Вести
Венс вели дека претстои „тешка задача“ со разоружувањето на Хамас
Американскиот потпретседател Џ.Д. Венс предупреди дека претстојат предизвици и во однос на разоружувањето на Хамас (која САД и ЕУ ја означија како терористичка организација) и во однос на обновата на Газа, како дел од прекинот на огнот меѓу Израел и Хамас, постигнат со посредство на Соединетите Држави.
„Имаме многу, многу тешка задача пред нас, а тоа е да го разоружаме Хамас, но да ја обновиме Газа, да го направиме животот подобар за луѓето во Газа, но и да осигуриме дека Хамас повеќе не е закана за нашите пријатели во Израел“, рече Венс за време на заедничката прес-конференција со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху во Ерусалим.
Венс е во Израел за да ја зајакне поддршката за прекинот на огнот и плановите за повоена обнова, посредувани од американскиот претседател Доналд Трамп.
За време на прес-конференцијата во вторник во Кирјат Гат, град во јужен Израел каде што мисија предводена од САД го следи прекинот на огнот во Газа, Венс изрази „голем оптимизам“ дека примирјето ќе се одржи.
Тој рече дека Вашингтон нема да постави рок за разоружување на Хамас според договорот, и покрај загриженоста во Израел дека групата го искористила застојот во борбите за повторно да ја наметне својата контрола во Газа.
Во среда, Нетанјаху рече дека биле дискутирани идеи за „денот потоа“.
„Само создаваме неверојатен ден потоа со сосема нова визија за тоа како да имаме граѓанска влада, како да имаме безбедност таму, кој би можел да ја обезбеди таа безбедност таму. Нема да биде лесно, но мислам дека е можно, навистина создаваме мировен план и инфраструктура тука каде што ништо не постоеше дури ни пред една недела и еден ден“, рече израелскиот премиер.
Ванс рече дека договорот за Газа би можел да го отвори патот и за пошироки сојузи за Израел на Блискиот Исток.
„Мислам дека овој договор за Газа е клучен дел од отклучувањето на Аврамовите договори“, рече Венс, осврнувајќи се на серијата договори за нормализација меѓу Израел и неколку арапски земји во 2020 година.
„Но, она што би можело да се овозможи е структура на сојуз на Блискиот Исток што ќе истрае, што ќе издржи и што ќе им овозможи на добрите луѓе во овој регион, светот, да застанат и да ја преземат одговорноста за својот двор“, порача Венс.
Американскиот претседател Доналд Трамп на 9 октомври објави дека Израел и Хамас постигнале договор за прекин на огнот во Појасот Газа и ослободување на заложниците како дел од неговиот план за ставање крај на двегодишната војна во палестинската енклава.
Примирјето и размената на заложници и затвореници уследија по две години војна што прерасна во регионален конфликт, во кој учествуваа земји како Иран, Јемен и Либан, а воедно се продлабочи меѓународната изолација на Израел и се преобликува Блискиот Исток.
Курти подготвен да ги прими во Косово барателите на азил од Велика Британија
Премиерот на Косово во технички мандат, Албин Курти, изрази подготвеност неговата земја да ги прими барателите на азил кои беа одбиени од Обединетото Кралство, во замена за поддршка во областа на безбедноста.
Курти, кој е во Лондон за Самитот на Берлинскиот процес, за британскиот весник „Тајмс“ изјави дека „сакаме да му помогнеме на Обединетото Кралство“.
„Сметаме дека е наша пријателска и политичка должност. Имаме ограничен капацитет, но сакаме да помогнеме, а во моментов има редовна комуникација меѓу нашите тимови на државни службеници од Министерството за внатрешни работи и адвокати за тоа како да го направиме овој процес што е можно помирен и корисен за двете страни“, нагласи Курти.
Тој додаде дека Косово, пак, би сакало „првенствено да добие поддршка во областа на безбедноста, или преку стратешки договори, или преку опрема и проекти што можеме да ги спроведеме“.
„Секако, сакаме да имаме корист како земја, но пред сè сметаме дека е наша должност да ви помогнеме, бидејќи многу ни помогнавте и никогаш нема да го заборавиме тоа“, истакна тој.
Пред неколку месеци, Владата на Косово, во технички мандат, изрази подготвеност да разговара со Обединетото Кралство за изградба на центри за сместување на баратели на азил кои биле одбиени од таа земја.
Сепак, ова е прв пат тој отворено да понуди конкретна подготвеност за таков потег, а Курти ги даде овие коментари еден ден пред самитот, на кој ќе претседава британскиот премиер Кир Стармер, а на кој ќе учествува и тој.
Порано оваа година, Хјуман рајтс воч (HRW) ги повика Обединетото Кралство и Европската Унија да не го користат Балканот како „магацин за мигранти“.
Мајкл Боченек од таа организација во јуни за Радио Слободна Европа изјави дека Балканот станал цел на вакви планови од страна на помоќни држави од неколку причини.
„Земјите од Балканот немаат навистина ужасна историја на кршење на човековите права во споредба со другите земји што биле користени за вакви планови, како што се Руанда, Јужен Судан, Либија“, рече тој.
Неодамна, Косово се согласи да прими 50 мигранти од трети земји кои престојуваа во Соединетите Држави, додека во текот на октомври Косово беше споменато како можна локација за сместување на затвореници од Белгија.
Во сличен договор кој исто така предизвика критики, во 2022 година Косово и Данска се согласија да изнајмат 300 затворски ќелии во Казнено-поправниот дом во Гњилане, за сместување на странски затвореници кои ќе бидат депортирани од Данска по отслужувањето на казната.
За возврат, Косово ќе добие повеќе од 200 милиони евра, кои ќе бидат инвестирани во Корективната служба и проекти за обновлива енергија.
Се очекува првите затвореници од Данска да бидат префрлени во затворот во Гњилане во првата половина на 2027 година.
Претходно, Косово прими и околу 1900 авганистански државјани, кои беа евакуирани од Авганистан по враќањето на Талибанците на власт во 2021 година.
Во Лондон се одржува 12-тиот самит на Западен Балкан во рамки на Берлинскиот процес
Дванаесеттиот самит на Западен Балкан се одржува во Лондон на 22 октомври како дел од Берлинскиот процес, кој ги обединува лидерите на земјите од регионот и Европската Унија со цел зајакнување на политичката, економската и инфраструктурната соработка и забрзување на европската интеграција на земјите од Западен Балкан.
Берлинскиот процес е дипломатска иницијатива започната во 2014 година од тогашната германска канцеларка Ангела Меркел, со намера да ги приближи земјите од регионот кон Европската Унија.
На 22 октомври, британскиот премиер Кир Стармер ги пречекува лидерите од Србија, Црна Гора, Босна и Херцеговина, Косово, Северна Македонија и Албанија, како и претставници на Германија, Франција и други членки на ЕУ.
Меѓу учесниците се премиерите на Србија (Ѓуро Мацут), Косово (Албин Курти), Црна Гора (Милојко Спајиќ), Албанија (Еди Рама), Северна Македонија (Христијан Мицкоски) и претседателот на Советот на министри на Босна и Херцеговина (Борјана Кришто).
На самитот присуствува и германскиот канцелар Фридрих Мерц, додека британскиот крал Чарлс III приреди прием за учесниците.
Според најавата на британското Министерство за надворешни работи, лидерите ќе разговараат за стабилноста, безбедноста и економската соработка во регионот, а борбата против нелегалната миграција, особено на главните шверцерски патишта, беше истакната како клучна тема.
Велика Британија очекува самитот да ја зајакне соработката со европските партнери за да се спроведе стратегијата на владата за зајакнување на границите, сузбивање на бандите и враќање на оние без право на престој во нивните матични земји. Исто така, беше нагласено дека Обединетото Кралство се стреми да ги обнови односите со ЕУ.
Досега, лидерите на Западен Балкан и ЕУ се состанаа 11 пати: четири пати во Берлин, и по еднаш во Лондон, Виена, Париз, Трст, Познањ, Софија и Тирана.
„Не сакам да имам залуден состанок“, вели Трамп за самитот со Путин
Американскиот претседател Доналд Трамп синоќа (21 октомври) изјави дека сака да се сретне со рускиот претседател Владимир Путин само кога може да се очекува продуктивен самит.
Трамп не ги потврди директно медиумските извештаи кои сугерираат дека планираната средба со неговиот руски колега била одложена или ставена во мирување, пренесе ДПА.
Меѓутоа, на новинарско прашање што знае за наводната промена на плановите и дали тоа ќе влијае на неговиот став за потенцијалната продажба на крстосувачки ракети Томахавк на Украина од САД, тој рече: „Не сакам да имам залуден состанок“.
„Не сакам да губам време, па ќе видиме што ќе се случи“, додаде Трамп во Овалната соба.
Трамп рече дека сè уште не е донесена одлука и не е јасно дали тој мислел на потенцијална средба со Путин или на прашањето за продажба на ракети со долг дострел на Украина.
Тој истакна дека ќе даде нови информации во наредните два дена и го повтори својот став дека фронтовите во Украина треба да бидат замрзнати како дел од секој напор за ставање крај на конфликтот.
Неколку американски медиуми претходно објавија дека планираната средба на Трамп со Путин во Будимпешта изгледа сè понеизвесна.
Трамп во четвртокот објави дека сака да се сретне со Путин во Будимпешта за да разговара за војната во Украина. Американскиот претседател не прецизираше датум но набргу потоа зборуваше за „веројатно во следните две недели“.
Масивни руски напади на украинската енергетска инфраструктура, шестмина загинати
Руските напади со беспилотни летала и ракети врз Украина убија најмалку шест лица, вклучувајќи две деца, додека претседателот Володимир Зеленски, на пат кон Шведска, повика на зголемен притисок врз Кремљ за зајакнување на неговите одбранбени капацитети, поради застојот во мировните напори.
Зеленски го нарече нападот од 22 октомври „гнасен“, истакнувајќи дека енергетската и цивилната инфраструктура во најмалку десет украински региони, вклучувајќи го и главниот град Киев, биле погодени.
„Уште една ноќ што покажува дека Русија не чувствува доволно притисок да ја запре војната... Руските зборови за дипломатијата не значат ништо сè додека руското раководство не почувствува сериозни проблеми“, напиша Зеленски во објава на социјалната мрежа X.
Зеленски, кој патува во Шведска за да разговара за одбранбената соработка меѓу двете земји, повтори дека капацитетите на Украина за удари со долг дострел би можеле да го променат текот на 44-месечната војна.
Претходно, Украина сигнализираше дека одлуката на американската администрација да не ја одобри испораката на ракетите „Томахавк“ ја ослабнала нејзината дипломатска позиција.
Додека претседателот Зеленски го напушти Киев рано наутро, Државната служба за вонредни состојби објави дека три лица, меѓу кои и две деца, починале во регионот.
Градоначалникот на Киев, Виталиј Кличко, рече дека остатоците од беспилотни летала и ракети предизвикале пожари и штети во областите Днепровски, Печерски и Дарницки во Киев, при што загинало едно лице, други биле повредени и оштетени станбени згради и индустриски објекти.
Нападот започнал доцна на 21 октомври, додека сведоци пријавиле дека слушнале експлозии и дека единиците за воздушна одбрана биле во функција.
Службите за итни случаи биле испратени на неколку места каде што паднале остатоци од уништеното воздушно оружје, предизвикувајќи пожари.
„Куќа се запали во регионот околу Киев, при што повредена е постара жена“, изјави регионалниот гувернер Микола Калашник на Телеграм.
Властите во југоисточна Украина, исто така, пријавија напади. Руски беспилотни летала го погодија градот Запорожје, предизвикувајќи пожари во неколку станбени згради, изјави регионалниот гувернер Иван Федоров на Телеграм.
„Поради непријателски напад во текот на ноќта, речиси 2000 луѓе се без електрична енергија. Работите за санација ќе започнат штом безбедноста ќе дозволи“, објави тој.
Володимир Кохут, началник на регионалната воена администрација на Полтава, изјави дека директните удари и паѓањето на остатоци предизвикале штета на објектите на нафтената и гасната индустрија во областа Миргород.
Индустриски град западно од Дњепарк, исто така, бил цел на руски ракети и беспилотни летала, соопштија украинските воздухопловни сили. Не се пријавени штети или жртви.
Украинскиот напад врз хемиската фабрика се случил претходно во јужниот руски регион Брјанск. Генералштабот на вооружените сили на Украина на 21 октомври соопшти дека украинските сили користеле француско-британски ракети „Сторм Шедоу“ во нападот.
„Извршен е масовен комбиниран ракетен и воздушен напад, вклучително и со воздушни ракети „Сторм Шедоу“, кој го совлада рускиот систем за противвоздушна одбрана“, соопшти Генералштабот.
„Резултатите од нападот се проценуваат“, додаде тој.
Генералштабот ја опиша хемиската фабрика како важна компонента на рускиот воено-индустриски комплекс, која произведува барут, експлозиви, компоненти за ракетно гориво и „за муниција и ракети што руската војска ги користи за гранатирање на територијата на Украина“.
Воздухопловните сили го започнаа нападот во соработка со копнените сили, морнарицата и други компоненти на украинските одбранбени сили.
Александар Богомаз, гувернерот на регионот Брјанск, на Телеграм изјави дека Украина го нападнала регионот со беспилотни летала и ракети. Тој додаде дека никој не е повреден и дека не е пријавена никаква штета.
Руското Министерство за одбрана соопшти дека во текот на попладнето на 21 октомври неговите единици за противвоздушна одбрана уништиле 57 украински беспилотни летала над регионот Брјанск.
