Вести
Украина на чекор да забрани цркви поврзани со Русија
Украинскиот парламент даде првично одобрение за законот со кој ќе се забранат верските организации поврзани со Русија.
Украинската православна црква (УПЦ) вели дека оваа мерка има за цел нејзина забрана во Украина.
Пратениците на 19 октомври гласаа за поддршка на нацрт-законот во неговото прво читање, соопшти на телеграм, Јарослав Железњак, член на парламентот. Мерката мора да биде поддржана и во второ читање и одобрена од претседателот за да стапи на сила.
УПЦ претходно беше под јурисдикција на Рускиот православен патријарх во Москва. Таа ги прекина врските со Москва во мај поради руската неиспровоцирана инвазија на Украина, но беше обвинета дека одржува врски со Русија.
Со години во Украина има три ривалски православни цркви, а најголемата е Московската Патријаршија, која формално е украинска, но и одговара на Москва.
Украинската служба за безбедност (УСБ) на 19 октомври соопшти дека 68 кривични случаи, вклучително и обвиненија за предавство, биле покренати против претставници на УПЦ од инвазијата на Русија.
Претходно оваа година, украинските власти го обвинија митрополитот на УПЦ Павло за поттикнување верско непријателство и негирање на руската инвазија на Украина и го ставија во домашен притвор. Тој ги отфрли обвинувањата.
Украинските власти на 19 октомври изнесоа нови обвинувања против УПЦ, велејќи дека раководството на Руската православна црква е вклучено во создавање приватни воени компании во Русија за војна против Украина.
„Според инструкциите на московскиот патријарх, нивните [приватни воени компании] се ангажирани во регрутирање и борбена обука на платеници за војната против Украина“, соопшти Службата за безбедност на Украина.
Се наведува дека една таква приватна воена компанија „Крстот на Свети Андреј“ функционира од катедралата во Санкт Петербург.
„Во рамките на ѕидовите на верските институции, нејзините претставници регрутираат парохијани за понатамошно вклучување во составот на окупаторските групи на Руската Федерација, кои се вклучени во линијата на фронтот“, соопшти УСБ.
Предлог-законот усвоен од Врховната Рада на 19 октомври ќе ги забрани активностите на верските организации поврзани со центрите на влијание „во држава која врши вооружена агресија против Украина“. Се вели дека судот ќе биде овластен да ги прекине таквите активности.
Украинската православна црква (УПЦ) во соопштението објавено по гласањето рече дека нацрт-законот во суштина има за цел да ја забрани Црквата.
„Самиот предлог-закон не ја споменува УПЦ, но неговото потекло (одлука на Советот за национална безбедност во врска со УПЦ), медиумската и политичката поддршка укажуваат на тоа дека овој закон ќе се применува на УПЦ, која всушност е независна црква“, се вели во соопштението.
УПЦ, исто така, вели дека нацрт-законот нема да биде во согласност со уставот на Украина и Европската конвенција за човекови права и го обвинува Киев дека се обидува да ги прикаже нејзините украински свештеници и верници како „агенти на Руската Федерација“.
Руската православна црква цврсто го поддржа претседателот Владимир Путин и инвазијата на Москва.
види ги сите денешни вести
Конституирано собранието на Косово, Ненад Рашиќ избран за потпретседател и покрај противењата на Српската листа
Со изборот на Ненад Рашиќ за потпретседател на косовското собрание заврши конституирањето на овој законодавен орган. Речиси осум месеци по изборите, сега кога Косово конечно има нов состав на Собранието, со избран претседател и потпретседатели, отворен е патот за следниот чекор во формирањето на новите институции.
На изборот на Рашиќ регираа од Српската листа која инсистира дека само нејзините пратеници имаат право да бидат избрани за потпретседател од редовите на српската заедница, бидејќи тие ја претставуваат волјата на мнозинството од српската заедница.
Претседателот на Собранието на Косово, Димаљ Баша, ги отфрли критиките за начинот на кој е конституирано ова законодавно тело, велејќи дека постапката за избор на Ненад Рашиќ за потпретседател била „целосно регуларна“.
Тој објасни дека откако сите девет кандидати на Српската листа биле ставени на гласање три пати и не обезбедиле гласови, а останал само еден кандидат, Ненад Рашиќ од друга српска партија, „бил принуден да и понуди еднаква можност и таа партија“.
