Мирот во Украина не може да биде привремено примирје, туку тој мора да биде трајно решение, изјави денеска во Луанда претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта по неформалниот состанок на лидерите на ЕУ посветен на најновите случувања околу напорите за постигнување мир во Украина.

„Постои нов моментум во мировните преговори. Вчерашниот состанок во Женева меѓу САД, Украина, институциите на ЕУ и европските претставници претставува значителен напредок. САД и Украина нè информираа дека дискусиите биле конструктивни и дека е постигнат напредок по неколку прашања. Го поздравуваме овој чекор напред. Некои прашања остануваат да се решат, но насоката е позитивна“, рече Кошта, придружуван од претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен.

Тој додаде дека лидерите ги поздравуваат напорите на претседателите на САД и на Украина, Доналд Трамп и Володимир Зеленски и нивните тимови за постигнување договор, но и дека заклучиле оти во носењето одлуки за прашањата што директно ја засегаат ЕУ, како што се санкциите, проширувањето или замрзнатите руски средства, потребно е целосно вклучување и на Унијата.

„Подготвени сме да продолжиме да го поддржуваме овој процес, со тесна соработка во рамките на Европската Унија и во тесна координација со Украина, САД и НАТО. Она што е важно сега, е да продолжиме напред како партнери обединети околу нашата заедничка цел: да запре оваа војна, да престане убивањето луѓе и да запре воената агресија врз Украина и да обезбедиме праведен и траен мир за украинскиот народ“, рече претседателот на Европскиот совет.

Видете и ова:

Украина се соочува со „многу тежок избор“ во врска со мировниот план на САД, рече Зеленски во обраќање до нацијата

Кошта додаде дека ЕУ е посветена да продолжи да ја обезбедува целата потребна дипломатска, воена и економска поддршка на Украина, а особено финансиската, на што европските лидери се обврзаа на Самитот во октомври.

Фон дер Лајен, од своја страна, нагласи дека благодарение на ефикасното и координирано европско ангажирање, како и силното присуство на ЕУ во Женева, постигнат е „добар напредок“ во преговорите за праведен и траен мир во Украина.

„Иако останува да се направат уште некои работи, сега постои солидна основа за движење напред. Додека го правиме тоа, мора да останеме обединети и да продолжиме да ги ставаме најважните интереси на Украина во центарот на нашите напори. Станува збор за безбедноста на целиот наш континент, сега и во иднина“, рече Фон дер Лајен.

Видете и ова:

Трамп ги критикува ЕУ и Украина, додека дипломатските преговори траат во Женева

Таа додаде и дека на денешниот состанок лидерите го потврдиле единството во поддршка на Украина. Додаде и дека Унијата ќе продолжи да се ангажира со партнерите од Коалицијата на подготвените, при што напорите ќе бидат насочени кон обезбедувањето на иднината на Украина.

Во меѓувреме, Белата куќа соопшти дека разговорите во Женева со Киев означиле „значаен напредок“ кон завршување на војната во Украина и доведоа до „ажурирана и усовршена“ рамка што „целосно ќе го поддржи“ суверенитетот на земјата разорена од војна и ќе обезбеди праведен мир.

Во соопштението од Вашингтон од 23 ноември не се прецизира какви промени се направени во мировниот план од 28 точки предложен од претседателот Доналд Трамп, кој поддржувачите на Киев го критикуваа како премногу пријателски кон Русија.

Советот на ЕУ денеска (24 ноември) формално го усвои Предлог-буџетот на Европската Унија за 2026 година, којшто беше усогласен со Европскиот парламент на 15 ноември, јави МИА.

Во Буџетот вкупно 192,8 милијарди евра се предвидени за „обврски“, а 190,1 милијарди евра во „исплати“. „Обврските“ се трошоци за активности што се спроведуваат во текот на неколку финансиски години, а „исплатите“ опфаќаат расходи за проекти само за тековната година.

По усвојувањето на Буџетот, данскиот министер за финансии Николај Вамен, чија земја е актуелен претседавач со Советот на ЕУ, изјави дека со ова е направен последниот чекор во обезбедувањето средства што ќе и овозможат на Унијата да продолжи да ги исполнува заедничките приоритети во текот на следната година.

„Со оглед на приоритетите, како што се одбраната, миграцијата, конкурентноста и подготвеноста, овој Буџет ни овозможува решително да одговориме на потребите на европските граѓани. Во исто време, вградивме флексибилност за да можеме да се справиме со кризите што се во тек“, рече Вамен.

Видете и ова:

ЕУ разгледува три опции за финансирање на Украина

Со Буџетот, за реагирање во непредвидени околности се обезбедни 715,7 милиони евра.

Сега останува Буџетот да биде и формално одобрен од страна на Европскиот парламент, што се очекува да се случи в среда (26 ноември).

Се предвидува Буџетот на ЕУ за следната година да ја зголеми конкурентноста, да ја зајакне одбранбената подготвеност на Европа, да обезбеди поддршка за хуманитарна помош, да се справи со миграциските притисоци, како и да овозможи брза и ефикасна реакција на непредвидени потреби и кризи.

Вкупните средства за „обврски“ се на ниво од еден отсто од БДП на ЕУ, а „исплатите“ на 0,99 проценти од европскиот БДП.

Видете и ова:

ЕК и ЕП не постигнаа договор за следната буџетска рамка на Европската Унија

Со усогласениот Буџет за следната година, во однос на првичниот предлог на Еврокомисијата, зголемени се средствата се програмата за научни истражувања „Хоризонт Европа“, за транспортните и енергетските мрежи, за цивилната заштита и за земјоделство.

Инаку, ова е шести годишен Буџет во рамките на Повеќегодишната финансиска рамка за периодот 2021-2027 година.

Трговските преговори меѓу Европската Унија (ЕУ) и САД напредуваат, но сè уште има работа што треба да се направи во врска со аспекти како што се царините за челик, изјави на 24 ноември шефот на ЕУ за трговија, Марош Шефчовиќ.

Министрите за трговија на ЕУ во Брисел ќе разговараат за спорните трговски односи со своите американски колеги, министерот за трговија Хауард Лутник и трговскиот претставник Џејмисон Грир.

Разговорите со американските колеги ќе вклучуваат критични материјали и суровини, изјави Шефчовиќ за новинарите.

Како што објави ДПА, во центарот на разговорите е спроведувањето на договорот за царини меѓу САД и ЕУ постигнат во јули, како и глобални прашања како што се прекумерниот капацитет и протекционизмот.

Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, и претседателот на САД, Доналд Трамп, се согласија ова лето дека основна царина од 15 проценти ќе се применува за поголемиот дел од увозот на ЕУ во САД.

Видете и ова:

Европската комисија предлага удвојување на царините за увоз на челик - на 50 отсто

Европската Унија (ЕУ) и САД објавија заедничка изјава на 20 август во која се наведува дека сеопфатната царинска стапка на САД ќе биде максимум 15 проценти за огромното мнозинство од извозот на ЕУ, вклучувајќи ги и стратешките сектори како што се автомобили, фармацевтски производи, полупроводници и дрва.

Од 1 септември, за некои групи производи се применува посебен режим, т.е. само царински давачки утврдени според принципот на најповластена нација. Тие вклучуваат недостапни природни ресурси, авиони и делови за авиони, генерички фармацевтски производи и нивните состојки и хемиски прекурсори.

Вашингтон претходно се закани дека ќе воведе многу повисоки тарифи. За возврат, ЕУ направи неколку отстапки, вклучително и ветување за купување американска енергија во вредност од 750 милијарди долари и други големи инвестиции до крајот на мандатот на Трамп.

Видете и ова:

ЕУ вели дека договорот со САД ја штити европската фармацевтска индустрија од нови царини

Сепак, некои детали од договорот и нивното спроведување сѐ уште се нејасни.

ЕУ е исто така загрижена за последиците од рестриктивните трговски политики на Вашингтон под администрацијата на Трамп.

Постојат загрижености дека американските царини за стоки од други региони би можеле да доведат до тоа глобални прекумерни капацитети да се продаваат по дампинг цени на ЕУ наместо на САД, со што ќе се изврши дополнителен притисок врз европските економии.

Претседателот на Сојузот на независни социјалдемократи (СНСД), Милорад Додик, изјави дека на предвремените избори за претседател на Република Српска победил кандидатот на оваа партија, Синиша Каран.

„Добил 9.984 гласови повеќе, врз основа на она што досега е пребројано. Имаше ниска излезност. Народот не ги сакаше овие избори. Опозицијата ги извлече сите свои луѓе, нашите не, и тоа е поради бунтот. Кога ќе ги собереме гласовите од мобилните тимови и оние кои гласаа во отсуство, за Синиша Каран ќе има околу 12.500 гласови повеќе“, изјави Додик на прес-конференција во 22 часот со прелиминарните податоци.

Говорејќи за повиците од претставниците на опозициската Српска демократска странка, Додик изјави дека „Република Српска сега ќе се занимава со своето репозиционирање и ќе бара да ѝ бидат вратени сите надлежности од Дејтонскиот мировен договор“.

Тој додаде дека Синиша Каран ќе работи на тоа како професор по уставно право, а тој како претседател на партијата.

„Сега добија два Додика“, рече претседателот на СНСД.

Синиша Каран им се заблагодари на „претседателот Додик и српскиот народ“.

„Мирот и стабилноста се наш приоритет. Нека достоинствено го прифатат поразот. Народот им го порача тоа, а на институциите на Република Српска им даде нова сила да се бориме против оние што се борат против неа,“ изјави Каран.

СДС бара повторување на изборите во три града

Јовица Радуловиќ, вршител на должност претседател на Српската демократска партија, изјави дека не ги прифаќа наводите на Сојузот на независни социјалдемократи за изборна победа.

„Бројките што тие ги изнесоа не се ниту приближно точни. Ние не ги признаваме резултатите што тие ги објавија. Станува збор за неколку стотици гласови, но во корист на (кандидатот на СДС) Бранко Радуше“, рече Радуловиќ.

Тој истакна дека треба да се почекаат резултатите од мобилните тимови и од непотврдените гласачки ливчиња и додаде дека „повеќе од 20.000 луѓе од дијаспората се регистрирани за гласање по пошта“.

„Ова е почеток на политичкиот крај на Милорад Додик и СНСД. Овие избори не завршуваат вечерва, туку дури кога ќе се повторат во Добој, Зворник и Лакташи“, рече Радуловиќ и додаде дека „постојат видео-снимки од обиди за изборна измама“, како и дека ќе бара повторно броење и гласање во овие градови.

Гласачите во автономната Република Српска во Босна и Херцеговина, на 23 ноември излегоа на предвремени избори за нов претседател, распишани откако поранешниот претседател Милорад Додик беше разрешен од функцијата и доби забрана за вршење на јавни функции во период од шест години.

Регистрирани се 1,26 милиони избирачи, а кандидати се Драган Ѓокановиќ, Бранко Блануша, Синиша Каран, Никола Лазаревиќ, Игор Гашевиќ и Славко Драгиќевиќ.

Српскиот претседател, Александар Вучиќ, им соопштил на конгресмените од две американски сојузни држави, Охајо и Њу Џерси, дека за Србија „многу значајно прашање е функционирањето на Нафтната индустрија на Србија (НИС)“ и „изразил уверување дека ова прашање наскоро ќе биде решено“.

Вучиќ тоа го објави на 23 ноември на мрежата Инстаграм по средбата со конгресмените, републиканецот Мајкл Тарнер и демократот Доналд Норкрос во Белград .

„Во содржински и отворен разговор, изразивме подготвеност да ја зајакнеме соработката и врските помеѓу Србија и Соединетите Американски Држави (САД), како и да продолжиме дијалог по сите прашања од заеднички интерес“, напиша Вучиќ на Инстаграм.

САД ја ставија компанијата НИС, која е во мнозинско руско сопствеништво, на листата санкционирани компании во јануари, а примена на санкциите, по повеќемесечно одлагање, започна на 9 октомври.

Видете и ова:

Вучиќ вели дека Русите преговараат со тројца партнери за продажба на уделот во НИС

Американската администрација бара излез на руското сопствеништво од НИС за да се укинат санкциите врз националната нафтена компанија на Србија.

Санкциите на САД се насочени, меѓу другото, кон спречување финансирање на војната во Украина преку средства кои доаѓаат од руските енергетски компании.

За сега, се наведува дека постојат три заинтересирани купувачи за НИС, на која САД ѝ воведоа санкции поради мнозинското руско сопствеништво.

Не е познато за кои компании станува збор, а ниту НИС ниту мнозинскиот сопственик, руската државна компанија Гаспром њефт, одговориле на прашањата на Радио Слободна Европа (РСЕ) за тоа со кого се преговара.

Србија повеќе од четвртина век зависи од руските енергенти, а соработката со таа држава ја продолжила и по руската инвазија на Украина во 2022 година.

Папата Лав XIV на 23 ноември повика на ослободување на над 300 заложници киднапирани од католичко училиште, во еден од најголемите масовни киднапирања во Нигерија.

„Со огромна тага ги примив вестите за киднапирањата на свештеници, верници и ученици во Нигерија,“ рече Папата.

Христијанската асоцијација на Нигерија (CAN) во саботата соопшти дека вооружени напаѓачи киднапирале повеќе од 300 ученици и наставници во напади на две училишта во земјата.

Се наведува дека, покрај учениците и наставниците за кои порано беше познато дека биле киднапирани од интернатот во петок, е утврдено дека биле киднапирани уште 88 ученици кои се обиделе да избегаат.

„Киднапирани се 303 ученици и 12 наставници,“ се наведува во соопштението на CAN.

Видете и ова:

Џихадистите убиле најмалку 40 фармери во западна Нигерија

„Искрено повикувам на итно ослободување на заложниците,“ изјави Папата, изразувајќи „длабока тага, особено за многуте млади момчиња и девојчиња кои беа киднапирани и за нивните вознемирени семејства“.

„Да се молиме за овие наши браќа и сестри и црквите и училиштата секогаш и секаде да останат места на безбедност и надеж,“ рече тој на крајот од молитвата Анѓелус.

Во понеделник вооружени напаѓачи упаднаа во средно училиште во сојузната држава Кеби и киднапираа 25 девојчиња. Потоа следуваше петочниот напад на училиште „Св. Марија“ во сојузната држава Ниџер.

Висок претставник на Стејт департментот изјави во четврток дека САД разгледуваат мерки како санкции и ангажирање на Пентагон во областа на борбата против тероризмот, со цел да се изврши притисок врз нигериската влада за подобра заштита на христијанските заедници и верските слободи.

Нигерија тврди дека тврдењата за прогон на христијаните се погрешна интерпретација на сложената безбедносна ситуација и дека критиките не ги земаат предвид напорите што државата ги вложува за зачувување на верските слободи.

Нигерија сè уште е погодена од киднапирањето на речиси 300 девојчиња од страна на џихадистите на Боко Харам во Чибок, во североисточната држава Борно, пред повеќе од една деценија. Некои од тие девојчиња сè уште се водат за исчезнати.

Една жена загина, а стотици лица беа евакуирани од своите домови откако неколку региони во Албанија беа погодени од поплави по неколку денови на поројни дождови, соопштија властите во саботата.

Телото на 75-годишна жена беше пронајдено во саботата во Девол, општина на југоистокот на земјата, по неколкучасовна потрага, соопшти полицијата.

Жената, која беше пријавена за исчезната во петокот, беше однесена од водата од поплавите, додаваат властите.

Над 1500 хектари земјоделски земјиште и околу илјади домови се поплавени.

Албанскиот министер за одбрана Пиро Венгу, од Мобилниот центар за цивилни вонредни состојби при Националната агенција за цивилни вонредни состојби соопшти дека се евакуирани се стотина семејства, регистрирани се оштетени мостови.

„До сега најпогодени се регионите Лежа, Пешкопеја, Фиер, Берат, Корча, Ѓирокастро и Валона, каде што високите речни текови и обилните врнежи предизвикаа бројни тешкотии на терен“,изјави Венгу.

Видете и ова:

Водена стихија во југозападна Македонија, поплавени ќуки во Преспа

Тој додаде дека засега нема масовни евакуации, туку само привремени во неколку општини и тоа 52 семејства евакуирани се во Валона, 18 семејства во регионот Корча, по неколку семејства во останати делови на земјата.

Венгу посочи дека во Лежа евидентирани се 600 поплавени домови, во Корча, 300, во Валона 52 и 25 домови во Фиер.

Армиските единици беа ангажирани за помош при спасување и евакуација на лица во ризик, дистрибуција на храна, како и за зајакнување на брани и насипи.

Во саботата, неколку стотици домаќинства беа без електрична енергија откако бројни електрични столбови беа однесени од одрони, објавија локалните медиуми.

„Управувањето со каскадата на Дрим, каде се трите најзначајни хидроелектрани, е клучно за да се избегне потенцијално катастрофална ситуација во Скадар, и покрај големите странични текови“, посочи Венгу.

Неколку десетици патишта се поплавени или блокирани поради одрони, според извештаите на медиумите.

Границите на Украина не можат да се менуваат со сила, изјави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен во пресрет на разговорите на украинските и американските претставници во Женева на 23 ноември.

„Нејзината армија не смее да се намали на начин што ќе ја остави ранлива на напад, а Европската Унија мора да има централна улога во мировниот договор за Украина“, изјави фон дер Лајен.

Нејзината изјава доаѓа во време кога високи претставници од САД, Украина и советници за национална безбедност од Франција, Британија и Германија одржуваат средби во Женева за да го разгледаат нацрт-планот на Вашингтон за завршување на војната во Украина.

„Секој кредибилен и одржлив мировен план треба пред сè да го запре убивањето и да ја стави крај на војната, а во исто време да не посее семиња за идниот конфликт,“ е наведено во соопштението од нејзиниот кабинет.

„Се согласивме за главните елементи потребни за праведен и траен мир и за суверенитетот на Украина. Ќе издвојам три од нив. Прво, границите не можат да се менуваат со сила,“ додаде таа.

Видете и ова:

Трамп ги критикува ЕУ и Украина, додека дипломатските преговори траат во Женева

„Второ, како суверена нација, не смее да има ограничувања на вооружените сили на Украина кои ќе ја остават земјата ранлива на идни напади и со тоа ќе ја поткопаат и европската безбедност,“ се наведува во соопштението.

„Трето, централната улога на Европската Унија во обезбедувањето мир за Украина мора целосно да се рефлектира. Украина мора да има слобода и суверено право да ја избере својата иднина. Тие ја избраа европската иднина,“ рече фон дер Лајен.

Европските сојузници на Украина, предводени од Велика Британија, Франција и Германија, таканаречената Е3 група, изразија загриженост во врска со предлогот, кој сè уште не е официјално објавен, иако клучните елементи се познати во јавноста.

Многу од условите на договорот бараат големи отстапки од Киев и се чини дека ги одразуваат многу од барањата на Кремљ, вклучително и предавање на украинските региони Донецк и Луганск, познати како Донбас, како и Крим, додека се поставуваат ограничувања за големината на војската на Украина.

Од Киев, исто така, ќе се бара да усвои уставна забрана за приклучување кон НАТО, додека ограничувањата за стационирање на трупи ќе бидат воведени и врз самата Западна воена алијанса.

Финансиските санкции против Москва, исто така, ќе бидат ублажени според планот.

Европските сојузници на Украина, кои не беа вклучени во изготвувањето на американскиот план, рекоа дека предлогот бара „дополнителна работа“.

Зеленски рече дека неговата земја се соочува со „еден од најтешките моменти“ во својата историја, предупредувајќи дека ризикува да го изгуби еден од своите клучни сојузници - Вашингтон - но дека Киев нема да ги „издаде“ сопствените интереси во никакви преговори.

Авторитарниот белоруски лидер Александар Лукашенко помилува и ослободи 31 украински државјанин кои биле притворени во Белорусија – потег кој, според Минск, е дел од договор постигнат со американскиот претседател Доналд Трамп.

Украинскиот координациски комитет за размена на затвореници ја потврди акцијата на 22 ноември, соопштувајќи дека примил цивили од белоруските власти.

„Жени и мажи притворени во Белорусија и осудени на различни затворски казни од две до 11 години се враќаат во Украина“, соопшти комитетот на социјалната платформа Телеграм.

„Изразуваме благодарност до Соединетите Американски Држави и претседателот Доналд Трамп за нивната плодна работа во враќањето на украинските цивили и воен персонал од Белорусија и Русија“, се додава во соопштението.

Конкретните обвиненија под кои затворениците биле притворени не беа веднаш јасни. Украинските претставници рекоа дека „ова се цивили – мажи и жени – кои биле притворени поради проукраински став, обвинети за помагање и поддршка на Украина“.

Лукашенко, близок сојузник на рускиот претседател Владимир Путин, одобри ослободување на неколку притвореници во последната година додека настојува да ги подобри односите со Западот.

Видете и ова:

Трамп ги критикува ЕУ и Украина, додека дипломатските преговори траат во Женева

Белорускиот лидер се надева дека подобрите односи ќе доведат до ублажување на западните санкции воведени поради соработката на земјата со Русија во нејзината целосна инвазија врз Украина во февруари 2022 година.

Но, додека Минск инсистира на наративот за затоплување на односите со Вашингтон, се појавуваат сериозни прашања поради извештаи за тортура и малтретирање на претходно ослободени затвореници.
Трамп назначи специјален пратеник за Белорусија со цел да преговара за дополнителни ослободувања.

Американскиот претседател, кој ги изненади многумина со телефонскиот разговор со Лукашенко во август, изјави во септември дека верува дека источната европска држава ќе ослободи многумина од стотиците политички затвореници што ги држи.

„Верувам дека ќе ослободат многумина од тие 1.400“, рече Трамп на 5 септември, додавајќи дека тоа би можело да се случи „во доста блиска иднина“.