Вести
30 години дипломатски односи меѓу Македонија и САД
Пред три децении САД и Република Северна Македонија формализираа партнерство засновано на доверба и заедничко почитување на демократските вредности. Оттогаш заедно му покажавме на светот што може да се постигне со волја, компромис и трпелива решителност. И покажавме како изгледа пријателството и соработката.
Преку напорна работа, соработка и заемно почитување, билатералните односи се проширија низ владините институции и приватниот сектор. Нашите војници се обучуваа заедно во Криволак и се бореа рамо до рамо во Ирак и Авганистан.
Американските академски програми и размените го зајакнуваат следното поколение претпримачи и граѓански лидери, додека американските инвестиции во Северна Македонија донесоа работни места, иновации и можности, изјајви американската амбасадорка Ангела Агелер на одбележувањето 30 години дипломатски односи меѓу Македонија и САД, што се одржа во Клубот на пратеници во Скопје.
Агелер најави проширување на трговските врски, борба против корупцијата, модернизирана соработката во одбраната...
Тридецениското партнерство меѓу Македонија и САД му помогна на македонскиот народ да стане посилен, послободен и поуспешен, истакна на свеченоста, министерот за надворешни работи и надворешна трговија Тимчо Муцунски.
Од првите денови на независноста македонскиот народ чувствуваше дека САД стојат покрај него. Во клучни мигови таа поддршка беше одлучувачка. Особено ја паметиме одлуката од 2004 година за признавање на нашето уставно име. Чин што остави длабока трага во срцата на македонскиот народ и потврди дека нашата демократија и нашата независност се важни, истакна Муцунски.
На свеченоста присуствуваа претседателката Гордана Силјановска Давкова, премиерот Христијан Мицкоски, министри, пратеници, градоначалници, претставници на Амбасадата на САД, на Армијата, бизнис заедницата, верските заедници,...
види ги сите денешни вести
Јаневска: Учебниците што им недостигаат, училиштата ќе може да ги најдат во ПДФ-формат
За училиштата во кои недостигаат учебници затоа што не ги пријавиле навреме потребните тиражи, Министерството за образование и наука ќе им ги обезбеди во ПДФ-формати што ќе бидат ставени на веб-страницата на Педагошката служба.
Ресорната министерка, Весна Јаневска денеска изјави дека МОН тоа го побарало од издавачките куќи, тие ги доставуваат учебниците во ПДФ-формат и Министертсвото, како што рече, веќе ги поставува учебниците како ПДФ-формати на веб-страницата на Педагошката служба.
Јаневска додаде дека се испорачани онолку учебници колку што пријавиле самите училишта.
„На Министерството му е сосема сеедно дали ќе отпечати милион или милион и двесте илјади учебници затоа што имаме рамковна спогодба за печатење. Значи, тоа што е побарано е испорачано. Уште еднаш повторувам – до последен учебник кој е побаран од Министерството е обезбеден“, Јаневска денеска одговарајќи на новинарски прашања при посетата на училиштето „Св. Наум Охридски“.
Таа посочи дека состојбата на учебниците зависи од комисијата што ги примала и од директорите.
„Оттука натаму сметам дека ова прашање треба да биде затворено“, додаде министерката.
Како што рече, поставени се јасни правила, има јасен и прецизен закон што функционира, упатства и правилник за работа кои „од следната година ќе мора да се почитуваат до последен детаљ“.
„Диструбицијата на учебниците е завршена, остануваат два учебника за први клас гимназија – еден е спорен, а еден е во процедура. Тие ќе бидат дистрибуирани тогаш кога ќе се реши ова. Сите други учебници се дистрибуирани“, порача Јаневска.
Претходно, опозициската СДСМ побара оставка од неа обвинувајќи ја за недостиг на учебници.
-Цената за неспособноста на власта ја плаќаат учениците и нивните родители. Учениците не можат да учат, не можат добро да се подготват, се создава хаос со наставата, и сето тоа е дополнителен стрес за сите нив – наведоа од СДСМ во соопштението објавено на 16 септември.
По нивното партиско соопштение, од МОН истакнаа дека „целиот тираж кој го побарале училиштата е испечатен и испорачан“, но и дека „за првпат по седум години, обезбедени се и нови учебници по странските јазици во сите одделенија“.
Пријавување за изборите во Република Српска од 25 септември, кампањата во ноември
Политичките партии можат да аплицираат за предвремени избори за претседател на Република Српска од 25 до 29 септември, а изборната кампања ќе трае од 8 до 22 ноември, одлучено е на седницата на Централната изборна комисија (ЦИК) на Босна и Херцеговина во Сараево.
ЦИК се состана во понеделник, 22 септември, истиот ден кога доби официјална информација од Министерството за финансии и трезор на Босна и Херцеговина дека за изборите во оваа БиХ, субјектот ги обезбедил потребните 6,4 милиони марки (околу 3,3 милиони евра).
На седницата, ЦИК утврди рокови, меѓу другото, за регистрација на политички партии, коалиции и претседателски кандидати за изборите, кои треба да се одржат на 23 ноември.
Политичките субјекти и независните кандидати можат да се регистрираат од 25 до 29 септември, коалициите од 6 и 7 октомври, а претседателските кандидати имаат рок од 10 до 14 октомври.
На седницата, Централната изборна комисија на Босна и Херцеговина усвои и одлуки за набавка за предвремени избори, кои се однесуваат на изнајмување на потребната електронска опрема, печатење на изборни материјали, изнајмување на канцелариски простор каде што ќе се наоѓа Главниот центар за броење.
Република Српска нема претседател од 18 август, кога Судот на Босна и Херцеговина го потврди одземањето на мандатот на Милорад Додик, откако беше потврдена неговата едногодишна затворска казна и шестгодишна забрана за вршење јавна функција поради непочитување на одлуките на високиот претставник.
ЦИК ги објави изборите на 25 август.
Претставниците на владејачката партија, Алијансата на независни социјалдемократи, предводена од Додик, изјавија дека нема да учествуваат на изборите и дека ќе се обидат да ги попречат.
За разлика од нив, дел од опозицијата изјави дека ќе учествува на изборите.
ЦУК: Четири активни пожари, три ставени под контрола
Вкупно 10 пожари на отворен простор биле евидентирани денеска (22 септември) до 12 часот на територија на државата. Четири се активни, три се ставени под контрола, а останатите се изгаснати, информираа од Центарот за управување со кризи (ЦУК).
Сѐ уште се активни пожарите на планините Кожуф и Добра Вода во општините Гевгелија и Македонски Брод. На Кожуф кај село Петрово гори букова шума, а на Добра Вода опожарена е ниска вегетација.
Шума гори и во село Брест, Малино маало во општина Чучер Сандево.
Четвртиот активен пожар е во регионот на општина Бутел. Нискостеблеста вегетација гори на булевар „Словенечка“, во близина на аквадуктот.
Под контрола се два пожари во Гази Баба и еден во Студеничани. Во село Трубарево опожарен бил електричен отпад, во село Виниче - место викано „Муратица“ горела нискостеблеста шума, а во село Батинци - ниска вегетација и мешана шума.
Изгаснатите пожари биле на територија на општините Струмица, Кочани и Тетово. Во селата Банско и Бели гореле депонии, а во Тетово опожарено било ѓубре.
Тошковски: Светот се соочува со сајбер војни, злоуопотреба на технологијата, екстремизам и дезинформации
Се наоѓаме во клучен момент од нашата историја кога безбедносните предизвици повеќе не се ограничени само на традиционалните закани како што е организираниот криминал, трговијата со дрога и корупцијата, туку се преплетуваат со нови и се посложени опасности, порача министерот за внатрешни работи Панче Тошковски на отворањето на ретренинг Конференција на европскиот огранок од Асоцијацијата на националната Академија на Сојузното биро за истраги (ФБИ), што започна денеска (22 септември) во Скопје.
„Денес сме сведоци на појава на сајбер закани и сајбер војувања, злоупотреба на технологија, традиционален екстремизам и претворање на дезинформациите во оружје што ја менува природата на безбедносната средина што ја работиме. Оваа реалност не бара од нас само будност и реактивност, туку визија и подготвеност да ги преиспитаме старите модели, да прифатиме иновации и да создадеме подлабока и поквалитетна меѓународна соработка“, рече Тошковски.
Тој истакна дека конференцијата е можност не само за размена на искуства и идеи, туку и за обновување на заедничката посветеност кон заштитата на граѓаните, јакнење на владеење на правото и зацврстување на довербата во институциите.
На отворањето на Конференцијата се обрати и Вилијам Габон, претседател на Асоцијацијата на националната Академија на ФБИ. Габон истакна дека овој собир е посветен на поврзување со професионалци кои размислуваат слично во Европа и светот.
Директорот на Бирото за јавна безбедност Александар Јанев на конференцијата посочи дека сите, преку силна поврзаност и меѓусебна комуникација, може да покажеме обединетост и сила во борбата против криминалот што, како што истакна, се обидува да го наруши мирот насекаде во светот, додавајќи дека глобалните закани денеска се пософистицирани од било кога и не познаваат граници, држави и континенти.
„Од тероризмот и организираниот криминал преку трговијата со луѓе и криумчарење на дрога и оружје, до сајбер криминалот и злоупотреба на вештачката интелегенција, сите овие предизвици бараат од нас постојана будност, адаптабилност и силна меѓународна соработка. Само преку единство, заеднички акции и брза размена на информации, можеме да изградиме ефикасен штит од овие закани“, заклучи Јанев.
Заменик-амбасадорката на САД во земјава Никол Варнс рече дека овој настан има посебно значење бидејќи се одржува во годината кога се одбележуваат 30 години дипломатски односи меѓу САД и Северна Македонија и во Скопје, град којшто поврзува култури и богата историја.
Конференцијата се одржува од 20 до 24 септември во Скопје.
Иран погубил повеќе од 1000 луѓе за девет месеци
Повеќе од 1000 луѓе биле егзекутирани во Иран во првите девет месеци од 2025 година, покажуваат податоците од последниот извештај на организацијата за човекови права „Хенгав“ (Hengaw).
„Хенгав“ соопшти дека 404 од егзекуциите се извршени откако во јуни изби војната меѓу Иран и Израел. Тоа претставува зголемување од 40% од почетокот на војната, „што е највисок скок во последниве две децении,“ се наведува во соопштението.
„Никогаш досега егзекуциите не ја надминале бројката од 1000 за толку краток период,“ додава организацијата.
До крајот на август, Обединетите Нации веќе регистрирале 841 егзекуција од почетокот на годината, што претставува остар пораст во споредба со претходните години.
Според податоци на Обединетите Нации, во 2024 година во Иран биле извршени најмалку 975 егзекуции.
Ова укажува дека бројот на погубувања годинава би можел да достигне највисоко ниво во изминатите децении.
Групите за човекови права одамна ја критикуваат употребата на смртната казна во Иран, обвинувајќи ги властите дека ја користат за заплашување на опозицијата.
Израел и Иран водеа 12-дневна војна во јуни, за време на која израелските и американските сили бомбардираа клучни ирански нуклеарни и воени објекти.
Според активисти, најмалку осум мажи обвинети за шпионажа биле погубени во Иран од тогаш.
Сирија ќе ги одржи првите парламентарни избори по падот на Асад на 5 октомври
Првите парламентарни избори во Сирија по соборувањето на поранешниот владетел Башар ал-Асад официјално се закажани за 5 октомври. Ова го објави државната новинска агенција САНА, повикувајќи се на Врховната изборна комисија на Сирија.
Неизвесноста околу тоа како ќе се спроведе гласањето останува. На крајот на август, изборната комисија објави дека изборите во три провинции ќе бидат одложени на неодредено време од безбедносни причини.
Првично не беше јасно дали изборите на почетокот на октомври ќе ги вклучат трите засегнати провинции: Свеида, ал-Хасака и Рака.
Се очекува новиот и проширен парламент да има 210 членови, од кои една третина ќе бидат назначени од привремениот претседател Ахмед ал-Шара.
Критичарите се жалат дека влијанието на ал-Шара врз парламентот ќе остане значајно.
Под Ал-Асад, парламентот на земјата, со население од приближно 23 милиони, имаше само 150 места. Две третини од местата автоматски одеа кај партијата на ал-Асад, партијата Баас, и нејзините сојузници.
Меѓународните организации и претставниците на граѓанското општество ќе можат да ги набљудуваат изборите во координација со изборната комисија.
Ким Џонг Ун е отворен за дијалог со САД ако се откажат од денуклеаризација
Севернокорејскиот лидер Ким Џонг Ун изјави дека е подготвен да ги обнови контактите со Соединетите Држави доколку тие ги напуштат барањата Пјонгјанг да се откаже од својата нуклеарна програма, објавија севернокорејските медиуми на 22 септември.