Конституирањето на Собранието значи дека претседателот на земјата, како што е пропишано со закон, сега може да назначи претставник за формирање нова влада.
Претседателката Вјоса Османи сега има законска обврска да ја назначи победничката партија или коалиција (во овој случај коалицијата предводена од движењето Самоопределување, заедно со движењата Гуџо и Алтернатив), како мандатар за формирање на нова Влада.
Предложениот кабинет мора да обезбеди најмалку 61 глас во Собранието од вкупно 120 пратеници за да биде усвоен.
Со 48 мандати освоени на изборите на 9 февруари, движењето Самоопределување не може самостојно да го обезбеди потребното мнозинство без коалициски партнер.
Во случај таа да не собере 61 глас, претседателката Османи има обврска да ги покани партиите на консултации во рок од десет дена и да одлучи за кандидатот кој има најголеми шанси да формира влада.
Потоа, носителот на мандатот има дополнителни 15 дена да го достави новиот состав на кабинетот до Собранието.
Доколку, дури и по вториот обид, владата не успее да се формира, Османи, според Уставот, мора да го распушти Собранието и да распише нови избори, кои мора да се одржат во рок од 40 дена.
По пожарот во Кочани сѐ повеќе луѓе бараат психијатриска и психолошка помош
И по половина година од трагедијата со пожарот во Кочани, сѐ повеќе луѓе бараат психијатриско-психолошка помош. Некои од оние кои се обраќаат до професионалците од оваа област биле повредени во пожарот кој во март се случи во кочанската дискотека „Пулс“, но некои биле индиректно засегнати. Ова денеска го посочи директорката на Клиниката за психијатрија, Славица Арсова која рече дека било очекувано луѓето да не бараат помош веднаш по трагичниот настан.
Пожарот, според професорката, создаде криза која предизвика чувство на нестабилност, несигурност и страв кај сите.
„Тие се обраќаат директно кај нас, но се препорачува и регионално да биде третманот. Сепак, имаме и млади пациенти кои студираат или живеат тука и полесно им е да бараат помош во Скопје“, рече д-р Арсова на одбележувањето на Светскиот ден на менталното здравје (10 октомври).
Интервенции во криза
Годинешното одбележување во фокусот ги става токму „интервенциите во криза“ како што е несреќата во „Пулс“, која беше кобна за 62 лица.
Д-р Арсова вели дека при вакви кризи или несреќи, ниедно општество не може да се справи во истиот момент.
„Она што е видливо се повредите од скршеници, изгореници, но тие кои за жал, не ги гледаме на самиот почеток, а оставаат долгорочни последици се психичките потешкотии односно нарушувањата на менталното здравје. Бевме веднаш присутни, а и сѐ уште сме, не само за повредените и блиските туку и за сите останати граѓани бидејќи тоа предизвика последици по менталното здравје кај секој граѓанин“, изјави директорката на Клиниката за психијатрија.
Според неа, младите генерално се сѐ посвесни за менталното здравје и се грижат многу повеќе отколку во минатото.
„Најчести предизвици кај младата популација се анксиозните, но најмногу треба да внимаваме на депресивните кои водат кон ризик од самоповредувачко и самоубиствено однесување кое за жал, не е исклучено кај младата популација“, истакна д-р Арсова.
На ова укажа и нејзиниот колега, проф. д-р Антонио Новотни кој рече дека „во ова време на отуѓено живеење насекаде веројатно треба да се вратиме на суштината, а тоа е заедништвото и можноста да си помогнеме еден на друг.
„Семејството, локалната заедница и ние, професионалците треба да бидеме достапни бидејќи сослушувањето на луѓето кои се во криза е фактор кој може да придонесе за надминување на кризата“, порача д-р Новотни.
По повод Светскиот ден на менталното здравје, пораки за заедништво и поддршка, денеска испратија и граѓаните од плоштадот „Македонија“.
„Заедницата лекува. Никогаш не си сам, запомни“, „насмевни се на денот и тој ќе ти се насмевне“, „сподели, не чувај во себе“ – запишаа граѓаните на таблата што ја поставија професионалците од Клиниката за психијатрија.
Од оваа година, за првпат е воведен и скрининг за депресија кај младите во Северна Македонија, во кој всушност се вклучени и матичните лекари.
Директорот на Фондот за здравствено осигурување, Сашо Клековски потсети на оваа новина за која рече дека има превентивна цел.
„Менталното здравје во Македонија е сѐ уште стигма, затоа нашите психијатриски болници се далеку од нашите очи. Спремни сме тоа да го менуваме. ФЗО за првпат вклучи состојба од ментално здравје во превентивните прегледи и цели кај матичните, кои ќе имаат задача да поминуваат еден дел од осигурениците и да детектираат евентуално такви состојби“, додаде Клековски.
Деменцијата сѐ почеста
И додека младите сѐ повеќе ги препознаваат симптомите на анксиозност, возрасните не можат да ги препознаат симптомите на деменција која пак, како што вели стручната фела, ја има сѐ повеќе.
„Првите знаци ретко се препознаваат, се мешаат со други работи или се нормализираат од семејството, дека возрасен човек може да е плачлив, раздразлив или збунет, но понекогаш може да почетна фаза“, вели д-р Арсова.
Ова не било случај во семејството на скопјанката Сузана. Нејзините родители имаат деменција, но како што вели, нивната состојба е подобрена благодарение на соодветните медицински терапии.
А „алармот“ кај Сузана и нејзината сестра, се вклучил откако нивната мајка се изгубила во простор кој ѝ бил целосно познат.
„На мојата мајка ѝ беше дијагностицирана деменција пред десет години. Кај неа имаше заборавеност, често сопнување во одењето, паѓање, немирен сон, дури и зборување за време на сонот. Веднаш презедовме мерки со сестра ми. Имаше прегледи и кај психијатар и кај невролог, па сега постојано е под терапија. Мислам дека не треба да припишуваме сѐ на годините, туку сериозно да пристапиме на проблемот“, раскажува 53-годишната Сузана за РСЕ.
Неколку години подоцна, деменцијата била дијагностицирана и кај нејзиниот татко откако доживеал повеќе мали мозочни удари. Но како што вели таа, слушајќи ги советите од неговиот психијатар, состојбата е подобрена.
Домашната статистика говори дека во земјава во 2020 година живееле 20.000 лица со деменција, а сега се повеќе од 24.000.
Палестинците се враќаат на северот од Газа, Израел соопшти дека примирјето стапи на сила
Жителите на северниот и западниот дел од градот Газа останаа затечени откако израелските сили се повлекоа од неколку населби, откривајќи невиден обем на уништување по неколкунеделното силно бомбардирање.
За прв пат по неколку недели, луѓето влегоа во областите Шеик Радван, ал-Карама и бегалскиот камп Бич, каде што наидоа на цели станбени блокови срамнети со земја, стотици уништени домови и голем дел од инфраструктурата.
Видеата што кружат на социјалните медиуми покажуваат жители како шетаат низ урнатините и го разгледуваат она што останало од нивните домови.
Израелската армија објави дека договорот за прекин на огнот стапил на сила и дека војниците се повлекле на линиите за распоредување договорени претходно.
Израелските одбранбени сили (ИДФ) соопштија дека војниците „почнале да се позиционираат по ажурираните линии за распоредување“ од пладне по локално време.
„Војниците на ИДФ во Јужната команда се распоредени во областа и ќе продолжат да отстрануваат каква било непосредна закана“, се вели во соопштението.
Израелските одбранбени сили моментално контролира 53 проценти од Појасот Газа - повеќето од овие области се надвор од урбаните средини.
Повлекувањето на израелската армија е еден од чекорите на договорот за прекин на огнот во Појасот Газа, кој содржи 20 точки и е инициран од претседателот на Соединетите Држави, Доналд Трамп, и кој налага непречено снабдување со хуманитарна помош за населението и разоружување на палестинското движење Хамас, кое САД и ЕУ го сметаат за терористичка организација.
Порано во петокот, израелската влада ратификуваше договор за прекин на огнот и размена на заложници, отворајќи го патот за 24-часовен прекин на непријателствата во Газа.
Израелците и Палестинците славеа во четвртокот додека Хамас и израелската влада започнаа подготовки за спроведување на договор за прекин на огнот кој ветува траен крај на крвавиот двегодишен конфликт во кој загинаа десетици илјади луѓе, кој дестабилизираше голем дел од Блискиот Исток и предизвика протести низ целиот свет.
Во Газа има радост, но и голема загриженост. Многумина изразија страв дека новиот договор би можел да пропадне и да донесе уште повеќе страдање на веќе опустошената територија.
Кабинетот на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху претходно во петокот објави дека израелската влада одобрила рамка за ослободување на сите заложници.
„Владата штотуку одобри рамка за ослободување на сите заложници - живи и мртви“, се вели во соопштението.
Потоа кабинетот ги сподели изјавите што Нетанјаху ги даде на состанокот за одобрување на рамката за ослободување на заложниците, заедно со американскиот претставник Стив Виткоф и зетот на Трамп, Џаред Кушнер.
Израел и Хамас постигнаа почетен договор во четвртокот како дел од напорите за прекин на конфликтот.
Спогодбата - делумно посредувана од Вашингтон - вклучува ослободување на сите заложници и повлекување на израелските војници на договорената линија во Појасот Газа.
Израел ќе ослободи околу 250 Палестинци кои отслужуваат доживотна казна затвор и околу 1.700 други притворени по нападите предводени од Хамас пред две години, кои ја предизвикаа војната.
Порано во четвртокот, висок функционер на палестинското движење во странство, Калил ал-Хаја, изјави дека Хамас смета дека војната во Газа е завршена.
Хамас „даде одговор што им служи на интересите на палестинскиот народ и го запира крвопролевањето“, рече тој, осврнувајќи се на договорот заснован на мировниот план на САД.
„Потврдуваме дека жртвите на нашиот народ нема да бидат залудни и дека ќе останеме верни на нашето ветување и нема да се откажеме од националните права на нашиот народ: да постигнеме слобода, независност и самоопределување“, беше објавено.
Американскиот претседател Доналд Трамп на социјалните мрежи напиша:
„Синоќа постигнавме значителен напредок на Блискиот Исток, нешто за кое луѓето велеа дека никогаш нема да се случи. Ја завршивме војната во Газа и навистина, на многу поголема основа, создадовме мир“.
Околу 200 американски војници ќе помогнат во следењето на договорот за прекин на огнот во Газа, изјавија американски претставници. Не е јасно каде ќе бидат стационирани војниците, но претставниците, кои зборуваа под услов на анонимност, нагласија дека американските војници нема да бидат распоредени во Газа.
Во меѓувреме, претседателот на израелскиот парламент го покани Трамп да одржи говор за време на неговата планирана посета на Блискиот Исток.
Израелскиот политичар и адвокат Амир Охана рече дека е негова „длабока чест и привилегија“ да го покани Трамп да одржи официјален говор пред нацијата пред Кнесетот.
„Израел чека претседател на мирот“, напиша Охана на X, нарекувајќи го Трамп „најголем пријател и сојузник на еврејскиот народ во модерната историја“.
Трамп посочи дека планира да патува на Блискиот Исток „многу наскоро“, можеби веќе во недела.
Нобеловата награда за мир ја доби венецуелската политичарка Марија Корина Мачадо
Нобеловата награда за мир ја доби Марија Корина Мачадо од Венецуела, објави норвешкиот Нобелов комитет.
Се наведува дека Мачадо ја добила наградата „за нејзината неуморна работа на промовирање на демократските права за народот на Венецуела и за нејзината борба за постигнување праведен и мирен премин од диктатура во демократија“.
Мачадо е опозициска политичарка, економистка и една од најистакнатите критичарки на режимот на венецуелскиот претседател Николас Мадуро.
Таа е основачка на движењето „Венте венецуела“ и симбол на борбата за демократски промени во земјата, позната по своите либерални и продемократски ставови.
На почетокот од 2000-тите години ја основала организацијата Súmate, која се борела за фер избори и транспарентност, поради што често била мета на властите.
Во јануари 2024 година, додека се приближуваа претседателските избори, Врховниот суд на Венецуела под контрола на Мадуро ја дисквалификуваше од политиката на 15 години, со што ѝ беше оневозможено да се кандидира.
Мачадо тогаш ја именуваше професорката Корина Јорис како своја замена на листата на опозицијата.
И покрај забраната, Мачадо продолжи со јавни настапи, собирајќи поддржувачи низ цела Венецуела.
Во јануари 2025 година накратко беше уапсена по говор во Каракас, а сведоци тврдат дека нејзиниот конвој бил нападнат. Наскоро беше пуштена на слобода, додека властите негираа дека воопшто дошло до апсење.
Меѓународната заедница, вклучувајќи ја Европската унија и САД, ја смета Мачадо за клучна фигура на демократската опозиција.
Сијарто: Унгарската нафтена компанија МОЛ ќе ги зголеми испораките на нафта за Србија
Унгарската нафтена компанија МОЛ ќе ги зголеми испораките во Србија по стапувањето во сила на американските санкции против српската нафтена индустрија (НИС), изјави унгарскиот министер за надворешни работи Петер Сијарто.
„Бидејќи МОЛ игра важна улога во снабдувањето со сурова нафта и гориво за Србија, нашите српски пријатели можат да се потпрат на зголемени испораки од МОЛ“, рече Сијарто во објава на социјалните мрежи, пренесува Ројтерс.
Според него, ова зголемување нема да може целосно да го замени недостатокот на испораки од Хрватска.
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, во четврток изјави дека реалната проценка е дека рафинеријата во Панчево може да работи до 1 ноември без дополнителен прилив на нафта, додавајќи дека кога станува збор за гориво, нема да има проблеми до Нова Година.
За време на своето обраќање до граѓаните, по повод воведувањето на американските санкции врз НИС, Вучиќ рече дека овој период може да биде подолг за пет или седум дена, но тешко дека би бил подолг од тоа.
Од јануари, кога НИС беше ставен на листата на санкционирани компании, Соединетите Држави го одложија спроведувањето на санкциите осум пати, последниот пат до 8 октомври.
НИС беше ставен на листата на санкции на САД на 10 јануари поради таканаречениот секундарен ризик, т.е. мнозинско руско сопствеништво.
Американските санкции имаат за цел, меѓу другото, да го спречат финансирањето на војната во Украина, преку пари што доаѓаат од руските енергетски компании.
Вучиќ претходно изјави дека Белград ќе разговара со Русија за решавање на санкциите против српската нафтена индустрија.
Почна процесот на враќање на надворешното напојување со струја на нуклеарната централа Запорожје
Процесот за враќање на надворешното напојување со електрична енергија на нуклеарната централа Запорожје во југоисточна Украина е започнат, изјави Рафаел Гроси, генерален директор на Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) на 9 октомври.
Процесот започна по „интензивни консултации“ со властите во Украина и Русија, изјави Гроси во соопштението.
Нуклеарната централа е под руска контрола кратко време откако Русија ја започна својата целосна инвазија на Украина во февруари 2022 година. Таа се потпира на дизел генератори за итни случаи од 23 септември кога беа прекинати надворешните далноводи.
„Оттогаш Гроси соработува со Русија и Украина за предлози насочени кон овозможување на централата да ја добие електричната енергија однадвор што ѝ е потребна за ладење на своите шест исклучени реактори и потрошеното гориво“, се вели во соопштението на МААЕ.
Фокусот е ставен на создавање на потребните безбедносни услови за поправки што треба да се извршат на оштетените делови од два далноводи лоцирани на спротивните страни од фронтовската линија во близина на електраната.
„Иако ќе биде потребно извесно време пред да се обнови поврзувањето со мрежата на нуклеарната централа Запорожје, двете страни се ангажираа со нас на конструктивен начин за да се постигне оваа важна цел заради нуклеарната безбедност“, рече Гроси во изјавата.
Секоја страна редовно ја обвинува другата за воени дејствија што ја загрозуваат нуклеарната безбедност, а Гроси постојано предупредуваше за ризикот од нуклеарна несреќа предизвикана од борбите во близина на централата.
Нуклеарните реактори на централата се затворени, но централата сè уште има потреба од електрична енергија за одржување на безбедносните функции како што е ладењето на реакторите.
Руската државна нуклеарна корпорација Росатом претходно изјави дека сака да ја рестартира централата. Но, претходно на 9 октомври, рускиот заменик-министер за надворешни работи Сергеј Рјабков беше цитиран од Интерфакс дека изјавил дека засега нема основа за нејзино рестартирање во отсуство на надворешен извор на енергија.
Украинскиот претседател Володимир Зеленски минатата недела изрази загриженост за ситуацијата во нуклеарната централа Чернобил во северна Украина откако нападот со беспилотни летала врз блискиот град Славутич ја прекина струјата во деактивираната централа три часа.
„Чернобилската централа, местото на најлошата нуклеарна несреќа во светот, останува без надворешен далновод“, рече Гроси во изјавата од 9 октомври.
Украина соопшти дека централата се снабдува од други извори на енергија.
Израелската влада го одобри договорот со Хамас
Израелската влада синоќа(9 октомври) го одобри договорот со кој Хамас ќе ги ослободи сите 48 преостанати заложници во Газа, соопшти Кабинетот на премиерот.
Со усвојувањето прекинот на огнот стапи во сила.
Ослободувањето на заложниците, во замена за околу 2.000 палестински затвореници и делумно повлекување на израелската армија (ИДФ), претставува прва фаза од мировниот план за Газа на претседателот на САД, Доналд Трамп.
Повеќето министри од кабинетот гласаа во корист на договорот, вклучувајќи го и министерот Офир Софер од крајнодесничарската партија Религиозен ционизам на министерот за финансии Безалел Смотрич, чии останати министри беа против договорот.
Против гласаа и сите членови на ултранационалистичката партија Оцма Јехудит.
Израелските одбранбени сили (ИДФ) сега ќе се повлечат на нови линии во рамките на Појасот Газа, задржувајќи распоред што контролира околу 53 проценти од територијата на Газа, по што ќе почне 72-часовниот период во кој Хамас треба да ги ослободи сите заложници.
Доколку се спроведе, договорот ќе ги зближи двете страни повеќе од кој било претходен напор за запирање на војната што се разви во регионален конфликт, вовлекувајќи земји како Иран, Јемен и Либан во конфликт и преобликувајќи го Блискиот Исток.
Наместо ефективен, судот одреди куќен притвор за бизнисменот Марковски
Управителот и сопственик на фирмата „Марковски компани“, кој е и почесен конзул на Белорусија во Северна Македонија, Борче Марковски, и еден од поранешните раководители во РЕК Битола, добија куќен притвор.
Мерката им ја определи Основниот суд во Битола, откако битолското Основно јавно обвинителство (ОЈО) отвори истрага за злоупотреби со јавни набавки и за двајцата бараше најстрога мерка – ефективен притвор. Сепак, судот се одлучил за поблагата мерка, а обвинителите најавуваат жалба.
„Надлежниот јавен обвинител не се согласува со ваквата одлука, особено имајќи ги предвид ризиците од бегство на осомничените, од кои едниот има и значителен имот во друга држава. Од тие причини обвинителството ќе вложи жалба на одлуката на Судот и ќе бара мерка ефективен притвор“, велат од ОЈО Битола.
Истрагата за злоупотреби со тендер во РЕК Битола опфаќа вкупно осум лица и една фирма – „Марковски компани“.
Станува збор за тендер распишан во 2023 година кој е поврзан со дислокација на погонски станици од рудникот „Осломеј“ во производните единици „Рудници“ во РЕК Битола, а за којшто ОЈО Битола тврди дека бил наместен за „Марковски компани“. Тендерот тежел 106,2 милиони денари или околу 1,7 милиони евра.
Меѓу осомничените се уште еден вработен во компанијата, како и поранешен директор на РЕК Битола и други бивши раководни лица во комбинатот.
Покрај притворот за Марковски и еден од раководителите, обвинителството бараше на тројца од осомничените да им се одземат пасошите и да се пријавуваат повремено во судот.
Ексдиректорот на РЕК Битола, пак, веќе се наоѓа во притвор како осомничен во друга постапка, додека за уште едно раководно лице осомничено во случајот со „Марковски компани“ исто така на сила се други мерки на претпазливост во друга истрага.
Фон дер Лајен следната недела на турнеја низ Западен Балкан
Претседателката на Европската комисија (ЕК) Урсула фон дер Лајен следната недела ќе ги посети земјите од регионот на Западниот Балкан, информираше на 9 октомври портпаролката на ЕК, Паула Пињо.
Пињо нагласи дека повеќе детали за оваа годишна турнеја на Фон дер Лајен низ Западниот Балкан, Европската комисија ќе соопшти во текот на утрешниот ден.
Очекувањата се дека во рамки на турнејата, фон дер Лајен ќе го посети и Скопје на 15 октомври.
Турнејата на Фон дер Лајен се поклопува со втората годишнина од усвојувањето на Планот за раст на Западниот Балкан, кој, како што нагласи портпаролот на ЕК за проширување Гијом Мерсие, ги поставува темелите за подготовка на земјите од регионот за интеграција во единствениот европски пазар и носи директни придобивки за граѓаните.
Планот за раст за Западен Балкан беше усвоен од страна на Европската комисијата на 8 ноември 2023 година. Тој има за цел да ги интегрира партнерите на ЕУ од Западниот Балкан во Единствениот европски пазар, да ја унапреди регионалната економска соработка, да ги продлабочи реформите поврзани со пристапувањето кон Унијата и да го зголеми претпристапното финансирање за да се забрза социо-економската конвергенција на регионот со блокот.
Планот за раст за Западен Балкан содржи вкупно шест милијарди евра, од кои четири милијарди се во форма на заеми, додека две милијарди се грантови. Парите од овој фонд се исплаќаат двапати годишно, а за да ги добијат земјите од регионот треба да ги спроведат реформите утврдени со реформските агенди.
Сите проекти од Планот за раст мора да бидат завршени до крајот на 2027 година и нема да има продолжување на роковите.
Велика Британија најави помош во борба против илегалната миграција и руското мешање на Западен Балкан
Велика Британија најави дека ќе мобилизира средства од околу 16 милиони евра за борбата против мрежите за илегална имиграција и ризикот од руско мешање во земјите од Западен Балкан.
На денешниот Самит во Северна Ирска на министрите за надворешни работи на Западен Балкан и земјите – членки на ЕУ вклучени во Берлинскиот процес, шефицата на британската дипломатија Ивет Купер изјави дека Велика Британија ќе одвои 11,5 милиони евра за „иновативни програми“ насочени кон борба против мрежите за илегална имиграција, кои дејствуваат на Балканот.
Таа најави и околу 4,6 милиони евра за зајакнување на капацитетите за кибер одбрана на балканските земји од руското мешање.
„Знаеме дека безбедноста на Западен Балкан влијае врз безбедноста на цела Европа и на нашата безбедност овде во Велика Британија“, посочи Купер.
Дводневниот министерски состанок што почна синоќа со прием организиран од Купер, се одржува како дел од Берлинскиот процес и подготовка за самитот на лидерите од Западен Балкан во Лондон на 22 октомври.
На состанокот од регионот присуствуваат министрите за надворешни работи на Северна Македонија, Србија, Албанија, Босна и Херцеговина и Црна Гора.
Од Министерството за надворешни работи и надворешна трговија на Северна Македонија, соопштија дека во фокусот на дискусиите биле регионалната соработка, европските перспективи на земјите од Западен Балкан и заедничките безбедносни предизвици.
Министерот Тимчо Муцунски, како што посочија, во обраќањето на состанокот ја нагласил потребата од заеднички одговор на современите безбедносни ризици – хибридни и сајбер закани, дезинформации, миграции, нелегално финансирање и организираниот криминал.
„На состанокот беше истакнато дека политиката на проширување на Европската унија претставува витална рамка за трансформација на општествата и унапредување на добрососедските односи, демократските стандарди и владеењето на правото. Заедничко беше констатирано дека постепената интеграција, Планот за раст и Заедничкиот регионален пазар значајно го приближуваат Западен Балкан до Европската унија и го прават пристапниот процес поопиплив за граѓаните“, соопштија од МНР.
Покрај министрите од регионот, во Белфаст, каде што се одржа состанокот, присуствуваа и министри или високи претставници и од Германија, Франција, Италија, Австрија, Словенија, Грција, Бугарија и други земји.
Берлинскиот процес е дипломатска иницијатива, што почна во 2014 година со цел забрзување на процесот на пристапување на шесторката од Западен Балкан кон Европската унија.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете