројатно последната станица пред несреќата на возот.

Наследник на Изет Меџити, кој доби градоначалнички мандат на Општина Чаир, ќе биде Беким Сали, потврди денеска на прес-конференција портпаролот на коалицијата ВЛЕН, Дритон Сулејмани.

„Ние веќе функционираме како ВЛЕН и досегашните министри кои беа министри на ВЛЕН, а не на одделни политички партии, така и ќе продолжиме. Како што има најавено Меџити негов наследник на позицијата прв вицепремиер ќе биде Беким Сали, додека за министер за животна средина и просторно планирање ќе биде назначен друг и за тоа допрва ќе се одлучува“. Се уште нема конкретно име, рече Сулејмани одговарајќи на новинарски прашања.

Видете и ова:

Неизбежна реконструкција на Владата, можни „прелети“ во Собранието

Беким Сали е поранешен министер за здравство, а во моментов е актуелен пратеник во Собранието.

Советот на министри на Босна и Херцеговина, на својата седница на 4 ноември, го усвои нацрт-буџетот на институциите на БиХ и меѓународните обврски за 2025 година.

Според постапката, овој документ мора да биде одобрен од Претседателството на Босна и Херцеговина, а потоа од Парламентарното собрание на БиХ.

Нацрт-буџетот вклучува средства за Централната изборна комисија на Босна и Херцеговина, кои се наменети за набавка на нови технологии за спроведување избори.

Министерството за финансии и трезор подготви нов текст на Предлог-законот за буџет, откако предлогот за овој закон не беше усвоен на седницата на Претставничкиот дом на Парламентарното собрание на Босна и Херцеговина.

На 30 октомври, овој Дом, на итна седница, не го усвои буџетот на институциите на Босна и Херцеговина за оваа година во второ читање. На седницата истиот ден претходно, буџетот беше усвоен во прво читање.

Законската постапка подразбира усвојување во прво и второ читање, кога се поднесуваат амандмани.

Видете и ова:

Дали укинувањето на санкциите против Додик отвора ново политичко поглавје во Босна и Херцеговина?

Во гласањето за буџетот во второто читање немаше ентитетно мнозинство, бидејќи пратениците од ентитетите на Босна и Херцеговина во Република Српска не сакаа да поддржат распределба на пари за културни институции од државно значење, зголемување на средствата за Министерството за одбрана на БиХ и средства за отплата на долговите на БХРТ.

Буџетот беше доставен во парламентарна процедура од страна на Претседателството на Босна и Херцеговина во износ од 1,5 милијарди марки (805,3 милиони евра).

Буџетот требаше да биде предложен во октомври минатата година и да стапи на сила на 1 јануари. Сепак, поради месеци политички блокади и распадот на државната коалиција, државата е на привремено финансирање веќе 11 месеци.

Парите се трошат во согласност со буџетот за 2024 година само за тековни трошоци како што се плати, а новите проекти се блокирани.

Колегиумот на Јавното обвинителство за организиран криминал во Србија на 4 ноември објави дека српскиот претседател Александар Вучиќ се обидел да „врши несоодветно и неовластено влијание врз ова обвинителство“ во јавно појавување претходниот ден.

Со оваа изјава, обвинителството реагираше на гостувањето на српскиот претседател во емисијата „Kирилица на Миломир Мариќ“ емитувана на 3 ноември на телевизијата Прва.

За време на тоа појавување, Вучиќ ги нарече одредени обвинители од Обвинителството за организиран криминал „криминалци“ и „корумпирана банда“.

„Еве ви кажувам дека сте корумпирана банда во обвинителствата, во повеќето обвинителства, дека имате под ваша контрола колку што сакате корумпирани судии со кои работите, но исто така мислам дека мнозинството и од обвинителите и од судиите се чесни и одговорни луѓе“, изјави Вучиќ за телевизијата Прва, како што објави Бета.

Според него, „таа корумпирана банда, од одредени обвинителства, го измисли случајот со реновирањето на Генералштабот“.

Имено, истрагата на обвинителството за фалсификување документи врз основа на кои српската влада го поништи статусот на културно наследство на оштетените згради на Генералштабот во Белград е во тек.

Намерата за изградба на луксузен хотел на тоа место ја изрази на почетокот на 2024 година Џаред Кушнер, зет на американскиот претседател Доналд Трамп, а српскиот претседател претходно изјави дека е „воодушевен“ од проектот.

Видете и ова:

Српскиот парламент го забрзува одобрувањето на градежниот проект на Џаред Кушнер во Белград

Колегиумот на Јавното обвинителство за организиран криминал во соопштението од 4 ноември изјави дека претседателот на Србија „ги пречекорил и злоупотребил своите овластувања доделени со закон и Устав“ коментирајќи ги тековните кривични истраги.

„Со навредливи и невистинити изјави, Александар Вучиќ повторно ги таргетира вршителите на должноста обвинители и се обидува да изврши неовластено влијание врз исходот од покренатите постапки од позиција на авторитет и моќ на претседателот на Републиката, тврдејќи дека станува збор за „фабрикувани случаи““, се вели во соопштението.

Обвинителството, исто така, изјави дека овие изјави создаваат слика за „незаконско однесување и атмосфера на линч, директно попречување на правдата, што го поткопува уставниот и правниот поредок и владеењето на правото“.

Обвинителството за организиран криминал, исто така, во јули тврдеше дека било предмет на директен притисок и неовластено влијание од страна на владини претставници кога изјавите на службени лица со кои се дискредитира работата на специјалниот обвинител Младен Ненадиќ се појавија во провладините медиуми.

Обвинителството за организиран криминал, меѓу другото, ја презеде работата на случај поврзан со финансирањето на проектот за реновирање на железничката станица во Нови Сад по уривањето на настрешница на таа зграда, во која загинаа 16 лица.

Обвинителството на Босна и Херцеговина ја прекина истрагата против поранешниот претседател на Република Српска Милорад Додик, поранешниот премиер на РС Радован Вишковиќ и претседателот на Собранието на РС Ненад Стевандиќ, кои беа осомничени за кривично дело напад врз уставниот поредок на БиХ, потврдено е за Радио Слободна Европа (РСЕ) на 4 ноември.

Причината за прекинување на истрагата, како што ни беше кажано, е дека „нема доволно докази дека осомничените сториле кривично дело“.

Одлуката за прекинување на истрагата значи дека нема да бидат поднесени обвиненија.

Случајот е формиран на почетокот на годината откако Народното собрание на РС усвои закони со кои се забранува работењето на државните судски и полициски институции на територијата на ентитетот, кои Уставниот суд на Босна и Херцеговина ги прогласи за неуставни.

Видете и ова:

Република Српска без легален претседател, Додик одбива да се повлече

Обвинителството тврдеше дека постои основа за сомневање дека тројцата највисоки функционери на Република Српска биле организирани за уривање на уставниот поредок на државата.

Истрагата беше во фокус на јавноста со месеци, а кулминираше во март оваа година, кога Судот на Босна и Херцеговина, поради нивното неодговарање на поканите за сослушување, нареди нивно притворање и издаде централна потерница.

Потерницата важеше од 17 март, а сите полициски агенции во Босна и Херцеговина имаа наредби за нивно притворање.

По неколку месеци избегнување апсење, Додик, во придружба на адвокат на одбраната, доброволно дојде во Обвинителството на Босна и Херцеговина на 4 јули, каде што беше испрашуван како осомничен во врска со истрагата поради постоење на основано сомнение дека сторил кривично дело „Напад врз уставниот поредок“.

Видете и ова:

Дали укинувањето на санкциите против Додик отвора ново политичко поглавје во Босна и Херцеговина?

На тоа рочиште, Судот на Босна и Херцеговина донесе одлука за укинување на притворот, со мерка задолжително периодично пријавување кај надлежниот полициски орган, што повторно му овозможи легално да патува надвор од земјата, односно немаше закана дека може да биде уапсен при преминување на границата.

За кривично дело напад врз уставниот поредок, Кривичниот законик на Босна и Херцеговина предвидува затворска казна до пет години и забрана за вршење јавни функции.

Во меѓувреме, на 18 август, на Додик официјално му беше одземен мандатот како претседател на РС, откако беше законски осуден на една година затвор и шестгодишна забрана за вршење јавна политичка функција.

Истиот ден, Радован Вишковиќ поднесе оставка од функцијата премиер на РС.

Ненад Стевандиќ продолжува да ја извршува функцијата претседател на ентитетскиот парламент.

Движењето Самоопределување (ЛВО) го предложи потпретседателот на партијата, Глаук Коњуфца, за мандатар за премиер на Косово.

„Јас го преземам местото на Глаук, а тој моето, како што се договоривме синоќа“, рече претседателот на Самоопределување, Албин Курти, за време на седницата на Советот на партијата.

Курти се осврна на функцијата вицепремиер и министер за надворешни работи и дијаспора, која Коњуфца требаше да ја извршува во владата предложена од Курти на 26 октомври - но која не доби поддршка од 61 пратеник во Собранието на Косово.

Курти, исто така, рече дека на овој начин може да се избегнат двојни избори и да се овозможи Парламентот да го усвои буџетот за 2026 година.

Оваа седница на Самоопределување се одржа еден ден пред истекот на десетдневниот рок даден од претседателката Вјоса Османи за назначување претставник за формирање на новата влада на Косово или за распишување нови избори.

Претседателот на Демократскиот сојуз на Косово, Лумир Абдиџику, ја нарече седницата на Самоопределување „театарска претстава“, а мандатарот го опиша како „без демократски легитимитет“.

„Сакам да верувам дека претседателот на Републиката ќе ја почитува волјата на албанското мнозинство, пред пропагандните состаноци на партиите со целосни мандати, но без парламентарно мнозинство“, напиша тој на Фејсбук.

На 31 октомври, Османи се сретна со претставници на политичките партии за да разговараат за прашањето на носителите на мандати и можните избори.

Видете и ова:

Курти нема доволно гласови за да формира нова влада

По средбата, Демократскиот сојуз на Косово, Демократската партија на Косово и Алијансата за иднината на Косово изјавија дека нема мнозинство и дека изборите се веројатна опција. Курти не им се обрати на медиумите.

Османи по средбата изјави дека Курти побарал средба пред 5 ноември - кога истекува рокот од десет дена - за да се утврди дали може да се формира мнозинство.

Османи изјави дека Уставот ја обврзува да направи сè за да избегне вонредни избори.

Видете и ова:

Османи му го додели мандатот на Курти за составување нова влада

На 11 октомври, Курти доби мандат од Османи за формирање нова извршна власт. Неговата партија победи на изборите одржани на 9 февруари, но не освои доволен број пратенички места во Собранието што би ѝ овозможило самостојно да формира влада без соработка со други партии.

На тие избори, Демократската партија на Косово освои 24 места, Демократскиот сојуз на Косово 20 места, Алијансата за иднината на Косово пет места, а Социјалдемократската иницијатива, која се појави на заедничка листа со Алијансата за иднината на Косово, има три пратеници. Српската листа има девет од десет загарантирани места за српското малцинство, додека едно место ѝ припаѓа на партијата на Ненад Рашиќ. Другите десет места им припаѓаат на претставници на другите малцински заедници.

Поранешниот американски потпретседател Дик Чејни почина на 84-годишна возраст, објавија американските медиуми во вторник, 4 ноември, повикувајќи се на соопштение од неговото семејство.

Чејни беше 46-ти потпретседател, кој служеше за време на републиканскиот претседател Џорџ В. Буш во два мандата помеѓу 2001 и 2009 година.

Тој беше помошник во Белата куќа и во мандатот на Ричард Никсон, шеф на кабинетот во времето на Џералд Форд, секретар за одбрана за Џорџ Х. В. Буш и потпретседател за Џорџ В. Буш.

Чејни беше еден од најполаризираните потпретседатели во американската историја под Џорџ В. Буш и водечки застапник за инвазијата на Ирак.

Дик Чејни преживеал пет срцеви удари. Неговото семејство соопшти дека починал од компликации од пневмонија.

Министрите за животна средина на ЕвропскатаУнија се обидуваат да постигнат компромис за клучната цел за намалување на емисиите неколку дена пред почетокот на Конференцијата на ОН за климатските промени во Бразил (COP30), што би можело да доведе до неколку отстапки во новиот закон на ЕУ за климата.

Министрите имаат за цел да најдат заеднички став на состанокот во Брисел за законот за клима на ЕУ за 2040 година, откако Европската Комисија предложи намалување на емисиите за 90% до 2040 година во споредба со нивоата од 1990 година врз основа на научни докази.

„Европа, како континент, се затоплува побрзо во споредба со другите делови од светот. Шумски пожари на југ, топење на глечерите во Алпите и на север, обилни дождови“, рече данскиот министер за клима Ларс Агард.

Данска моментално го држи ротирачкото претседателство со ЕУ, што значи дека скандинавската нација е задолжена за претседавање со состаноците на министрите на ЕУ и водење на преговорите.

„Сите можеме да ги почувствуваме последиците од климатските промени. Мора да го направиме својот дел“, додаде тој.

Видете и ова:

ЕУ ги намали емисиите на штетни гасови, но потребни се повеќе напори за справување со климатските промени

Во моментов, земјите од ЕУ се обврзани да ги намалат емисиите што ја оштетуваат климата низ целиот блок за 55% во споредба со 1990 година до крајот на деценијата.

Агард рече дека е посветен на наоѓање компромис што ќе постигне „вистинска рамнотежа помеѓу поставување смела цел и создавање средина што може да осигури дека Европа ќе остане конкурентна и безбедна“.

Но, главните градови на ЕУ се мачат да се договорат за нови обврски за намалување поради економските загрижености и геополитичките промени. Полска, една од земјите што сè уште се двоуми да поддржи нова цел, побара уделот да се зголеми на 10%.

Евентуален компромис би можел да вклучува можност за компензација на поголем дел од првично предложениот со климатски сертификати, како и клаузула за ревизија.

Видете и ова:

Емисиите на јаглерод диоксид од војната во Украина - еднакви на годишните емисии на четири земји од ЕУ

За да се донесе одлуката, потребно е двојно мнозинство од најмалку 15 од 27-те земји-членки на ЕУ, што претставуваат најмалку 65% од населението на блокот. Законот ќе мора да се финализира во преговорите со Европскиот парламент во подоцнежна фаза.

„Дали потребното мнозинство ќе поддржи нова цел сега зависи од политичката волја“, рече Агард.

Исто така, денеска (4 ноември) министрите имаат за цел едногласно да усвојат посебна обврска за намалување што се бара според Парискиот договор за климатските промени од 2015 година, неколку дена пред преговарачите на ЕУ да се упатат кон самитот COP30.

Досега, земјите од ЕУ не успеаја да поддржат обврзувачка цел и наместо тоа се согласија за необврзувачки план за климатски план до 2035 година, со цел да се намалат емисиите во следните 10 години за помеѓу 66,25% и 72,5% од нивоата во 1990 година.

Германскиот министер за животна средина Карстен Шнајдер потсети дека „Европската Унија отсекогаш била лидер во меѓународната соработка, правејќи го нашиот свет поздрав и ставајќи ја заштитата на климата во центарот на вниманието“.

Денес беше момент на самопотврдување за ЕУ, рече министерот, нагласувајќи дека „ова се денови кога мора да се донесат одлуки“.

Израел ги префрли телата на 45 Палестинци во Појасот Газа, во вторник (4 ноември)потврди портпаролката на Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК), велејќи дека тие помогнале во предавањето на вработените во властите контролирани од Хамас. Хамас е прогласена за терористичка организација од САД и ЕУ.

Портпаролката рече дека ова следува еден ден по предавањето на останките на тројца израелски заложници. Израел и Хамас се согласиле за предавање на телата како дел од договорот за прекин на огнот во октомври.

Според договорот, за секој израелски заложник чии останки се ослободени, Израел мора да ги предаде останките на 15 починати жители на Газа. Точните околности на смртта на Палестинците не се познати. Се сомнева дека Израел ги чувал нивните тела во воен логор.

Видете и ова:

По десетици убиени, израелската војска соопшти дека примирјето во Газа е во сила

Хамас претходно ги ослободи сите преостанати живи заложници на 13 октомври како дел од прекинот на огнот во Газа во замена за стотици палестински затвореници. Предавањето на починатите заложници се одвива побавно од договореното.

Според израелски извори, телата на осум заложници сè уште се во Појасот Газа. Седум од нив беа киднапирани за време на нападот на Хамас врз Израел на 7 октомври 2023 година. Меѓу нив се петмина Израелци - од кои едниот има и германско државјанство - како и двајца странци од Тајланд и Танзанија.

Видете и ова:

Израел ги врати останките на уште 30 Палестинци во Газа

Дополнително, Израел се обидува да ги пронајде останките на еден израелски војник. Телото на војникот беше киднапирано во 2014 година.

Руското Министерство за одбрана соопшти дека противвоздушната одбрана синоќа пресретна и уништи 85 украински дронови.

Во соопштението се наведува дека 40 беспилотни летала се пресретнати над територијата на Воронежската област, 20 над областа Нижни Новгородската, 10 над Белгородската област, шест над Курската област, четири над Липецката област, по два дрона биле соборени над Волгоградската област и над територијата на Република Башкортостан, како и еден дрон над Саратовската област.

Регионалните власти соопштија дека при напад со два дрона оштетена е петрохемиска фабрика во градот Стерлитамак во Република Башкортостан.

Видете и ова:

Украински напад на петрохемиска фабрика во Русија

Фабриката, која се наоѓа на 1500 километри од границата со Украина, сè уште работи, изјави гувернерот на Башкортостан, Радиј Хабиров, додавајќи оти нема повредени работници во фабриката.

Комплексот „Стерлитамак“ беше цел минатиот месец кога беспилотни летала нападнаа дел од областа каде што се наоѓаше фабрика специјализирана за развој и производство на опрема, делови и алатки за нафтената и гасната индустрија.

Фабриката е вклучена и во производство на експлозиви.

Во Собранието денеска (4 ноември) ќе се одржи Презентација на Извештајот за напредок на Република Северна Македонија од Европската Комисија.

Извештајот ќе биде презентиран од страна на амбасадорот на Европската Унија, Михалис Рокас.

Северна Македонија постигна значителниот напредок во спроведувањето на реформите предвидени со Реформската агенда, за што доказ е и исплатата на две транши на средства во рамки на Планот за раст на Западен Балкан, се наведува во Извештајт з анапредокот на земјата на европскиот пат, што Европската комисија официјално ќе го објави денеска.

„Македонските власти продолжија да работат на имплементација на патоказите за владеење на правото, на реформата на јавната администрација и на функционирањето на демократските институции, како и на Акцискиот план за заштита на малцинствата“, се вели во извештајот.

Сепак, во него се забележува дека земјата треба да ги интензивира напорите за почитување на владеењето на правото, особено заштитата на независноста и интегритетот на судството и да ја засили борбата против корупцијата, при што се оценува дека е постигнат „ограничен напредок“ во областа на судските реформи.

Видете и ова:

Извештај на Европската комисија: Северна Македонија сѐ уште не ги усвоила уставните измени

Како позитивен развој на настаните во извештајот се наведува формирањето на Советот за соработка меѓу Владата и граѓанското општество и се оценува дека земјата постигнала одреден напредок во однос на плурализмот и слободата на медиумите и на слободата на изразување.

Исто така, се нотира и дека се уште не се усвоени уставните амандмани насочени кон вклучување во Уставот на граѓани кои не претставуваат мнозинство, како што се Бугарите, за што земјата презела обврска.

Видете и ова:

Дали ќе се забрза патот кон Брисел по изборите?

Европската комисија во документот посочува и дека земјата е целосно усогласена со надворешната и безбедносната политика на ЕУ, како и дека една од државите што се приклучи на Конвенцијата за заеднички транзит, чија цел е забрзување на движењето на стоките преку границите.

Во извештајот се повторува и претходно изнесениот став за потребата од спроведување „со добра волја од сите страни“ на склучените билатерални договори, вклучувајќи го и Преспанскиот договор со Грција и Договорот за пријателство, добрососедство и соработка со Бугарија.