Досега, Русија се спротивставуваше на повиците на Западот за прекин на огнот во војната против Украина. Исто така, американскиот претседател Доналд Трамп ги отфрли повиците од Киев и европските земји за воведување дополнителни санкции врз Москва како одговор.
Трамп се закани дека ќе воведе „разорни“ мерки против Русија ако смета дека е вистинско време.
Сепак, тој постојано повторува дека времето сè уште не е дојдено, изразувајќи загриженост дека новите санкции би можеле да го загрозат неговиот обид за мир со дополнително зацврстување на позицијата на рускиот претседател Владимир Путин.
„Само ако мислам дека сум блиску до договор“, им рече тој на новинарите во Белата куќа на 28 мај, кога беше прашан што го спречува да воведе нови санкции врз Москва.
„Не сакам да го расипам со тоа. Мора да знаеш кога да го искористиш тоа.“
Ако и кога ќе дојде тоа време, како би можеле да изгледаат новите американски мерки?
„Се зборува многу за можни политики што би можеле да се усвојат, но засега не е јасно каков би бил конкретниот план“, изјави за РСЕ Рејчел Зиемба, експерт за санкции во Центарот за нова американска безбедност, тинк-тенк со седиште во Вашингтон.
Уште еден бран сеопфатни санкции доаѓа во незгодно време за Москва, бидејќи руската економија нагло забавува поради падот на цените на нафтата и екстремно високите каматни стапки.
Русија би можела да биде на пат кон „тврдо приземјување“, предупреди консултантската куќа „Капитал економикс“ со седиште во Лондон претходно овој месец, употребувајќи го терминот што се користи за сериозна рецесија.
Трамп не ги образложи потенцијалните мерки. Засега, главниот фокус на разговорот за можните нови казни во САД е на закон на двете партии предложен од сенаторите Линдзи Греам (републиканец од Јужна Каролина) и Ричард Блументал (демократ од Конектикат).
Законот за санкции против Русија од 2025 година ќе воведе примарни санкции врз руските банки и други субјекти што ја поддржуваат војната на Москва против Украина, додека секундарните санкции ќе ги казнуваат земјите, компаниите и поединците ширум светот кои соработуваат со тие субјекти.
Според текстот на предлогот, покрај веќе наведеното, законот ќе воведе царини од најмалку 500 проценти за увоз од која било земја што „свесно продава, снабдува, пренесува или купува нафта, ураниум, природен гас, нафтени производи или петрохемиски производи со потекло од Руската Федерација“.
Кина, Индија и Турција се меѓу најголемите купувачи на рускиот извоз на енергија.
Флота од сенка
Сенаторите рекоа дека законот има за цел да „ја смета Кина за одговорна за поддршката на воената машинерија на Путин со купување евтина руска нафта од флотата во сенка“ - или стотици често застарени бродови со нејасна сопственост што Москва ги користи за да ги заобиколи западните санкции врз својот најпрофитабилен производ.
Извозот на нафта сочинува околу една третина од приходите на рускиот буџет.
Примарните и секундарните санкции врз руските банки би биле голем чекор кон слабеење на руската економија, истакнува Зиемба.
Иако примарните санкции им забрануваат на американските субјекти да соработуваат со руски банки, секундарните санкции би ги казнувале странските финансиски институции кои соработуваат со руски банки, исклучувајќи ги од американскиот долар и финансиски систем. Кинеските финансиски институции се меѓу странските фирми кои продолжуваат да соработуваат со руските банки.
Сепак, Зиемба проценува дека законот би можел да биде омекнат кога ќе стигне до конгресните комисии. Таа, исто така, истакна дека царините за трети земји можеби не се навремени, со оглед на реакциите што администрацијата на Трамп ги предизвика со воведувањето на општите глобални царини во април.
Двопартискиот закон можеби е повеќе за покажување на решителноста на САД кон Путин, верува Зиемба. Повеќе од 80 од 100 сенатори го поддржаа, покажувајќи огромна поддршка во Сенатот за дејствување против руската агресија.
Можеби целта е да се воведат санкции во законот. Некои од санкциите што тој ќе ги воведе веќе беа воведени од претходникот на Трамп, Џо Бајден.
„Дополнителниот ефект од законот можеби нема да биде голем на краток рок, но би можел да има поголемо значење како начин да се отежни укинувањето на санкциите во иднина, без разлика дали од администрацијата на Трамп или од која било друга страна“, рече Зиемба.
Трамп не изјави дали ќе го поддржи законот на Сенатот. Како одговор на прашањата за иницијативата, портпаролката на Белата куќа, Каролин Ливит, рече дека Трамп „јасно ставил до знаење дека сака договор за мир“ и „исто така мудро ги остава сите опции отворени“, објави „Њујорк тајмс“, цитирајќи соопштение од Белата куќа.
Иако критичарите на Трамп тврдат дека тој се двоуми да воведе нови финансиски санкции против Русија бидејќи високо го цени својот однос со Путин, Зиемба истакнува дека постојат и други загрижености што одат подалеку од односите меѓу САД и Русија и војната во Украина.
„Во администрацијата на Трамп постои верување дека прекумерната употреба на финансиски санкции може да ја наруши улогата на доларот во глобалната трговија и да ги охрабри земјите да развијат структури за заобиколување што би можеле да им наштетат на интересите и безбедноста на САД“, наведува таа.
Еден од клучните примери е ограничувањето на цената на нафтата. Тоа ограничување - воведено од САД и ЕУ во 2022 година за да се ограничат приходите на Русија за војната во Украина, а воедно да се стабилизираат глобалните енергетски пазари - е поткопано од „флотата во сенка“ што испорачува руска нафта надвор од дофатот на западниот надзор.
За да ја казни Русија за попречување на мировните преговори, групата Г7 предложи намалување на горната цена на нафтата од 60 на 50 долари.
„Фајненшл тајмс“ оваа недела објави дека администрацијата на Трамп го блокирала предлогот. Одлуката може да ја одразува склоноста на Трамп да ги одложи новите санкции кон Русија, но исто така е можно американскиот претседател да не го поддржува ограничувањето на цените, бидејќи тоа им користи на американските конкуренти како што се Кина и Индија, истакнува Зиемба.
Исто така, таа верува дека нема многу смисла Г7 да го намали ограничувањето на цените ако нејзините членови не ги прошират санкциите на „флотата од сенка“.
„Пуста желба“
Зајакнувањето на санкциите врз руската нафтена индустрија, вклучувајќи ја и „флотата во сенка“, би можело да му нанесе „многу опиплив удар на Путин“ ако ги одложи мировните преговори, проценува за Радио Слободна Европа Леон Арон, виш соработник во Американскиот институт за претприемништво со седиште во Вашингтон.
„Тоа би можело да го натера барем сериозно да размисли за мир“, истакнува Арон.
Њут Гингрич, републиканец кој беше претседател на Претставничкиот дом од 1995 до 1999 година, истакнува дека администрацијата на Трамп не треба да се фокусира само на економските санкции.
Тој ги повика САД „драматично“ да го зголемат квалитетот и квантитетот на воената помош за Украина.
„Путин ќе застане само ако нема избор. Секоја друга стратегија е желба што ќе ја продолжи војната и ќе одземе повеќе невини животи“, напиша Гингрич во објава на мрежата X.
Кои чекори, ако воопшто ги преземе Трамп за да изврши притисок врз Путин, може да стане појасно во јуни.
„Ќе откриеме дали тој не завлекува или не, и ако го стори тоа, ќе одговориме малку поинаку“, изјави Трамп пред новинарите во Белата куќа на 28 мај, додавајќи:
„Но, ќе бидат потребни околу една и пол до две недели за да се утврди тоа.“
