Европската Комисија се одлучи да не ја вклучи забраната за руски туристички визи кога го испрати својот последен предлог за санкции до земјите-членки на ЕУ претходно овој месец.
Премногу земји во блокот, особено оние со големи туристички дестинации, посочија дека ќе бидат против таков потег во неофицијални разговори со извршната власт на ЕУ пред прецизниот нацрт да биде испратен до националните влади.
Но сега, Европската Комисија наместо тоа предложи друга мерка што барем теоретски би го ограничила движењето на руските дипломати во ЕУ доколку биде усвоена.
Се работи за двостран документ, во кој имаше увид Радио Слободна Европа, а беше испратен до амбасадорите на блокот на 26 септември.
И тоа не се однесува само на руските дипломати. Вклучени се и членови на семејствата и членови на административниот и техничкиот персонал на дипломатските мисии или конзуларните претставништва.
Образложението за овој потег е наведено од самиот почеток - „овие лицачестопати се вклучени во активности што придонесуваат за агресијата на Русија против Украина, особено со ширење руска реторика за причините за војната, нејзиното одвивање или улогата на Унијата и нејзините земји-членки во поддршката на Украина“.
Иако не е наведено во документот, имало и неколку случаи каде што руски агенти биле испратени во блокот под дипломатска покривка за да извршуваат разни саботажи, што довело до тоа повеќето европски земји драстично да го намалат руското дипломатско присуство на нивна територија во последните години.
Видете и ова: Изборите во Чешка би можеле да ја поместат земјата од проевропскиот пат, влијаејќи на поддршката за УкраинаЧешка која имала фер удел во наводните руски хибридни активности, повеќе од две години се залага за ограничување на движењето на руските дипломати.
Иако повеќето земји-членки ја отфрлија оваа идеја кога првпат беше предложена од Прага, таа доби на популарност во последните недели, бидејќи се верува дека Москва стои зад неколку упади со беспилотни летала и други инциденти на територијата на ЕУ.
На 30 септември, чешките власти објавија дека еднострано им забрануваат на руските дипломати стационирани на друго место да влезат во централноевропската земја.
„Саботажните операции се во пораст и нема да ризикуваме агенти кои работат под дипломатска покривка“, рече министерот за надворешни работи Јан Липавски на платформата X и додаде:
„Ние даваме пример за другите земји и ќе продолжам да се залагам за најригорозни мерки на ниво на Шенген.“
Сепак, кога идејата се дискутираше меѓу дипломатите на ЕУ во Брисел минатата недела, сè уште постоеше скептицизам во врска со предлогот за воведување слична мерка низ целата Европска Унија - особено во однос на нејзината ефикасност и политичките сигнали што може да ги испрати.
Тешка задача
Со оглед на тоа што ова е мерка за санкции, сите 27 земји-членки треба да се согласат за тоа - а тоа ќе биде тешка задача.
Големото прашање е како всушност ова би функционирало.
Повеќето земји-членки на ЕУ се во Шенген зоната без пасош, каде што граничните контроли се претежно непостоечки.
На пример, руски дипломат стациониран во Чешка може лесно да користи јавен превоз или приватно возило до која било соседна земја-членка на ЕУ со мали шанси да мора да покаже каква било форма на официјална документација при преминување на границата.
Идејата зад чешкиот предлог - барем теоретски - е да се обврзат дипломатите, членовите на нивните семејства и другиот дипломатски персонал однапред да дадат известување дека ќе патуваат во земја-членка на ЕУ различна од онаа во која се стационирани.
Видете и ова: По упадите на дронови, Копенхаген домаќин на европските лидери на „итни“ самити за безбедност и одбранаНа земјите-членки потоа би им било дозволено да одбијат влез на нивна територија иако оваа одлука мора да им се соопшти на другите главни градови пет дена однапред.
Само премин низ земја-членка на ЕУ на пат кон или од работното место треба да се дозволи без претходно овластување.
Поединците треба „да ги известат засегнатите земји-членки најмалку 24 часа пред предвидениот датум на влез на нивна територија“ и таквото известување треба да ги содржи превозните средства, марката, типот и регистарските броеви на користените приватни возила и името на превозникот и кодот на рутата доколку се користи јавен превоз. Исто така, мора да се наведе местото на влез, како и датумот на влез и излез.
Симболичен потег?
Но, зошто би го направил ова кој било руски службеник ако ризикува да не добие дозвола за патување во друга држава од ЕУ?
На крајот на краиштата, постои мала шанса да бидат фатени.
Ако се фатат, ризикуваат да бидат прогласени за персона нон грата и протерани од нивната земја домаќин. Прашањето е дали тоа е доволно строго за да го одврати секој од обидот да патува, без претходно овластување.
Земјите скептични кон чешкиот предлог истакнаа дека е речиси невозможно да се следат поединците на овој начин и дека е потребен премногу напор од полицијата и граничните службеници за постојано следење на движењата на луѓето.
Многумина се исто така претпазливи кон мерките што ги таргетираат странските дипломати, бидејќи идејата за одржување на некои канали за комуникација е сè уште силна во некои главни градови.
Тие се исто така загрижени дека Москва може да возврати со целосно затворање на конзулатите или амбасадите на нивните земји во Русија.
Аргументот е дека ова е во голема мера симболичен потег и потенцијално би можел да им наштети на земјите-членки повеќе, отколку на воените напори на Кремљ во Украина.