Знаеле ли службите за рускиот паравоен камп во Србија?

Полицијата и Безбедносната и информативна агенција на Србија не одговараат на обвинувањата дека ги криеле информациите за рускиот паравоен камп на западот од земјата.

Вакви обвинувања упати претседателот на Србија, Александар Вучиќ, наведувајќи дека информациите за борбената обука на странски државјани за предизвикување немири во Молдавија „доаѓаат од приватни извори“.

Тој исто така рече дека српските оперативци „или молчеле или директно работеле за другата страна“.

Сепак, тој не прецизираше која е другата страна во случајот со руските кампови.

„Станува збор за обид да се дезавуира целиот случај и воопшто работата на српските служби во координација со руските служби. Невозможно е да се каже дека оперативците работат зад грбот на шефовите, вклучително и шефот на државата“, изјави поранешниот дипломат Среќко Ѓукиќ за Радио Слободна Европа (РСЕ)

Во Србија, две лица се во притвор поради нивна поврзаност со финансирање и организирање на борбени логори.

Тие беа уапсени на 26 септември откако молдавските власти јавно предупредија за постоењето на вакви логори во Србија, тврдејќи дека тие се организирани од руската тајна служба со цел да предизвикаат нереди на неодамнешните избори во земјата.

Иако во најавите на српската полиција и обвинителството не се споменуваше Русија, Вучиќ по апсењето изјави дека Србија „не смее да биде полигон за обука за активностите на странските служби“.

Видете и ова: ЕУ ги следи заканите за изборите во Молдавија поради наводен руски заговор со обука на провокатори во Србија

Сепак, ова не е прв пат Молдавија да посочува на организирање на руски логори во Западен Балкан.

Кого обвинува Вучиќ?

Претседателот на Србија изјави дека кампот во близина на Лозница на западот од Србија е откриен врз основа на информации од приватни лица, а не информации од Безбедносната и информативна агенција (БИА) или Министерството за внатрешни работи.

„Ако нешто правиме добро, ги обработуваме странците. Беше невозможно да не го забележавме тоа. И не забележавме затоа што некој сакаше да не забележиме“, рече Вучиќ на 5 октомври за телевизијата Пинк.

Тој додаде и дека во овој случај „малкумина си ја завршиле работата“, но дека не го обвинува директорот на БИА и поранешен висок функционер на владејачката Српска партија Следна, Владимир Орлиќ.

Поранешниот министер за полиција на Србија, адвокатот Божо Прелевиќ, за РСЕ оценува дека руските паравоени кампови не можеле да бидат организирани без знаење и државна логистика.

„И дури и да не знаеле, какви се санкциите за незнаење? Нема, па затоа биле информирани за тоа“, рече Прелевиќ.

Министерството за внатрешни работи и БИА не одговорија на прашањето на РСЕ за обвинувањата на Вучиќ, ниту дали ќе спроведат внатрешна истрага за евентуални пропусти во овој случај.

Каде е организирана обуката?

„Идеално место за љубителите на природата, добро поминување на времето и локалната кујна“.

Вака е претставено етно село „Сунчана река“ во близина на Лозница во западна Србија на веб-страницата.

Претседателот на Србија го означи овој ресторан, покрај реката Дрина на границата со Босна и Херцеговина, како место за борбена обука на странски државјани за предизвикување немири во Молдавија.

Се наоѓа покрај главниот пат и често е место за одмор за патниците.

На тоа место, повеќе од 150 граѓани на Молдавија и Романија учествуваа во „тактичка борбена обука“ речиси два месеци, од 16 јули до 12 септември 2025 година.

„Не можете да донесете толку голем број луѓе, да ги обучите таму, а потоа да ги вратите назад без да знаете. Тоа е гранично место, имате гранична полиција. И тоа е место каде што на власт е Српската напредна партија“, вели Прелевиќ.

Етнио село „Сунчана река“ не одговори на барањето на РСЕ сè до објавувањето на текстот.

Кои се обвинетите?

Полицијата не ги потврди медиумските извештаи дека Лазар Поповиќ од Белград и Саво Стевановиќ од Лозница стојат зад објавените иницијали на уапсените.

Истражувачкиот портал БИРН објави дека Поповиќ некогаш бил советник на прорускиот министер во владата на Ненад Поповиќ, а дека Стевановиќ прво бил член на Српската народна партија на Поповиќ, а сега на партијата Здрава Србија.

Двете партии се дел од владејачката коалиција предводена од Српската напредна партија на Вучиќ.

Министерот Поповиќ не одговори на барањето на РСЕ, а претседателот на Здрава Србија, Милан Стаматовиќ, во писмена порака по апсењето на Стевановиќ изјави дека нема информации за тоа.

Според информациите добиени од РСЕ, Стевановиќ бил вработен и во Владата на Србија како советник на министерот Ненад Поповиќ од 2017 до 2019 година.

Вучиќ не ги коментираше овие врски во своите медиумски изјави.

„Убеден сум дека Србија и Александар Вучиќ се под силен притисок од Русија и руските служби и дека тој не смее да каже ништо против Русите. А особено не смее да се ослободи од влијанието на руските служби во Србија“, вели Ѓукиќ.

Дури и по руската инвазија на Украина и западните санкции, Белград остана еден од ретките европски партнери на Кремљ.

Двете земји, исто така, продолжија со разузнавачката соработка, што се одразува и на редовните состаноци на раководителите на тајната полиција.

„Вучиќ игра на рускиот наратив откако дојде на власт“, вели Ѓукиќ.

Европската Унија, чиј кандидат за членство е Србија, исто така предупредува на руското влијание во своите извештаи.

Белград има меѓународен партнер во Москва за оспорување на независноста на Косово. Покрај тоа, Србија е зависна од руските извори на енергија.

Руски кампови во Србија

Како дел од најновата истрага за руските кампови, во Молдавија беа приведени повеќе од 70 лица, од кои повеќето се осомничени дека биле обучени во Србија.

Тие се обвинети за подготовка на масовни немири и дестабилизација на Молдавија пред парламентарните избори што се одржаа во таа земја на 28 септември.

На изборите, проевропската владејачка партија го освои мнозинството и убедливо го победи прорускиот блок, а гласањето се одржа без поголеми инциденти.

Видете и ова: Молдавија блиску до проевропска влада на клучните парламентарни избори

Русија негираше дека се мешала во изборниот процес, додека Молдавија ја обвинува за хибридна војна, вклучително и кампања за дезинформации и нелегално финансирање на проруски партии.

Ова не е прв пат вакви и слични кампови да се организираат во Србија под покровителство на Русија.

Пред парламентарните избори во октомври 2024 година, официјален Кишињев објави дека обуки спроведени од лица поврзани со руските платенички вооружени групи Ферма и Вагнер биле организирани на локации во Србија и Босна и Херцеговина.

Во тоа време, во Молдавија беа уапсени осум лица осомничени за планирање „дестабилизирање“ на Молдавија по претседателските избори и референдумот за приклучување кон Европската Унија.

Судската постапка во Молдавија е во тек.

Според деталите од судските досиеја објавени од порталот Детектор на БИРН, едниот камп се наоѓал во близина на селото Гламочани во Босна и Херцеговина, а другиот во Србија во близина на селото Раденка на исток, во близина на границата меѓу Србија и Романија.

Според јавно достапните информации, во Србија и Босна и Херцеговина не се покренати судски постапки.

Во текот на 2018 година, руските ултрадесничарски групи организираа паравоени кампови за деца на планината Златибор во Србија. Државата го затвори тој камп.