Белата куќа соопшти дека нема непосредни планови за средба Трамп-Путин
Нема планови за средба меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин „во блиска иднина“, изјави висок функционер на Белата куќа на 21 октомври, неколку дена откако Трамп посочи дека се договара уште еден самит со неговиот руски колега.
Државниот секретар на САД, Марко Рубио, и рускиот министер за надворешни работи, Сергеј Лавров, исто така, немаат планови за средба, изјави функционерот за новинарите, додавајќи дека разговорот меѓу двајцата бил „продуктивен“.
Информациите доаѓаат во време на извештаи дека подготвителните разговори меѓу врвните дипломати на двете земји се заглавени, што веројатно го одложува предложениот состанок.
Рускиот заменик-министер за надворешни работи, Сергеј Рјабков, рече дека не е планирана таква средба.
„Не можете да одложите нешто за што не е договорено. Она што некои западни извори го напишаа вчера, ние не го потврдивме. Немавме никаков договор за времето или локацијата на таков контакт“, беше цитиран од новинската агенција РИА Новости.
Идејата за самит Трамп-Путин во Будимпешта се појави за време на телефонски разговор меѓу двајцата лидери на 17 октомври.
Се очекуваше Рубио и Лавров да се сретнат за да ги постават темелите за разговорите. Сепак, тие разговараа по телефон на 20 октомври.
Следниот ден, Лавров рече дека се согласиле да продолжат со телефонските консултации „за подобро да разбереме каде сме и како да се движиме во вистинската насока“.
Тој рече дека воените цели на Русија остануваат непроменети и дека нејзината „специјална воена операција“ ќе ги постигне своите цели.
Лавров, исто така, го повтори противењето на Русија на сегашниот прекин на огнот, велејќи дека е потребно да се најде решение што ќе ги елиминира она што Кремљ го нарекува „коренски причини за војната“.
Претходно, Стејт департментот во соопштението наведе дека Рубио „ја нагласил важноста на претстојните ангажмани како можност Москва и Вашингтон да работат заедно за да се унапреди трајно решение за војната меѓу Русија и Украина, во согласност со визијата на претседателот Трамп“.
На 20 октомври, Трамп рече дека се во тек напори за постигнување договор меѓу Русија и Украина за прекин на војната и предупреди дека доколку не се постигне договор, последиците ќе бидат сериозни.
„Сè уште сме во процес на склучување договор (за прекин на војната). Ако го сториме тоа, тоа ќе биде фантастично. Ако не го сториме тоа, многу луѓе ќе платат многу висока цена“, рече Трамп за време на состанокот во Белата куќа со австралискиот премиер Ентони Албанезе.
Николоски од Лондон: Посветени сме на реализација на Договорот со Британија
Вицепремиерот и министер за транспорт Александар Николоски од Лондон порача дека со Велика Британија се реализира Договорот „Влада со Влада“, кој предвидува 6 милијарди евра за инфраструктурни инвестиции, а во фокусот се брзата пруга на Коридор 10 и новите болници во Штип, Тетово и Кичево.
Николоски се сретна со британскиот министер за бизнис и трговија, сер Крис Брајан, во рамки на Самитот за Западен Балкан – Берлински процес, кој се одржува во Лондон.
„На Македонија ѝ се ставаат на располагање 6 милијарди евра за инфраструктурни проекти. Веќе разговаравме за развојот на брзата пруга на Коридор 10, каде што добро напредуваат работите. По завршување на локалните избори ќе почнеме со изградба на болниците во Штип, Тетово и Кичево и други инфраструктурни проекти“, изјави Николоски.
Потпишувањето на Декларацијата за стратешко партнерство со Обединетото Кралство се случи оваа година, по донесувањето на Законот за ратификација на Договорот меѓу двете влади, со кој на Северна Македонија ѝ се обезбедува кредитна линија од пет милијарди фунти за големи инфраструктурни проекти во транспортот, здравството и енергетиката.
Беше наведено дека Северна Македонија е прва земја на Балканот што воспоставува вакво партнерство со Велика Британија, чија цел е унапредување на економската и политичката соработка, како и зајакнување на сојузништвото во рамките на НАТО.
Комарци откриени за прв пат во Исланд
Три единки комарци се откриени во Исланд за прв пат во историјата, со оглед дека глобалното затоплување ја прави островската земја попогодна за нивно преживување.
До овој месец, Исланд беше едно од ретките места на планетата без популација на комарци - другото е Антарктикот.
Научниците долго време предвидуваа дека комарците би можеле да се населат во Исланд, со оглед на изобилството на соодветни живеалишта за размножување, како што се мочуриштата и езерцата.
Сепак, многу видови сè уште не се во можност да ја преживеат суровата клима.
Но, Исланд се затоплува четири пати побрзо од остатокот од Северната хемисфера.
Глечерите се топат, а рибите што нормално живеат во потоплите клими, како што е скушата, се појавија во исландските реки.
Како што планетата се затоплува, сè повеќе видови комарци се откриваат низ целиот свет.
Јајца од египетскиот комарец (Aedes aegypti) беа пронајдени во Велика Британија оваа година, додека азискиот тигрест комарец (Aedes albopictus) беше откриен во Кент.
Станува збор за инвазивни видови кои можат да пренесуваат тропски болести како што се денга треска, чикунгунија и вируси Зика.
Матијас Алфредсон, ентомолог во Исландскиот институт за природни науки, го потврди откритието. Тој лично ги идентификувал инсектите, кои му ги испратил граѓанин.
„Три единки од видот Culiseta annulata беа пронајдени во Кидафел, Ќос - две женски комарци и еден мажјак. Сите беа собрани со помош на стапици од јаже од лоза, кои обично се користат за привлекување молци“, рече тој.
жОвој вид комарец е отпорен на студ и може да ги преживее суровите услови во Исланд со презимување во подруми и шупи.
Курти: Се обидуваме да формираме влада, но се чини дека алтернативата се избори
Вршителот на должноста премиер на Косово, Албин Курти, наговести дека неговата партија - Движење Самоопределување, која е победник на парламентарните избори на 9 февруари, можеби нема да може да формира нова влада, велејќи дека „се чини дека алтернативата е повторно да се оди на избори“.
Зборувајќи на состанок со дијаспората во Лондон на 21 октомври, Курти рече дека „во овие преостанати денови комуницираме, разговараме“, без да даде детали за тоа кои партии или пратеници биле вклучени.
Курти беше номиниран на 11 октомври од косовската претседателка Вјоса Османи да се обиде да формира нова влада и, според косовскиот закон, тој има 15 дена да го стори тоа, што значи дека има рок до 26 октомври.
Курти отпатува во Лондон на 20 октомври, каде што ќе учествува на следниот самит на Берлинскиот процес.
Партијата на Курти е под силен притисок да ја добие потребната поддршка во Парламентот, откако изборите на 9 февруари ја оставија далеку под мнозинството потребно за независно управување.
Опциите се ограничени: Самоопределување ги отфрли разговорите со Демократската партија на Косово, која беше втора на изборите, додека ја остави вратата отворена за можна соработка со Демократската лига на Косово.
Неколку пратеници потврдија за Радио Слободна Европа на 20 октомври дека „не се свесни за какви било разговори со други парламентарни партии“, додавајќи дека „останува да се види“.
Владата и Обвинителството започнаа акција поради ѓубрето во Скопје
Поради алармантната состојба со несобирањето на комуналниот отпад во Скопје, Владата донесе одлука за вонредни инспекциски контроли, а Обвинителството отвори постапка за евентуално кривично дело.
Владата соопшти дека на денешна седница ги задолжила сите надлежни инспекторати и институции итно да отпочнат координиран вонреден инспекциски надзор на територијата на Град Скопје, со цел да се утврди состојбата со собирањето и транспортирањето на комуналниот отпад и да се преземат соодветни мерки.
Ѓубрето во Град Скопје не е собрано со денови, со што цели купишта комунален отпад стои околу контејнерите во сите скопски општини.
Според соопштението на Владата, во контролите ќе бидат вклучени Државниот комунален инспекторат, Државниот инспекторат за животна средина, Државниот санитарен и здравствен инспекторат и Институтот за јавно здравје, во координација со Министерството за внатрешни работи.
Паралелно со тоа, Основното јавно обвинителство Скопје веќе постапува во случајот и презема дејствија за обезбедување докази за евентуално кривично дело. Јавниот обвинител издал наредби до МВР и други надлежни органи за итни проверки во однос на работењето на ЈП „Комунална хигиена“.
Владата истовремено го задолжила МВР, во соработка со другите институции, а укажа и на Град Скопје и неговиот Инспекторат, да го испитаат работењето на Јавното претпријатие „Комунална хигиена“ и градоначалникот на Град Скопје, поради сомневања дека нивното непостапување предизвикува опасност по здравјето на граѓаните.
Од Владата соопштија дека состојбата е алармантна и побараа од сите институции веднаш да постапат по донесените заклучоци.
Обвинителството, исто така, доставило барања до комуналните инспекциски служби за вонреден инспекциски надзор и констатирање на моменталната состојба со отпадот во Скопје.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете