Вести
АХВ: Во Македонија нема африканска свинска чума, но се засилени безбедносните мерки
Откако во Бугарија почна уништувањето на свињите во местата каде што е потврдена зараза со болеста „африканска свинска чума“, од македонската Агенција за храна и ветеринарство уверуваат дека во Македонија нема таква болест. Но, сепак, нагласуваат дека се преземаат сите потребни безбедносни мерки.
АХВ ги предупредува граѓаните кои патуваат да не внесуваат во Македонија храна од животинско потекло, а за сточарите апелираат свињите да не ги одгледуваат на отворено. Поради сезоната на годинишни одмори и почести патувања надвор од државата, АХВ бара од Царинската управа да прави поголеми контроли на багажот на патниците.
Болеста „африканска свинска чума“ е проширена и во Романија, но и во други држави од Источна Европа. Болеста не е опасна за луѓето, но го уништува добитокот.
види ги сите денешни вести
Затворен аеродромот во белгискиот град Лиеж поради дронови
Белгискиот аеродром Лиеж ги обнови летовите по привремената суспензија поради забележан дрон, соопшти националната служба за контрола на воздушниот сообраќај во петок, 7 ноември.
Ова е втор ваков инцидент во Белгија оваа недела, објави Ројтерс.
Контролата на воздушниот сообраќај Скеес пријави дека добила пријава за дрон над аеродромот околу 7:30 часот наутро, што предизвикало прекин на сообраќајот околу 30 минути.
„Мораме сериозно да го сфатиме секој извештај“, изјави портпаролот на Скеес, Курт Вервилиген, додавајќи дека летовите наскоро биле обновени.
Дроновите забележани над аеродромите во Брисел и Лиеж во вторникот предизвикаа пренасочување на голем број дојдовни авиони и доцнење на заминувачките летови.
Регистрирањето дронови над аеродромите и воените бази стана постојан проблем во Белгија во последните денови и доведе до значителни прекини во воздушниот сообраќај низ цела Европа во последните месеци, потсетува Ројтерс.
Во четврток, слични инциденти предизвикаа привремено затворање на аеродромите во неколку европски земји, вклучувајќи ја и Шведска.
Некои официјални лица ги нарекоа инцидентите форма на „хибридна војна“ од страна на Русија, иако Москва негира каква било поврзаност со настаните.
Владата на Белгија во четврток свика итен состанок на клучните министри и шефови на безбедносни служби за да разговараат за ситуацијата, а министерот за одбрана го нарече инцидентот „координиран напад“.
Средба Трамп-Орбан во Белата куќа, најавен договор за соработка во нуклеарната енергија
Унгарија ќе потпише договор за соработка во нуклеарната енергија со САД, вклучувајќи договор за купување американско нуклеарно гориво и американска технологија за складирање на потрошено гориво во нуклеарна централа изградена во Русија, изјави во петок (7 ноември) унгарскиот министер за надворешни работи, Петер Сијарто.
Договорот ќе биде потпишан за време на средбата на американскиот претседател Доналд Трамп со унгарскиот премиер Виктор Орбан подоцна денеска, а се очекува двајцата лидери да разговараат за зависноста на Унгарија од руска нафта.
„Ќе потпишеме голем меѓувладин договор за соработка во нуклеарната енергија со мојот колега министер за надворешни работи Марко Рубио“, рече министерот за надворешни работи Петер Сијарто.
Унгарија е една од ретките земји од ЕУ што одржува блиски односи со Москва по руската инвазија на Украина и не сакаше да ја намали својата зависност од руската енергија.
Трамп е поддржувач на десничарскиот лидер Орбан, но ги повика европските земји да ги намалат енергетските врски со Москва и да купат повеќе енергија од САД.
Сијарто рече дека Унгарија ќе купи американско нуклеарно гориво за својата нуклеарна централа изградена во Русија во Пакш за да ги задоволи своите растечки енергетски потреби.
Руската компанија „Росатом“ моментално гради два нови реактори во Пакш. Проектот за проширување „Пакш II“, кој значително се одложи, му беше доделен во 2014 година на „Росатом“ без тендер.
„Покрај одржувањето на постојните односи со добавувачите, за прв пат во енергетската историја на Унгарија ќе купиме и американско нуклеарно гориво“, рече Сијарто.
Унгарија ќе купи и американска технологија што ќе овозможи безбедно складирање на потрошеното нуклеарно гориво во нуклеарната централа Пакш, додава Сијарто во соопштението.
Министерот рече дека договорот ќе ги опфати и малите модуларни нуклеарни реактори.
Во август, Унгарија објави дека соработува со полската компанија „Синтос Грин Енерџи“, која ги држи правата за технологијата на „ГЕ Вернова Хитачи“ на мали модуларни реактори во централна Европа.
Акционерите на „Тесла“ му ја одобрија „платата на векот“ на Маск
Акционерите на „Тесла“ одобрија план за компензација од еден билион долари за извршниот директор Елон Маск, со што најбогатиот човек во светот ја добива најголемата корпоративна исплата во историјата ако ги исполни целите потребни за да ја добие.
Пакетот, на кој се спротивставија неколку истакнати инвеститори, покажува дека акционерите сè уште веруваат дека Маск може да го води производителот на автомобили во ера доминирана од роботиката и вештачката интелигенција, објави „Гардијан“.
Скандирањата „Илон“ одекнуваа низ просторијата по веста за неговото одобрување.
„Ви благодарам, момци“, рече Маск, откако кратко танцуваше на сцената покрај роботот „Оптимус“ на компанијата.
Гласањето беше објавено на годишниот состанок на акционерите во Остин, Тексас, каде што повеќе од 75 проценти од инвеститорите гласаа за планот.
Маск претходно изјави дека сака пакет на плати за да може да врши поголема контрола врз компанијата и „силно влијание врз оваа роботска армија“ што вети дека ќе ја изгради додека компанијата се проширува во роботиката.
Доколку Маск ги исполни високите цели во пакетот на плати наведени на годишниот состанок на Тесла, тој би можел да стане првиот милијардер во светот. За да го стори тоа, ќе треба да ја доведе Тесла до пазарна капитализација од 8,5 трилиони долари, осум пати поголема од нејзината сегашна вредност.
Тој исто така ќе треба да распореди милиони автономни возила и хуманоидни роботи и да го задржи профитот на компанијата во стотици милијарди долари во следната деценија.
Главните цели на планот за компензација, поделени во 12 транши, го отвораат патот за Тесла да постигне огромна пазарна капитализација. Доколку може да ја доведе компанијата до таа финансиска висина, Маск ќе може да заработи дополнителни 12 проценти од акциите на компанијата.
Во текот на една деценија, Маск ќе мора да им испорача на клиентите 20 милиони електрични возила „Тесла“, да продаде 10 милиони активни претплати за целосно автономни возила, да развие и продаде еден милион хуманоидни роботи и да распореди еден милион роботски такси во комерцијална употреба.
Маск, исто така, ќе мора да ја доведе компанијата до 400 милијарди долари реални приходи во четири последователни квартали.
Реалните приходи на „Тесла“ за третиот квартал од 2025 година изнесуваа 4,2 милијарди долари, што е намалување од девет проценти во однос на претходната година.
Заклучно со ноември, нето вредноста на Маск беше 460 милијарди долари, највисока во светот, според индексот на милијардери на „Блумберг“.
Грузија отвори нови кривични постапки против Сакашвили и други опозиционери
Канцеларијата на обвинителството на Грузија во четврток отвори серија кривични случаи против водечки опозициски политичари, вклучувајќи го и затворениот поранешен претседател Михаил Сакашвили, само два дена откако Европската унија ја критикуваше земјата за нејзиното назадување во демократските реформи.
Главниот обвинител Гиорги Гваракидзе на прес-конференција ги објави обвинувањата против опозиционерите, кои вклучуваат саботажа, помагање и поттикнување непријателски настроени активности кон државата и повикување на соборување на владата.
Владејачката партија Грузиски сон, која е на власт од 2012 година, минатата недела најави дека ќе поднесе тужба до Уставниот суд со која ќе бара забрана за три опозициски групи бидејќи наводно претставувале „вистинска закана за уставниот поредок“.
Доколку бидат осудени, на осумте обвинети опозиционери – Елена Коштарија, Зураб Џапаридзе, Гиорги Вашадзе, Ника Гварамија, Ника Мелија, Мамука Хазарадзе, Бадри Џапаридзе и Сакашвили, им се заканува затворска казна до 15 години.
Сите обвинети веќе се во затвор за други обвиненија, освен Хазарадзе и Бадри Џапаридзе.
„Прорускиот режим денес ги прогонува не само политичарите, туку и европскиот пат на Грузија. Отпорот ќе продолжи по секоја цена. Решени сме да се бориме за мирни политички промени со сите законски и политички средства“, изјави опозициската коалиција „Силен сон“ откако беа објавени обвиненијата.
„Сериозно назадување на демократијата“
Комесарката за проширување на ЕУ, Марта Кос, презентирајќи го годишниот извештај за напредокот на кандидатките за членство, во вторникот изјави дека Грузија е кандидатка „само по име“ поради „сериозно назадување на демократијата“.
Владејачката партија Грузиски сон ги отфрли тврдењата на Кос, обвинувајќи го Брисел за мешање во внатрешните работи на земјата.
Според главниот обвинител Гваракидзе, Сакашвили е обвинет според членот 317 од Кривичниот законик односно за поттикнување на извршување незаконски дејствија, што носи казна до три години затвор.
Сакашвили, кој ја водеше Грузија од 2004 до 2013 година, отслужува затворска казна за разни прекршоци, вклучително и злоупотреба на службената должност. Се очекува тој да остане во затвор до 2034 година.
По поранешниот претседател во Грузија некои го воспеваат, други го критикуваат сметајќи го за непредвидлив и авторитарен. Неговите критичари го обвинуваат и за кратката војна на Грузија со Русија во 2008 година, која заврши со губење на контролата врз два региона – Абхазија и Јужна Осетија.
Останатите обвиненија против опозициските политичари вклучуваат давање информации на странски претставници за увозот на нафта и воените активности на Грузија, организирање протести и обид за „радикализирање“ на демонстрациите по парламентарните избори во 2024 година, за кои опозицијата тврди дека биле наместени.
Односите на Грузија со ЕУ се влошија откако Тбилиси минатата година донесе анти-ЛГБТ закон и таканаречен закон за „странски агенти“.
Релациите дополнително се влошија по парламентарните избори во октомври 2024 година, на кои партијата Грузиски сон ја задржа власта. Владејачката партија потоа одлучи да ги прекине преговорите за пристапување во ЕУ, додека продолжи да води политики што многумина, вклучително и Брисел, ги сметаат за пријателски настроени кон Русија.
Од изборите, во Тбилиси секојдневно се одржуваат протести, а истите се интензивираа откако власта објави прекин на преговорите со ЕУ.
Акција на ОЈО ГОКК поради сомнежи за дела од „коруптивна природа“
Основното јавно обвинителство за гонење организиран криминал и корупција (ОЈО ГОКК) спроведува акција поради сомнежи за корупција.
„Во моментов истражители од Истражниот центар на ОЈО ГОКК и единиците на Министерството за внатрешни работи (МВР), под раководство на јавен обвинител од ова Обвинителство, вршат претреси на повеќе локации низ државата поради основано сомневање за сторени кривични дела од коруптивна природа“, соопштија од Обвинителството попладнето на 6 ноември.
Дел од медиумите објавија дека станува збор за коруптивни дејствија поврзани со Агенција за финансиска поддршка во земјоделството и руралниот развој.
Но, од ОЈО ГОКК не открија повеќе детали и најавија дека со детали за акцијата ќе излезат утре бидејќи претресите сè уште траат.
Рокас: Постои сериозна можност да се продолжи со уставните измени
Постои сериозна можност да се започне дијалог и да се продолжни со обврската во однос на уставните измени, порача шефот на делегацијата на ЕУ во Скопје, Михалис Рокас, на заедничка прес-конференција со премиерот Христијан Мицкоски во врска со Извештајот на Европската комисија за напредокот на земјата во 2025 година што беше објавен на 4 ноември.
Рокас рече дека извештајот ги дава потребните препораки за да се одржи земјата цврсто на нејзиниот пат кон ЕУ и оти „сега е време да се искористи можноста, да се забрзаат реформите и да се спроведуваат поодлучно“.
Евроамбасадорот потсети дека ЕК нотира дека Северна Македонија нема напредок во однос на судските реформи и борбата против корупцијата.
„Од суштинско значење останува ова да да се направи. Ова не се одредници туку тоа се темел за довербата на граѓаните и европската иднина. Трета година по ред во оваа област немаме значителен напредок, а сепак, токму тука една голема посветеност може да направи сериозно голема разлика“, рече Рокас.
Тој потенцираше дека треба да се обезбеди финансиска независност на судството и тоа да биде ослободено од мешање, како и да се зголемат парите во државниот буџет за спроведување на реформите.
Рокас го поздрави тоа што земјата ги „развива мапите за владеење на правото, јавната администрација и функционирањето на демократските институции, како акцискиот план за заштита на малцинствата“.
„Тие се клучни подготвителни чекори за отворање на кластерот Основи. Со нетрпение очекуваме усвојување на овие документи до крајот на годината за да можеме да продолжиме со интегративниот процес“, рече Рокас.
Усогласеност со политиките во однос на Украина
Она што го пофали евроамбасадорот, согласно Извештајот на ЕК, е што Северна Македонија останала усогласена со безбедносната и надворешната политика на Европската Унија.
„Може да бидете сигурно дека брзото проширување на ЕУ е наш приоритет, наша цел, особено во актуелниот политички контекст и во таа насока го цениме фактот дека земјата останува усогласена со безбедносната и надворешна политика на ЕУ во однос на руската агресија против Украина. Ова покажува дека земјата продолжува да биде силен, доверлив партнер кој ги споделува вредностите и приоритетите на ЕУ“, рече евроамбасадорот.
Премиерот Мицкоски, пак, потенцираше дека ваквата усогласеност е „важна придобивка за карактерот на нашите меѓусебни односи и за нивото на нашата посветеност кон европските вредности“.
„Како Влада остануваме целосно посветени на европскиот пат и на реформите кои ја прават државата посилна, пофункционална и поправедна. Ќе ги адресираме сите области каде е забележан застој со конкретни мерки и отчетност. Нашата цел е полноправно членство во рамки на ЕУ“, изјави Мицкоски на заедничката прес-конференција.
Претходно во текот на денот, тој рече дека е задоволен бидејќи нема назадување на државата, но и рече дека ако земјата ги направи уставните измени тогаш ќе добие најдобри оценки, но и ново вето.
Уставните измени, со кои бугарската заедница ќе се вметне во Преамбулата, се дел од обврските што Скопје ги презема во компромисот што беше постигнат околу преговарачката рамка во 2022, откако претходно во 2020 Бугарија стави вето за почеток на преговорите. Северна Македонија одржа прва меѓувладина конференција со Брисел, но за втора и за отворање на кластерите во рамки на преговорите со ЕУ, треба да ги направи уставните измени.
Владата предводена од ВМРО-ДПМНЕ, пак, негодува на ваквиот компромис што го постигна претходната влада на СДСМ и ДУИ, и за да направи уставни измени бара гаранции од меѓународната заедница дека нема да има нови условувања од Бугарија.
Бројот на жртви од пожарот во Тузла се искачи на 12
Полициската управа на кантонот Тузла во Босна и Херцеговина објави дека уште едно лице починало во тузланскиот Клинички центар, со што бројот на жртви во пожарот што избувна во Домот за стари лица на 4 ноември се искачи на 12.
Според прелиминарните резултати од досега спроведените обдукции, 11 лица починале поради задушување, односно труење со јаглерод моноксид.
„Телото на една жртва беше изгорено. Обдукцијата на жената што почина денес ќе биде извршена во блиска иднина“, посочија од Обвинителството на кантонот Тузла на 6 ноември.
Исто така, оттаму наведоа дека истрагата на лице место е завршена и оти во наредниот период ќе бидат доставени извештаи до Секторот за криминалистичка полиција на Министерството за внатрешни работи.
„Ќе ја информираме јавноста за причините за пожарот кога ќе бидат анализирани извештаите и наодите од мислењата на експертите и истражителите“, соопшти Обвинителството.
Универзитетскиот клинички центар (УКЦ) Тузла на 6 ноември објави дека во моментов таму се хоспитализирани 14 пациенти. Четири пациенти се на Клиниката за анестезиологија и реанимација, од кои двајца се на апарати за механичка вентилација.
Шест пациенти, кои биле сместени во Домот за стари лица во Тузла, пак, се хоспитализирани на Клиниката за белодробни заболувања.
„Сите пациенти имаат стабилни витални параметри. Во моментов има еден полицаец во амбулантата на оваа клиника, кој се јавил денес во текот на денот и е под надзор. Тројца пациенти се хоспитализирани на Клиниката за интерни болести, а здравствената состојба на пациентите во моментов е стабилна. Еден пациент е хоспитализиран на Клиниката за урологија и моменталната здравствена состојба му е стабилна“, соопшти УКЦ Тузла.
Во Федерацијата на Босна и Херцеговина и Брчко, 6 ноември беше прогласен за Ден на жалост поради жртвите од пожарот во домот. Во Тузла, пак, е прогласен четириднева жалост.
Ден на жалост прогласи и Црна Гора.
Директорот Домот за стари лица во Тузла, Мирсад Бакаловиќ, поднесе оставка на 5 ноември.
Оваа институција се самофинансира од приходите што ги генерира и, според изјавата на директорот за Н1 ТВ во јануари, не е корисник на пари од ниту еден буџет.
Градот Тузла е сопственик на зградата и го назначува раководството на домот, но институцијата не добива субвенции или пари од буџетот.
Федералниот премиер Нермин Никшиќ вети владина помош за згрижување на лицата кои престојувале во овој дом.
За четири дена шест жртви на македонските патишта
Првите четири дена од ноември, во сообраќајќи на патиштата низ Северна Македонија, загинале шест лица, а од почетокот на 2025 вкупниот број на жртви изнесува 115.
Оваа статистика ја објави Министерството за внатрешни работи (МВР) нарекувајќи ја „поразителна“ и побара од граѓаните да бидат внимателни и поодговорни учесници во сообраќајот.
„Апелираме до граѓаните: оставете го мобилниот телефон додека управувате со возилото, не возете со брзина поголема од дозволената, не седнувајте зад воланот доколку сте консумирале алкохол. Почитувајте ги сообраќајните правила и прописи не го ставајте во ризик вашиот и животот на вашите најмили, како и на останатите учесници во сообраќајот“, порачаа од МВР.
Посебен апел оттаму упатуваат и до родителите да не дозволуваат на децата да управуваат какво било возило без соодветна обука и дозвола.
Во текот на 2024 година во сообраќајќи во Северна Македонија животот го загубиле 142 лица.
Според статистиката на полицијата, најчестите причинители кои доведуваат до сообраќајни несреќи со фатални последици се непочитувањето на сообраќајните правила, односно користењето на мобилен телефон при возење, возењето со брзина поголема од дозволената, возењето под дејство на алкохол, итн.
Од МВР најавуваат дека ќе продолжат со засилени контроли на терен.
Ѓорѓиевски ја презеде функцијата од Арсовска, најави чистење на Скопје и брз ребаланс на буџетот
Новиот градоначалник на Скопје, Орце Ѓорѓиевски, од ВМРО-ДПМНЕ, на 6 ноември ја презеде функцијата од досегашната градоначалничка, Данела Арсовска.
Ѓорѓиевски на позицијата доаѓа откако во вториот круг од локалните избори на 2 ноември го победи противкандидатот од Левица, Амар Мециновиќ.
Претходно во текот на денот, тој го доби уверението за градоначалнички мандат откако Државната изборна комисија ги објави конечните резултати за најголемиот дел од општините и градовите каде се одржа втор круг од изборите.
По преземањето на функцијата, новиот градоначалник рече дека ќе го „врати достоинството на градот“ и оти меѓу првите чекори што ќе ги направи веднаш е да ги тргне рампите пред бараките каде се сместени административните простории на градските власти.
Ѓорѓиевски посочи дека вечерта, во 20:30 часот на 6 ноември, ќе ја започне најавената акција за чистење на Скопје во рок од 72 часа.
„Вечерва од 20:30 започнуваме со темелна активност за чистење на главниот град. Појдовната точна ќе ни биде пред паркингот на спортската сала 'Борис Трајковски' и во наредните 72 часа ќе дадеме се од себе да блесне градот Скопје како што ветив на моите сограѓани“, рече Ѓорѓиевски.
Скопје изминатиот период се соочи со комунален колапс. Контејнерите беа преполни, јавното претпријатие „Комунална хигиена“ не го чистеше ѓубрето, а Јавното обвинителство отвори истрага во рамки на која во притвор се поранешниот директор на претпријатието и еден од раководителите.
Чистењето на градот за 72 часа беше едно од најгласните ветувања на Ѓорѓиевски во текот на кампањата. Арсовска и дел од опозицијата, пак, ја обвинуваа партијата ВМРО-ДПМНЕ дека со нејзините членови во Управниот одбор на „Комунална хигиена“ намерно го кочат собирањето на ѓубрето во главниот град.
Покрај чистењето на Скопје, новиот градоначалник најави и брз ребаланс на градскиот буџет со цел да се обезбедат пари за почнување на нови проекти, но и за откочување на некои што се закочени повеќе години, како што е клучката кај Момин поток за решавање на сообраќајниот хаос во тој дел од градот, но и пуштање во функција на двата нови моста на реката Вардар - едниот во Карпош, другиот меѓу Аеродром и Гази Баба.
За средбата со Арсовска, со која си разменија низа обвинувања изминатиот период, Ѓорѓиевски рече дека била протоколарна.
„Нормално е во примопредавање да имаме една протоколарна средба“, рече новиот градоначалник на Скопје.
Арсовска, пак, се огласи на социјалните мрежи посакувајќи му среќа, а на скопјани им се заблагодари за поддршката.
„Ви благодарам на сите за континуираната поддршка, особено во мојата борба против организираниот криминал и корупцијата во градот, мисија во која ќе продолжам за да победи правдата, да понесе одговорност Висар Ганиу (ексградоначалник на Чаир) кој со својата организирана криминална банда до денес загрозува животи на илјадници наши сограѓани“, рече Арсовска.
Таа, пред четири години стана градоначалничка со поддршка токму од ВМРО-ДПМНЕ, но нивните патишта се разделија уште во првата година од мандатот со меѓусебни обвинувања за злоупотреби.
На овие локални избори, покрај во Скопје, ВМРО-ДПМНЕ освои градоначалнички места во уште во 54 општини.
Коалицијата ВРЕДИ во девет, плус Струга каде го поддржа независниот кандидат Менди Ќура.
СДСМ освои шест градоначалници, коалицијата НАИ предводена од ДУИ четири, а по еден освоија ЗНАМ и Унијата на Роми.
Во четири општини ќе има нови избори бидејќи не беше исполнет цензусот на гласање да излезат една третина од гласачите.
Полска планира воена обука на 400.000 луѓе до 2026
Полска месецов започнува нова програма за воена обука како дел од нејзиниот поширок план за обука на околу 400.000 луѓе до 2026 година, соопшти полското Министерство за одбрана.
Поттикната од руската инвазија на Украина, Полска троши најголем дел од својот буџет за одбрана меѓу членките на НАТО. Таа стана трета најголема армија во Алијансата, со 216.000 војници, и планира да го зголеми бројот за речиси една третина во текот на следната деценија, пишува Ројтерс.
Министерот за одбрана Владислав Косињак-Камиш ја опиша програмата, наречена „Подготвеност“, како „најголемата воена обука во историјата на Полска“.
Програмата ќе биде доброволна и отворена за сите граѓани – од студенти и вработени до компании и пензионери.
Таа вклучува основни курсеви за безбедност, обука за преживување, медицинско образование и часови за сајбер хигиена.
„Само во ноември и декември ќе обучиме околу 20.000 луѓе преку индивидуална обука, но вкупниот број, вклучувајќи ги сите форми на обука, е околу 100.000 луѓе“, изјави за новинарите заменик-министерот за одбрана Чезари Томчик.
Министерството планира следната година да обучи околу 400.000 луѓе „индивидуално и во групи, како дел од програмата ’Образование со армијата‘“, преку обука на резервисти и доброволна воена служба, рече Томчик.
Началникот на Генералштабот, Вислав Кукула, изјави дека програмата има две основни цели – зајакнување на отпорноста на граѓаните и заедниците и зголемување на достапноста, подготвеноста и капацитетот на воените резервисти.
Програмата првпат ја најави премиерот Доналд Туск во март велејќи дека целта е „изградба на армија од резервисти“ поради зголемените безбедносни грижи по руската инвазија на Украина.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете