Европската комисија е свесна за обидите на Русија да влијае врз парламентарните избори во Молдавија на 28 септември и испитува „како било можно“ десетици Молдавци наводно да биле обучени во Србија за тактики на дестабилизација, изјави за РСЕ комесарката за проширување Марта Кос.
Во разговор за балканскиот сервис на РСЕ, Кос ја пофали молдавската влада за откривањето на наводниот план, велејќи дека „се покажала како отпорна и способна да се бори против силите што би сакале да ја видат оваа земја како се оддалечува од европскиот пат или да видат како Европската Унија пропаѓа“.
Нејзините забелешки на 23 септември дојдоа еден ден откако молдавската полиција и обвинители приведоа 74 лица под сомнение за подготовка на масовни немири.
Истражителите велат дека, помеѓу јуни и септември, групи Молдавци на возраст од 19 до 45 години патувале во Србија, каде што руски инструктори ги научиле како да ги пробиваат полициските кордони, да се спротивставуваат на безбедносните сили и да користат гумени палки, лисици, па дури и огнено оружје.
Некои наводно влегле во Србија под изговор за поклонение во православни цркви, само за да бидат регрутирани за обука во замена за 400 евра (470 долари) по патување.
Молдавските власти изјавија дека многу притвореници соработуваат со истражителите и дека обвинителите ќе бараат налози за апсење на најмалку 12 осомничени, додека се очекува другите да бидат ослободени. Како дел од истрагата, пасоши, странски банкарски картички, СИМ картички, готовина и оружје беа запленети за време на 250 претреси.
Српските власти сè уште не одговориле на барањата на РСЕ да коментираат за наодите од молдавската истрага.
Тим за брза реакција
Иако Москва постојано негираше мешање во политиката на Молдавија и ги отфрли обвинувањата за дезинформации како неосновани, молдавската претседателка Маја Санду го опиша гласањето во поранешната советска република на 28 септември како „најважните избори“ во историјата на земјата, обвинувајќи го Кремљ дека потрошил „стотици милиони евра за да купи стотици илјади гласови“.
Нејзините обвинувања се одраз на претходните предупредувања.
Пред минатогодишните претседателски избори и референдумот за вградување на кандидатурата на Молдавија за членство во ЕУ во уставот, разузнавачките служби на земјата објавија дека повеќе од 100 млади луѓе биле обучени во Русија, Босна и Херцеговина и Србија со слични цели за дестабилизација. Во тоа време беа идентификувани единаесет странски инструктори.
Кос ги опиша претстојните парламентарни избори во Молдавија како „клучни“ и посочи на распоредувањето на својот прв хибриден тим за брза реакција од страна на ЕУ за поддршка на Кишињев.
„Молдавија и сите ние научивме толку многу минатата година кога таму имаа претседателски избори и референдумот за ЕУ, кој сега е во уставот“, рече Кос.
„Горда сум што Европската Унија, за прв пат, го распоредува таканаречениот хибриден тим за брза реакција. Тоа е тим од експерти од Брисел и од земјите-членки кои ѝ помагаат на владата во Молдавија“, додаде таа.
„Исто така, ги анализиравме руските наративи: какви лаги шират, какви алатки користат. Знаеме точно каде купиле гласови, колку пари донеле во земјата, колку пари поминале низ банкарските сметки.“
Кос, исто така, рече дека и Европската комисија и земјите-членки на ЕУ научиле дека во иднина треба да бидат „многу подобро“ подготвени за борба против дезинформациите.
„Во оваа смисла, знаете, ние, на ниво на Европската комисија, ќе усвоиме посебен штит за демократијата. Ќе имаме посебна програма, објавена од нашата претседателка (Урсула фон дер Лајен) во говорот за состојбата на Унијата - програма за отпорност на медиумите“, рече таа.