„Ако САД се откажат од својата заблудна опсесија со денуклеаризација и, препознавајќи ја реалноста, навистина сакаат мирно да коегзистираат со нас, тогаш нема причина зошто не можеме да седиме спроти нив“, рече Ким, а пренесе државната новинска агенција КЦНА.
„Јас лично имам убави спомени со сегашниот американски претседател Доналд Трамп“, додаде Ким во говорот пред севернокорејскиот парламент.
Северна Кореја спроведе шест нуклеарни тестови помеѓу 2006 и 2017 година и оттогаш продолжи да го развива својот арсенал и покрај тешките меѓународни санкции.
Пјонгјанг ја оправдува својата воена нуклеарна програма со заканите со кои вели дека се соочува од САД и нивните сојузници, вклучително и Јужна Кореја. Во јануари, Ким Џонг Ун изјави дека оваа програма ќе продолжи „на неодредено време“.
Според КЦНА, Ким Џонг Ун изјави дека санкциите против неговата земја не функционираат.
Напротив, тие ѝ помогнаа на Северна Кореја „да стане посилна, да развие издржливост и отпорност што не можат да бидат скршени од никаков притисок“, рече тој.
Доналд Трамп, кој одржа серија средби со Ким Џонг Ун за време на неговиот прв мандат, покажа подготвеност откако се врати на власт во јануари да го обнови контактот со севернокорејскиот лидер, кого го опиша како „паметен човек“.
Трамп и Ким Џонг Ун се сретнаа за прв пат на самит во Сингапур во јуни 2018 година, втор пат во Виетнам во февруари 2019 година, а последен пат на меѓукорејската граница во јуни 2019 година. Сепак, САД никогаш не беа во можност да извлечат ниту една отстапка од Пјонгјанг во врска со напуштањето на своето нуклеарно оружје.
„Светот веќе многу добро знае што прави САД откако ќе принуди една земја да се откаже од своето нуклеарно оружје и да се разоружа“, изјави Ким Џонг Ун пред парламентот, очигледно алудирајќи на либискиот лидер Моамер Гадафи, кој беше убиен во 2011 година за време на интервенцијата на НАТО против неговата земја.
Иако изрази отвореност за продолжување на дијалогот со САД, Ким рече дека „нема причина да се седне на преговарачка маса со Јужна Кореја“, и покрај напорите на новиот јужнокорејски претседател Ли Џе-мјунг да ги намали тензиите со Северот.
„Јасно изјавуваме дека нема да се справуваме со нив на никаков начин“, рече Ким Џонг Ун.
Односите меѓу Северот и Југот нагло се влошија под водство на поранешниот конзервативен јужнокорејски претседател Јун Сук Јеол (2022-2024), кој зазеде тврд став против Пјонгјанг.
Северот оттогаш официјално се откажа од какви било планови за повторно обединување, а користеше и динамит за уништување на старите меѓукорејски патишта и железници изградени за време на фазата на нормализација на односите во претходните децении.
Еврокомесарката за проширување Марта Кос во официјална посета на БиХ
Европската комесарка за проширување, Марта Кос, пристигна во тридневна посета на Босна и Херцеговина на 22 септември.
Во утринските часови таа се сретна со членовите на Претседателството на БиХ - Жељко Комшиќ, Жељко Цвијановиќ и Денис Беќировиќ.
Потоа е планирана средба со претседателката на Советот на министри на Босна и Херцеговина, Борјана Кришто, како и со претседателката на Централната изборна комисија на Босна и Херцеговина, Ирена Хаџиабдиќ.
За време на престојот во БиХ, Кос ќе се обрати и пред Парламентарното собрание на БиХ, а ќе се сретне и со претставници на организациите на граѓанското општество, медиумите, локалните заедници, влијателни жени во бизнисот и млади луѓе од цела Босна и Херцеговина.
Како што е наведено во соопштението за медиумите во пресрет на посетата од Делегацијата на Европската комисија во Босна и Херцеговина, целта на посетата е да се поддржи европската иднина на БиХ како членка на ЕУ.
„Комесарот ќе ги охрабри властите да ги преземат сите релевантни чекори за да се одржи долгоочекуваната прва меѓувладина конференција и ќе ја нагласи важноста Босна и Херцеговина да не ја пропушти единствената можност што ја нуди Планот за раст за Западен Балкан“, се наведува во соопштението за медиумите.
Во март минатата година, Босна и Херцеговина официјално доби зелено светло за разговори за полноправно членство во Европската Унија, но Брисел соопшти дека за тоа ќе се разговара само кога оваа земја ќе исполни голем број услови.
Меѓу нив се усогласувањето со надворешната политика на ЕУ, што значи, на пример, санкции на БиХ против Русија - на што се спротивставуваат претставниците на РС, или визи за граѓаните на Турција или арапските земји - на што се спротивставуваат властите на БиХ.
Бришењето на уставната етничко-територијална дискриминација при изборот на членови на Претседателството на БиХ или реформата на Државниот кривичен суд на БиХ и Уставниот суд на БиХ е европски услов што не е ни споменат со месеци.
Брисел соопшти дека, без јасен план за реформи и што е уште поважно, неговото спроведување - Босна и Херцеговина нема да добие ниту едно евро грантови или поволни заеми.
Првите 108 милиони, од околу една милијарда евра наменети за БиХ, беа пренасочени кон други земји ова лето.
Во октомври, Босна и Херцеговина би можела да изгуби приближно иста сума пари, а Европската комисија јасно изјави дека средствата се наменети за тие кои напредуваат, а не за оние кои стојат или назадуваат.
Германија: „Палестинска држава само преку преговори“
Германија во понеделникот ја потврди својата позиција дека нема да ја признае палестинската држава сè додека Израелците и Палестинците не преговараат за решение со две држави.
Изјавата дојде пред Генералното собрание на Обединетите Нации, каде што се очекува Франција да стане најновата земја што ќе ја признае палестинската држава, по Австралија, Британија, Канада и Португалија, кои тоа го направија во неделата.
Признавањето има цел да изврши притисок врз Израел за неговата кампања во Газа, која уби десетици илјади луѓе, уништи голем дел од енклавата и предизвика остри критики дури и од сојузниците на Израел.
Израелската влада вели дека признавањето на палестинска држава претставува награда за Хамас и неговиот невиден напад на 7 октомври 2023 година врз Израел, што ја запали војната.
На пат за ОН во Њујорк, германскиот министер за надворешни работи, Јохан Вадепфул, изјави:
„Преговараното решение за две држави е патот што може да им овозможи на Израелците и Палестинците да живеат во мир, безбедност и достоинство. За Германија, признавањето на палестинската држава доаѓа на крајот на процесот. Но, овој процес мора да започне сега,“ додаде тој.
Имајќи ја предвид својата историска одговорност за Холокаустот, Германија ја постави поддршката за државата Израел како темел на својата надворешна политика.
Но, во последните месеци Берлин стана сè покритичен кон израелската кампања во Газа и нејзиното влијание врз палестинските цивили, бидејќи хуманитарната состојба се влоши, а ОН прогласија глад во делови од крајбрежната територија.
Повеќе од 140 светски лидери оваа недела ќе пристигнат во Њујорк на годишниот самит на Генералното собрание на Обединетите Нации, на кој централна тема ќе биде прашањето за иднината на Палестинците.
Саудиска Арабија го предупреди Израел за сериозни последици доколку го анектира Западниот Брег
Саудиска Арабија го предупреди Израел дека ќе има сериозни последици во сите области доколку анектира кој било дел од Западниот Брег, јави израелскиот Канал 12.
Според извештајот на израелската телевизија, Ријад не прецизираше какви чекори би можел да преземе, но би можел да прогласи крај на перспективата за нормализација на односите меѓу Саудиска Арабија и Израел или повторно да го затвори својот воздушен простор за израелски летови, кој го отвори во 2022 година, пренесува „Тајмс оф Израел“.
Се додава дека анексијата би можела да им наштети на дискретните безбедносни и трговски односи меѓу двете земји и да ги загрози Абрахамските договори.
Саудиски функционери ќе разговараат за тоа како да се стави крај на војната во Газа и за сценаријата за „ден по војната“ со американскиот претседател Доналд Трамп на маргините на Генералното собрание на ОН, заедно со лидерите од ОАЕ, Катар, Јордан, Египет и Турција.
Израелската телевизија наведува и дека американскиот претседател Доналд Трамп ќе одржи состанок со лидерите на Заливот кои сакаат да го слушнат неговиот став за нападот во Катар.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете