Вести
Иран ги замени системите за воздушна одбрана оштетени во конфликтот со Израел
Иран ги замени системите за воздушна одбрана оштетени во конфликтот со Израел минатиот месец, објави иранската новинска агенција „Дефа прес“, цитирајќи го Махмуд Мусави, заменик-командант на армијата.
За време на конфликтот во јуни, израелските воздухопловни сили доминираа во иранскиот воздушен простор и нанесоа тежок удар на воздушната одбрана на Иран, бидејќи вооружените сили на Иран лансираа повеќекратни баражи од ракети и беспилотни летала на израелска територија, јави Ројтерс.
„Некои од нашите противвоздушни системи беа оштетени, не можеме да го скриеме тоа, но нашите колеги користеа домашни ресурси и ги заменија со однапред подготвени системи кои беа чувани на соодветни локации за да се направи воздушниот простор безбеден“, рече Мусави.
Пред војната, Иран имаше свој домашен систем за воздушна одбрана со долг дострел Бавар-373, заедно со рускиот систем С-300.
Во извештајот на „Дефа прес“ не се споменува увозот на странски системи за воздушна одбрана во Иран во последните недели.
По ограничените израелски напади врз иранските фабрики за ракети минатиот октомври, Иран подоцна ги прикажа руските системи за воздушна одбрана на воена вежба за да покаже дека „заздравел“ од нападот.
види ги сите денешни вести
Муртезани: По изборите Владата ќе преземе конкретни чекори за надминување на спорот со Бугарија
Министерот за европски прашања Орхан Муртезани денеска изјави дека постои сериозна одлучност кај премиерот и Владата веднаш по изборите да се преземат конкретни чекори за надминување на спорот со Бугарија.
На заедничката прес-конференција во Скопје со неговиот фински колега Јоаким Странд, Муртезани нагласи дека веќе постојат конкретни размислувања како тоа да се направи, но избегна да открие детали поради изборната кампања.
„Претседателот на Владата во неколку наврати јавно изјави дека по завршувањето на изборите, односно со почетокот на Новата година, се очекува да има конкретни чекори во надминување на спорот со соседна Бугарија. Во моментов, се што ќе кажеме може да се стави во одреден контекст и да му наштети на процесот. Она што е важно е дека постои сериозна одлучност и заинтересираност за решавање на проблемот“, рече Муртезани.
Тој додаде дека фокусот сега е на изборната кампања, а по нејзиното завршување размислувањата ќе добијат форма на конкретни предлози.
На средбата со финскиот министер Јоаким Странд, двајцата разговарале за односите меѓу Северна Македонија и Финска, за кои беше нагласено дека имаат динамика, континуитет и иднина што се гради врз доверба и заеднички европски вредности.
Муртезани го информираше својот колега и за процесите поврзани со Планот за раст на ЕУ за Западен Балкан, кој, како што посочи, не е само финансиски инструмент, туку и стратегија што ја приближува економијата и институциите на земјата до ЕУ уште пред членството.
Двајца мртви во напад во близина на синагога во Манчестер
Две лица денеска беа убиени откако вооружен човек наводно со автомобил удрил во пешаци и избодел чувар во близина на синагога во Манчестер, северозападна Англија, соопшти британската полиција, додавајќи дека полицајците го застрелале осомничениот.
Полицијата соопшти дека полицајците биле повикани во синагогата на Хебрејската конгрегација Хитон Парк во северниот манчестерски округ Крамсол, откако сведок рекол дека видел автомобил како се движи кон луѓе и дека еден маж бил избоден.
Вооружени полицајци одговориле и човекот за кој се верува дека го извршил нападот бил застрелан, соопшти полицијата на Голем Манчестер во соопштението.
Две лица се потврдени дека се мртви, а тројца се во сериозна состојба. Се верува дека и осомничениот е мртов, но полицијата соопшти дека ова не може да се потврди „поради безбедносни проблеми во врска со сомнителните предмети на него“.
Повикана е единица за деактивирање бомби која сега е на местото на настанот, соопшти полицијата.
Видео објавено на социјалните медиуми и потврдено од Ројтерс покажува како полицијата пука во маж во синагогата, додека друг маж лежи на подот во локва крв, изгледајќи како да носи традиционална еврејска капа.
Полицијата претходно соопшти дека извештаите укажуваат дека чуварот бил нападнат со нож.
Од 12 октомври влез во Грција според новите правила на ЕУ
Грција е подготвена за спроведување на системот за влез и излез (ЕЕС)и ги исполни сите обврски и на централно и на оперативно ниво, со интегрирани 99 пунктови за пасошка контрола, информираат за МИА од кабинетот на портпаролот на грчката Влада Павлос Маринакис.
Од кабинетот на портпаролот на грчката Влада Павлос Маринакис за МИА го пренесоа одговорот од Министерство за заштита на граѓаните кое е надлежно за граничните контроли, во кое велат дека со исполнување на сите обврски „и на централно и на оперативно ниво, со спроведените сите потребни технички тестови под целосна контрола на Комисијата и Агенцијата EuLISA“, Грција е подготвена за новиот систем.
„Од 12 октомври, Грција ќе интегрира 99 пунктови за пасошка контрола. На овие пунктови: инсталирана е целата опрема што се однесува на ефикасното функционирање на системот за влез и излез, испратен е информативен материјал до сите управни тела и до ко-надлежните министерства и извршени се посети за да се потврди подготвеноста и соодветноста на објектите и опремата“, информираа од Министерството за заштита на граѓаните на Грција.
Новиот систем за влез и излез од ЕУ што од 12 октомври постепен ќе се воведен предвидува електронска евиденција на биометриски податоци (фотографија и отпечатоци од прсти), како и точни записи за датумите на влез и излез.
Од македонското Министерство за внатрешни работи вчера (1 октомври) информираа дека ЕЕС системот се однесува на сите државјани од земји кои не се членки на Европската Унија или Шенген зоната и кои патуваат за краток престој (до 90 дена во рамки на 180 дена), а ќе биде активен на сите надворешни гранични премини на 29 земји, меѓу кои се: Грција, Бугарија, Австрија, Германија, Франција, Италија, Шпанија, Шведска, како и Исланд, Норвешка, Швајцарија и Лихтенштајн.
„При првото патување по воведувањето на системот, патниците ќе поминат низ целосен процес на регистрација кој вклучува фотографирање, скенирање на отпечатоци од прсти и внесување на податоци од пасошот. За да се олесни процедурата, на граничните премини ќе има и пунктови за самопослужување, а можно е и претходно предрегистрирање преку мобилни апликации. При следните патувања, контролата ќе биде значително побрза бидејќи податоците веќе ќе бидат складирани во системот и ќе се врши само нивна проверка“, информираа од МВР.
Во периодот од октомври 2025 до април 2026 системот ќе се воведува по фази, што значи дека дел од патниците сè уште ќе добиваат печат во пасошите, додека постепено сите гранични премини не преминат на целосна дигитална евиденција, додека пак од 10 април 2026 година, печатите во пасошите целосно ќе бидат заменети со електронски записи.
Макрон ја повика Европа да го зголеми притисокот врз руската флота во сенка
Францускиот претседател Емануел Макрон jа повика Европа да преземе координирани мерки против таканаречената руска флота во сенка и да го следи примерот на неговата земја во ограничувањето на бродовите што се користат за кршење на западните санкции.
Франција моментално истражува брод со знаме на Бенин, кој е меѓу стотиците стари танкери на црната листа на Европската Унија поради помагање на Москва да ги заобиколи ограничувањата за извоз на нафта воведени по инвазијата на Украина во 2022 година.
„Исклучително е важно да се зголеми притисокот врз оваа флота во сенка, бидејќи тоа очигледно ќе го намали капацитетот за финансирање на овој воен напор“, рече Макрон на состанокот на лидерите во Данска.
Францускиот лидер им предложи на европските земји што припаѓаат на „Коалицијата на подготвените“ во поддршка на Киев да работат во координација со НАТО за да ја оптимизираат „заедничката акција“ во тој поглед.
Француските власти приведоа двајца високи членови на екипажот на „Боракај“, кој е позициониран покрај западниот брег на Франција, и започнаа истрага поради „неуспехот на екипажот да ја оправда националноста на бродот“ и „одбивањето да соработува“.
Податоците од следењето на бродовите покажуваат дека танкерот бил во близина на данскиот брег минатиот месец за време на мистериозните летови со беспилотни летала што предизвикаа безбедносни загрижености и затворање на аеродромите во земјата.
Медиумските извештаи ја поврзаа француската акција со неидентификуваните летови - нешто што Париз не го потврди.
Но, Макрон рече дека покрај тоа што се осигурува дека бродовите ги почитуваат меѓународните правила, ваквите притворања се „многу важни“ за да се зголеми притисокот врз Москва, да се исцрпи нејзиниот воен фонд и да се присили да седне на преговарачка маса.
Се проценува дека флотата во сенка вклучува до 1000 бродови, претставува „десетици милијарди евра од рускиот буџет“ и сочинува „40 проценти од руските воени напори“.
Стармер: Бегалците ќе мора да го „заслужат“ правото на долгорочен престој во Велика Британија
Британскиот премиер Кир Стармер изјави дека нема да има „златен билет“ за населување во Обединетото Кралство, во рамките на плановите што бараат бегалците да го „заслужат“ своето право на долгорочен престој.
Владата планира да ги укине автоматските права за семејно обединување за оние на кои им е доделен азил во Велика Британија и да ги промени условите за долгорочно населување. Новите апликации за постоечкиот пат за семејно обединување на бегалци се суспендирани од септември.
Премиерот ќе одржи разговори за плановите и за тоа како европските земји можат да соработуваат за справување со илегалната миграција на денешниот самит на Европската политичка заедница (ЕПЗ).
„Верувам дека ако сакаш да дојдеш во Велика Британија, треба да придонесеш за нашето општество. Тоа е толерантниот и фер пристап кон миграцијата на кој се изградени нашите заедници, но сегашниот систем не е соодветен на целта. Затоа правиме фундаментални промени во тоа што им е овозможено во Велика Британија на оние на кои им е доделен азил. Долгорочниот престој мора да се заслужи со придонес кон нашата земја, а не со плаќање на шверцер на луѓе за да се помине Каналот со брод“, изјави Стармер.
Британскиот премиер додаде дека Велика Британија ќе продолжи да ги пречекува „вистинските бегалци кои бегаат од прогон“, но исто така мора да се справи и со „факторите на привлекување“ кои ги предизвикуваат илегалните премини со мали чамци.
Како што пишува ДПА, тој исто така ќе објави ново партнерство за справување со причините за миграцијата, на средба со данската премиерка Мете Фредериксен. Планот, поддржан со до 3 милиони фунти (4 милиони долари), ќе вклучува поттикнување на луѓето да останат во регионот и да се вработат таму.
Министерката за внатрешни работи, Шабана Махмуд, подоцна наесен целосно ќе ги претстави реформите, според кои бегалците ќе се соочат со подолг пат до добивање постојан престој. Тие ќе мора да придонесат за Велика Британија и нема да имаат автоматско право да ги донесат своите семејства да им се придружат.
Според владата, бегалците сепак ќе имаат право на „основна заштита“ и нема да бидат вратени дома според измените, но ќе се применува „нов, подолг пат до населување што бара од нив да придонесат, заменувајќи ги сегашните пет години“.
Советот за бегалци предупреди дека запирањето на семејствата да се обединат ќе принуди повеќе луѓе да дојдат во Велика Британија користејќи шверцери и дека визите за семејно обединување во голема мера ги поддржуваат жените и децата.
Дојави за бомби во повеќе од 800 училишта во Србија
Вкупно 807 основни и средни училишта во Србија добиле дојави за поставени бомби, соопшти Министерството за внатрешни работи на Србија на 2 октомври.
„Полициските службеници постапуваат според упатствата за тоа како да се постапи кога дознаваат или примаат информации за поставена експлозивна направа или уред“, изјави МВР.
Надлежното обвинителство е информирано за пријавата за бомби во училиштата.
Министерството за внатрешни работи објави дека ќе контактира со своите партнери во странство за да го идентификува испраќачот на овие закани.
И во последните години, имаше слични пријави за поставени бомби во училиштата во Србија.
Владата на Србија во декември 2023 година објави дека полицијата идентификувала неколкуте граѓани на Србија и едно лице од странство кои испратиле пријави за наводно поставени бомби во училиштата во Белград.
Потоа започна истрага, чии резултати подоцна не беа објавени за јавноста.
Министерството за внатрешни работи објави дека презело мерки за да се обезбеди нивото на безбедност и заштита на највисоко ниво.
Во тоа време, слични дојави беа примени на адресите на медиумите, Радио-телевизија на Србија (РТС) и Радио-телевизија на Војводина (РТВ).
Претходно, со почетокот на руската инвазија на Украина во февруари 2022 година, имаше чести извештаи за наводно поставени бомби во најважните објекти во Србија, особено на аеродромот „Никола Тесла“ во Белград.
Четириесет проценти од младите до 18 години пушат
Четириесет проценти од младите што се до 18 години пушат, покажуваат податоците на тинк текнк организацијата Аналитика. Тамара Мијовиќ-Спасова од оваа организација алармира дека анализите покажуваат дека веќе на 13 годишна возраст, младите почнуваат да пушат.
„И штом толку мали ја почнуваат таа навика значи веќе многу е веројатно дека тие веќе и во нивниот подоцнежен период ќе станат пушачи. Четириесет проценти од младите што се до 18 години пушат. Бројките се алармантни. Треба да работиме на превенција на овие лоши навики, а не пак да имаат претстава дека новите производи што се нудат на пазарот, како електронските цигари, се некоја безбедна варијанта којашто нема да им пречи. А според новите студии не се така безбедна варијанта на цигарите“, рече Мијовиќ-Спасова во рамки на регионалната работилница „Јакнење на соработката меѓу медиумите, експертите и институциите за подобри политики за контрола на тутунот и заштита на јавното здравје во Западен Балкан“.
Mинистерката за образование и наука Весна Јаневска изјави дека превенцијата во рана возраст е клучна за одбегнување на злоупотребата на штетните материи како алкохол, цигари и дрога, а образованиот процес е најдобар начин за превенција и одбегнување на злоупотребата на штетните материи.
„Она што е навистина поразително е штетното влијание на здравјето. Тоа мора да го превенираме. Она што го правиме во образованието кое всушност е најдобар начин за превенција и одбегнување на злоупотребата на штетните материи е дека и во основното и во средното образование во различни предмети се присутни теми за здравствена писменост, и еве една новина во седмо одделение оваа година е воведен изборен предмет „Учам за моето здравје“, рече Јаневска.
Министерката истакна дека во новите законски решенија за основно и средно образование ги задолжиле училиштата да спроведуваат програми против дискриминација, против насилство, против малолетничка деликвенција, но и против злоупотреба на овие супстанции – тутунот, алкохолот и дрогата.
Од Аналитика тинк тенк истакнаа дека Северна Македонија се уште се рангира како земја со една од повисоките стапки на пушење. Оттаму велат дека е најважна соодветна реакција на цело општество, а најважно е едукацијата и превенцијата да почнуваат од рана возраст.
На работилницата учествуваат претставници од медиумите, истражувачите, институциите и меѓународните организации со цел да се поттикне посилна соработка и да се истакне важноста на мерките за контрола на тутунот засновани на докази, во согласност со приоритетите за интеграција во Европската Унија.
Холандија ги предупредува компаниите да не „се потпираат“ само на чет-ботовите
Холандските власти им порачаа на компаниите и организациите дека не треба да се потпираат само на чет-ботови за комуникација со потрошувачите, опишувајќи ја нивната употреба како „една од најдосадните ситуации“ со кои се соочуваат клиентите.
„Организациите што користат чет-ботови во своите услуги секогаш мора да им понудат на луѓето можност да разговараат со претставник“, се вели во соопштението на Холандската агенција за заштита на податоци (AP).
Фирмите, исто така, мора да се осигурат дека потрошувачите се свесни дека комуницираат со чет-ботови и дека машините нема да избегнуваат одговори или да даваат неточни одговори, соопшти AP.
Надзорниот орган изрази загриженост за растечката употреба на чет-ботови со вештачка интелигенција и предупреди дека регулаторите ќе разгледаат построги правила.
„Чет-ботовите стануваат главна точка на контакт, а патот кон човечка содржина бледнее“, се вели во новиот извештај на AP.
Сè понапредната технологија на чет-бот значи дека потрошувачите не знаат дали разговараат со човек или со машина, се наведува во извештајот.
По почетната незадоволителна интеракција со чет-бот, потрошувачите често се пренасочуваат не кон човек, туку кон друг четбот, што ја зголемува фрустрацијата, предупредува Холандската агенција за заштита на податоци.
Службениците забележуваат „брз пораст“ на поплаките за четботовите, соопшти Холандскиот орган за потрошувачи и пазар (ACM).
„Неодамнешното истражување на ACM покажува дека недостигот на човечка интеракција во услугата за корисници е една од најголемите досадни работи.“
Холандските власти ја повикаа Европската Комисија да воспостави јасни упатства за дизајнот на чет-ботовите со вештачка интелигенција.
„Тие мора да бидат фер, препознатливи и достапни. И луѓето не смеат да бидат заведени“, укажува АП.
Литванија гради засолништа додека беспилотни летала ги прелетуваат граничните неба
Неодамнешните летања со беспилотни летала над Литванија и нејзините соседи предизвикаа страв од целосен руски напад, што ја натера малата балтичка земја да охрабри изградба на засолништа од бомби.
Не секоја заедница сè уште го слушнала повикот, но жителите им покажаа на екипата на АФП подрум на станбена зграда во главниот град на Литванија, Вилнус, каде што подготвувале бункер во случај на војна.
„Луѓето сакаа да имаат чувство на безбедност, да знаат дека можат да се кријат од бомбардирањата и војната барем неколку дена“, рече Видас Магнавичиус, раководител на здружението на станари на зградата.
„Се согласивме дека треба да се подготвиме“, објасни тој, потсетувајќи се како соседите се сретнале за да смислат план откако Русија ја нападна другата соседна земја, Украина, во февруари 2022 година.
Литванија, поранешна советска република која стана стабилен држач на ЕУ и НАТО со 2,9 милиони жители, вклучувајќи го и руското малцинство, со загриженост го следеше конфликтот во Украина и се плаши дека таа би можела да биде следен мета.
Властите ги повикуваат градските совети и локалните заедници да го забрзаат градењето засолништа.
Во јуни, владата соопшти дека во Литванија има 6453 засолништа кои можат да сместат околу 1,5 милиони луѓе или околу 54 проценти од населението на земјата.
Нешто повеќе од половина од општините се соочуваат со недостиг на простори за засолништа, а критичарите велат дека многу од засолништата постојат само на хартија, а малкумина се соодветно подготвени за кризни времиња.
„Додека нема беспилотни летала што летаат над глава, никој не е заинтересиран“, се пожали Донатас Гуревичиус, претставник на противпожарната и спасувачка служба на Литванија.
Службениците исто така бараат начини да разговараат за подготовка за незамисливото - војната - без да го поларизираат општеството или да бидат обвинети за поттикнување војна.
Тие за АФП изјавија дека планираат да ги надградат 32-те засолништа од бомби во градот, велејќи дека тие ќе мора да бидат подготвени во рок од 12 часа по вонредната состојба.
Министерството за внатрешни работи минатата година започна програма за цивилна одбрана, нудејќи им десетици милиони евра на општините за да ги надградат своите бункери.
Израелската морнарица пресретна конвој со хуманитарни бродови кон Газа
Израелската морнарица пресретна флотила бродови што превезуваа активисти и хуманитарна помош наменета за Појасот Газа.
„Глобалната флотила Сумуд е пресретната од израелските поморски сили“, соопшти групата во кратко соопштение доцна во средата на својот Телеграм канал.
Израелското Министерство за надворешни работи во соопштение на платформата X соопшти дека неколку бродови биле безбедно запрени и дека нивните патници се префрлаат во израелско пристаниште.
Претходно, активистите на социјалните мрежи објавија дека војниците се качиле на некои од бродовите, додека снимките емитувани во живо покажаа други во спасувачки елеци како очигледно чекаат израелските сили да го сторат тоа.
Флотилата од повеќе од 40 моторни чамци и едрилици се приближила на 70 до 80 наутички милји од Газа кога започнале израелските операции, велат активистите. Учесниците, вклучувајќи ја и шведската климатска активистка Грета Тунберг, велат дека имаат за цел да достават хуманитарна помош во Газа, опустошена од војната, и протестираат против воената кампања на Израел на затворената територија.
„Грета и нејзините пријатели се безбедни и здрави“, соопшти израелското Министерство за надворешни работи на X доцна во средата.
Турската влада остро ја осуди израелската воена операција.
„Нападот извршен од израелските сили во меѓународни води против Глобалната флотила Сумуд, која исплови за да достави хуманитарна помош до народот на Газа, претставува чин на тероризам што сериозно го крши меѓународното право и ги загрозува животите на невините цивили. Се надеваме дека овој напад нема да ги поткопа тековните напори за обезбедување прекин на огнот во Газа“, се вели во соопштението на Министерството за надворешни работи.
Протестите избувнаа во Италија доцна во среда по пресретнувањето од страна на Израел. Во Рим, десетици демонстранти се собраа пред главната железничка станица во градот. Властите привремено го затворија пристапот до станицата и ја затворија блиската метро станица како мерка на претпазливост. Според весникот „Ла Република“, група демонстранти марширале кон канцеларијата на премиерката Џорџа Мелони, обвинувајќи ја нејзината десничарска влада дека не покажала солидарност со активистите на флотилата. Некои скандираа дека владата има „крв на рацете“.
Протести се одржаа и во Берлин, каде што околу 300 луѓе се собраа против пресретнувањето на флотилата. На митингот пред централната станица, полицијата соопшти дека некои демонстранти фрлале шишиња кон полицајците и скандирале забранети слогани. Неколку лица биле приведени, соопшти полицијата.
Глобалната флотила Сумуд исплови од Барселона кон крајот на август. „Сумуд“ на арапски значи непоколебливост. Понудите за испорака на хуманитарната помош од флотилата во Газа преку израелско пристаниште беа одбиени од страна на активистите, кои сакаат сами да ја дистрибуираат помошта.
Портпаролот на флотилата, Тијаго Авила, рече дека групата ја одбила израелската понуда, бидејќи хуманитарната помош не треба да се предава на „окупаторската сила“ во Газа. Палестинците, рече тој, имаат право да ги контролираат сопствените граници. Израелската влада јасно стави до знаење дека ќе го спречи овој обид, како што направи со сите претходни напори за пробивање на блокадата на Газа.
Владата ја нарекува флотилата операција на Хамас. „Единствената цел на флотилата Хамас-Сумуд е провокација“, соопшти израелското Министерство за надворешни работи на X.
„Израел, Италија, Грција и Латинската патријаршија во Ерусалим понудија и продолжуваат да ѝ нудат на флотилата начин мирно да достави каква било помош што можеби ја имаат во Газа. Флотилата одби бидејќи не е заинтересирана за помош, туку за провокација.“
„Израелската морнарица контактираше со флотилата Хамас-Сумуд и побара од нив да го променат правецот. Израел ја информираше флотилата дека се приближува до активна борбена зона и ја крши законската поморска блокада. Израел ја повтори понудата мирно да пренесе каква било помош преку безбедни канали до Газа.“
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете