Вести
Иран вели дека ќе се сретне со европските сили во Истанбул на 25 јули
Иран ќе се сретне со претставници од Велика Британија, Франција и Германија - таканаречената Европска тројка - во Истанбул на 25 јули за да разговараат за нуклеарната програма на земјата, бидејќи западните земји го зголемуваат притисокот врз Техеран да постигне договор или да се соочи со нови санкции.
Портпаролот на иранското Министерство за надворешни работи, Есмаил Багаеи, доцна на 20 јули изјави дека разговорите ќе се одржат на ниво на заменик-министри за надворешни работи.
„Како одговор на барањето на европските земји, Иран се согласи да одржи нова рунда разговори“, изјави Багаеи за државната телевизија.
Претходно, иранскиот министер за надворешни работи, Абас Арагчи, потврди дека состанокот е планиран, но рече дека времето и местото на одржување сè уште не се утврдени.
Земјите од Европската тројка предупредија дека доколку не се постигне нуклеарен договор со Иран до крајот на август, тие повторно ќе ги воведат сите санкции на ОН врз Иран со активирање на таканаречениот механизам за „автоматско продолжување на санкциите“.
На 18 јули, Арагчи ги повика европските сили да ги сопрат заканите кон Техеран, вклучително и предупредувањата за повторно воведување на санкциите на ОН.
Според нуклеарниот договор од 2015 година - Заедничкиот сеопфатен план за акција - долгогодишните ограничувања на ОН за продажба на оружје, банкарство и нуклеарна технологија беа укинати пред една деценија.
Европските влади сè уште можат да го активираат механизмот на договорот за повторно да ги укинат пред рокот на 15 октомври, потег што би ги обновил тие санкции и би им дал тесен, но значаен извор на влијание во тековните преговори.
Иран ја суспендираше соработката со Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) по бомбардирањето на неговите нуклеарни постројки од страна на САД и Израел минатиот месец.
Европските влади вршат притисок врз нуклеарните инспектори на ОН да продолжат со работата во Иран, делумно за да го спречат Техеран да ја реорганизира својата нуклеарна програма по штетата предизвикана од нападите.
Според нуклеарниот договор од 2015 година, Кина и Русија - долгогодишни поддржувачи на Иран во ваквите преговори - не можат да стават вето на повторното воведување на санкциите. Иако формалниот рок за активирање на механизмот истекува во октомври, европските влади би можеле да одлучат да го одложат потегот понатаму за да ја задржат вратата отворена за понатамошни разговори.
На 20 јули, рускиот претседател Владимир Путин одржа ненајавени разговори во Кремљ со Али Лариџани, главниот советник на врховниот лидер на Иран за нуклеарни прашања.
Лариџани „ја пренесе својата проценка за ескалацијата на ситуацијата на Блискиот Исток и околу нуклеарната програма на Иран“, изјави портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков.
Песков додаде дека рускиот претседател ги изразил „добро познатите ставови на Москва за тоа како да се стабилизира ситуацијата во регионот и за политичко решение за нуклеарната програма на Иран“.
Иранските и американските преговарачи требаше да се сретнат во Осло претходно овој месец, но состанокот беше одложен и не е договорен нов датум.
Иако двете страни велат дека ја поддржуваат дипломатијата, Иран бара гаранции против идните напади. Американскиот претседател Доналд Трамп сигнализираше интерес за поширок договор, но предупреди за понатамошни напади ако Иран продолжи да збогатува ураниум на високо ниво.
Главното нерешено прашање е судбината на иранските залихи од високо збогатен ураниум, збогатен до 60 проценти - над нивото потребно за цивилна употреба, но сепак под нивото за оружје. Се проценува дека Иран имал околу 400 килограми од овој ураниум.
Во меѓувреме, иранската државна новинска агенција ИРНА на 20 јули објави дека се случила голема експлозија во станбена зграда во градот Резваншахр во покраината Гилан во близина на Каспиското Море.
Локален функционер изјави за новинската агенција дека експлозијата се случила околу 13 часот на 20 јули во станбена зграда. Причината за инцидентот е под истрага, соопштија официјални лица.
„Жителите на станбената зграда каде што се случи експлозијата не биле дома, па за среќа немало жртви, но осум жители на блиските куќи биле повредени поради силата и интензитетот на експлозијата и им била укажана медицинска помош на лице место“, изјави локален функционер.
види ги сите денешни вести
Поведена постапка против три лица за криумчарење луксузни автомобили во државава
Основното јавно обвинителство Скопје поведе постапка против три лица за кривични дела – Криумчарење и Фалсификување исправи.
Станува збор за осомничени кои се дел од претходно разоткриената шема на дејствија за криумчарење луксузни автомобили од странство преку фалсификување службени и други исправи. Дел од учесниците во оваа шема се претходно обвинети, а против дел се веќе изречени пресуди – соопшти Обвинителството денеска (12 октомври).
За дел пак, како што се посочува, кривичниот прогон е препуштен на Република Бугарија, бидејќи станува збор за тамошни државјани.
-Со акцијата реализирана вчера под координација на јавен обвинител, се обезбедија докази кои даваат основано сомнение дека првиот новоосомничен, во март 2022 година, преку граничниот премин Деве Баир, поттикнал и организирал криумчарење на автомобил Тојота ЦХР, вреден 22.500 евра, кој бил предмет на меѓународна потраг – информираше Обвинителството.
Првоосомничениот притоа, искористил лажни таблички и лажни исправи кои му биле изготвени од лице кое сега е веќе осудено, па го регистрирал и извадил сообраќајна дозвола за возилото.
Од Обвинителството додаваат и дека втората осомничена, во август 2021 година поттикнала двајца бугарски државјани да извршат криумчарење на Лексус НХ300Х, вреден 15.000 евра кој исто така бил предмет на меѓународна потрага.
Автомобилот го презела осомничената со фиктивен договор за купопродажба, а потоа со лажни бугарски таблички и лажни исправи извадил сообраќајна дозвола во земјава, наведуваат од Обвинителството.
Третиот осомничен, се додава во соопштението, е управител на правно лице, кој за потребите на фирмата, на сличен начин, избегнувајќи ја царинската контрола, во државава од Бугарија внел автомобил Ланд Ровер – Рејнџ Ровер Евок, вреден 17.340 евра, со преправен број на шасија, а потоа со целосно лажни документи извадил сообраќајна дозвола за возилото.
Под сомненија за кривично дело – Фалсификување службена исправа постапка е поведена и против две службени лица кои во времето на извршување на дејствијата биле вработени во управните служби на МВР и за кои постојат сомненија дека ги изготвиле и ги издале сообраќајните дозволи.
За тројцата осомничени за криумчарење надлежниот јавен обвинител до судот поднесе предлог за определување мерка притвор.
За едниот од нив кој во моментов е надвор од државата, ќе биде предложена притворска мерка која ќе започне да се применува од неговото пронаоѓање и лишување од слобода, се наведува во соопштението.
Израел најавува дека ќе ги уништи сите тунели во Газа
Израелскиот министер за одбрана, Израел Кац изјави на 12 октомври дека израелската војска ќе ги уништи сите тунели на Хамас во Газа по ослободувањето на заложниците кои се наоѓаат на таа палестинска територија.
На третиот ден од примирјето меѓу Израел и Хамас, Кац во соопштение нагласи дека овие операции ќе се спроведуваат во рамките на „меѓународен механизам, под надзор на САД“.
„Голем предизвик за Израел по фазата на враќање на заложниците ќе биде уништувањето на сите терористички тунели на Хамас во Газа“, рече Кац и додаде дека ѝ наредил на војската да се подготви за таа мисија.
Палестинската милитантна група Хамас има мрежа на тунели под Газа, што им овозможува на нејзините борци да дејствуваат надвор од видикот на израелските сили.
Израел тврди дека многу од тие тунели биле уништени за време на повеќе од двегодишната војна, која беше предизвикана од нападот на милитантното движење врз Израел на 7 октомври 2023 година.
Кац изјави дека остатокот ќе биде уништен во рамките на разоружувањето и демилитаризацијата на Хамас, што е предвидено во следните фази од планот за примирје, кој е поддржан од САД.
Хамас се согласи на првата фаза од планот, која доведе до прекин на огнот на 10 октомври, а во понеделник, на 13 октомвр би требало да бидат ослободени 48 израелски заложници — живи и починати.
Според договорот, откако ќе бидат предадени заложниците, Израел ќе ослободи 250 Палестинци кои отслужуваат долги затворски казни, како и 1.700 притвореници фатени за време на војната.
Договорот исто така предвидува секојдневен влез на стотици камиони со храна и медицинска помош во Газа.
Извор: АФП
Почнува постепената имплементација на Системот за влез/излез во Шенген зоната
Од денеска 29 земји членки на Шенген зоната ќе започнат со постепено воведување на новиот дигитален Систем за влез/излез (ЕЕС) на граничните премини на нивните надворешни граници.
Со стапувањето во сила на ЕЕС системот земјите членки на Шенген зоната ќе започнат со електронско регистрирање на податоците на државјаните на трети земји што не се дел од ЕУ, меѓу кои и македонските граѓани, кога ги преминуваат надворешните шенгенски граници за престои до 90 дена.
Имплементацијата на системот на сите копнени премини, аеродроми и пристаништа треба да заврши во период од шест месеци.
За време на периодот на постепено воведување на ЕЕС, земјите членки на Шенген зоната можат самостојно да одлучат на кои гранични премини ќе го имплементираат системот и кога. Целта на ваквиот пристап е да им се овозможи на граничните власти, транспортната индустрија и патниците да се прилагодат на новите процедури.
По истекот на шесте месеци, односно од 10 април 2026, ЕЕС системот ќе треба да се применува на сите гранични премини, а процедурата на ставање печати во пасошите ќе биде заменета со електронски записи во системот.
Во текот на шестмесечниот транзициски период на ЕЕС практиката на ставање печати во пасошот ќе продолжи.
Со ЕЕС се очекува да се обезбедат веродостојни податоци за граничните власти, што ќе им овозможи систематски да откриваат лица кои го пречекоруваат дозволениот период за престој, како и случаи на измама со патни документи и идентитет.
Според Европската комисија, со целосното автоматизирање на гранични проверки ќе се обезбеди полесно и побезбедно минување на границите за сите.
Со новиот систем ќе се регистрираат податоци за пасошите на државјаните од земји кои не се членки на ЕУ, ќе ми бидат фотографирани лицата и ќе им бидат земани отпечатоци од прстите при нивното прво преминување на граничните премени по имплементацијата на ЕЕС. При секое наредно преминување ќе биде потребна само брза верификација на нивниот идентитет преку ЕЕС системот.
Новиот систем ги исполнува највисоките стандарди за заштита на податоците и приватноста, осигурувајќи дека личните податоци на патниците ќе бидат заштитени и безбедни.
Во пресрет на почетокот на имплементацијата на ЕЕС системот, македонското Министерството за внатрешни работи им препорача на сите наши граѓани кои од денеска планираат да патуваат во земја од Шенген зоната да се запознаат со новите правила и процедури, со цел да се осигурат дека нивните патувања ќе бидат навремени, безбедни и без непотребни одлагања.
Пакистан ја затвори границата со Авганистан по размената на оган
Пакистан денеска (12 октомври) ги затвори граничните премини со Авганистан, соопштија пакистанските власти по размената на оган меѓу силите на двете земји.
Авганистанските трупи во саботата вечерта отворија оган кон пакистанските гранични премини, а Министерството за одбрана на Авганистан соопшти дека тоа било одмазда за пакистанските воздушни напади врз Авганистан претходно во неделата.
Пакистан соопшти дека возвратил со артилериски напади и дека размената на оган завршила во неделата наутро.
Двата главни гранични премини меѓу Пакистан и Авганистан — во Торкам и Чаман — се затворени, соопштија локалните власти, додавајќи дека се затворени и најмалку уште три помали премини.
Од Кабул не го коментираа затворањето на границата. Министерството за одбрана на Авганистан претходно соопшти дека нивната операција завршила на полноќ по локално време.
„Не постои никаква закана на ниту еден дел од територијата на Авганистан“, изјави во неделата портпаролот на талибанската влада, Забихулах Муџахид.
Границата меѓу Авганистан и Пакистан е долга 2.600 километри.
Исламабад ја обвинува талибанската администрација дека крие милитанти кои напаѓаат кон Пакистан, што Кабул го негира.
Пакистанските воздушни напади, кои Исламабад официјално не ги потврди, на 9 октомври беа насочени кон лидерот на милитантната група Техрик-е-Талибан Пакистан (ТТП) во Кабул, но не е познато дали тој е убиен.
ТТП се бори да ја собори владата во Исламабад и да ја замени со строг исламски систем на владеење. Има блиски врски со авганистанските талибани.
Вучиќ: Недостигот на долгорочен договор за гас со Русија е многу лоша порака за Србија
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ изјави во саботата дека новиот гасен аранжман што Русија ѝ го понудила на Србија – односно продолжување на постојниот само до крајот на годината – е „многу разочарувачка вест“ и „многу, многу лоша порака“.
Три години по почетокот на руската инвазија на Украина, Србија сè уште е енергетски зависна од Русија.
Вучиќ, во телефонско вклучување во програмата на ТВ Информер, појасни дека очекувал потпишување на тригодишен договор за снабдување со гас уште во мај, и дека српската страна во преговорите била „повеќе од фер и чесна“.
„Тие со тоа сакаат да ни порачаат: 'ако вие тргнете кон национализација на НИС или било што друго, ние можеме да го прекинеме гасот на 31 декември'. И тоа за мене е многу, многу лоша порака во секој поглед, не затоа што планиравме национализација – бидејќи ако навистина планиравме, сè уште немаше да имаме санкции“, изјави Вучиќ.
Примената на американските санкции кон Нафтената индустрија на Србија (НИС) започна во четврток, на 9 октомври.
НИС беше ставена на листата на санкции на САД поради таканаречениот „секундарен ризик“, односно поради мнозинското руско сопствеништво.
Санкциите на САД се насочени, меѓу другото, кон спречување на финансирањето на војната во Украина, преку парите што доаѓаат од руските енергетски компании.
Според тврдењата на Вучиќ, американски претставници му предложиле Србија да го национализира НИС и на тој начин да ги избегне санкциите, но тој, како што вели, го одбил тој предлог.
„Тоа е последното нешто што можеме и сакаме да го направиме“, изјави тој.
Претседателот на Србија исто така рече дека државата ќе „преземе мерки“ поради санкциите кон НИС, а дека во понеделник ќе ѝ изнесе на руската страна „нови идеи“ поврзани со санкционираното претпријатие. Не прецизираше за што точно станува збор.
Претходно беше објавено дека Вучиќ ќе се сретне со Александар Ѓуков, претседател на Извршниот одбор на Газпром њефт — руската компанија која во моментов има 44,9% удел во НИС.
Министерката за енергетика: Од руската страна не слушнавме ниту план ниту програма за НИС
Министерката за рударство и енергетика на Србија, Дубравка Ѓедовиќ Хандановиќ, изјави во саботата дека ден претходно бил одржан вонреден состанок на Одборот на директори на НИС, по иницијатива на српските членови на одборот, но дека при таа прилика не бил претставен планот на менаџментот за работењето на компанијата.
„Очекувавме да слушнеме каков е планот на менаџментот и на компанијата за работењето во наредните три, четири, пет или шест месеци. За жал, тој план не го слушнавме. Не слушнавме ниту план, ниту програма. И тоа е загрижувачки“, изјави Ѓедовиќ Хандановиќ.
Во гостување на Радио-телевизијата Србија (РТС), таа рече дека Србија во наредните денови очекува да го слушне „планот на руските партнери“.
„Претходно разговаравме со руските партнери, нивниот план беше да чекаат да заврши војната (во Украина), да дојде до договор (меѓу Русија и САД), што би влијаело на санкциите, но сведоци сме дека тоа не се случи, санкциите се воведени“, рече таа.
На прашањето дали веќе се трошат домашните резерви на гориво, Ѓедовиќ Хандановиќ рече дека очекува нова испорака од 50.000 тони деривати кои веќе се платени, дека има доволно резерви и дека граѓаните не треба да се грижат.
Амбасадорот на Русија: Ќе направиме сè за граѓаните да не ги почувствуваат последиците
Амбасадорот на Русија во Белград, Александар Боцан-Харченко, изјави дека Русија е свесна дека санкциите кои САД ги воведоа кон НИС претставуваат сериозен проблем, но дека „ќе направат сè“ граѓаните да не ги почувствуваат последиците и енергетската безбедност на Србија да не биде загрозена.
„Свесни сме дека (санкциите) ќе донесат одредени потешкотии во работењето на НИС, но ќе направиме сè ситуацијата да се реши на најдобар можен начин“, изјави тој во интервју за весникот Политика.
Амбасадорот на Русија рече дека компанијата ги презела сите неопходни мерки и се подготвила за вакво сценарио, дека има доволно резерви, така што не се очекуваат сериозни нарушувања на пазарот, ниту недостиг од гориво.
„Сигурен сум дека и оваа зима во домовите во Србија ќе биде топло, без разлика на сите потешкотии што ги носат санкциите“, рече Боцан-Харченко.
Тој додаде и дека односот на Русија кон Србија и „личното разбирање“ меѓу Вучиќ и претседателот на Русија, Владимир Путин, прават да „ова не е само ’капка во морето’, туку стратешко партнерство и одговорност“.
Официјален Белград ни три години по почетокот на руската инвазија врз Украина не се усогласи со западните санкции против Москва, и покрај повиците и предупредувањата од Европската унија, кон чие членство Србија тежнее, и од Соединетите Американски Држави.
Зависноста од руските енергенси беше еден од клучните аргументи за ваквиот став.
Локални избори во Косово, на листите 206 кандидати за градоначалници
Локални избори се одржуваат во сите општини во Косово, вклучувајќи ги и оние со српско мнозинство на северот од земјата. Право на глас имаат 2.069.098 гласачи, додека околу 44.000 гласачи се регистрирани за гласање од странство.
Косовските институции и меѓународните мисии ги повикаа граѓаните да гласаат слободно и без надворешно влијание.
Повеќе од две години, Северна Митровица, Звечан, Зубин Поток и Лепосавиќ ги водат градоначалници Албанци.
Ова следеше по оставките на претставниците на Српската листа во ноември 2022 година во знак на протест против одлуката на косовските власти да ги укинат српските регистарски таблички за возилата во Косово.
Во април 2023 година, Србите на север ги бојкотираа предвремените општински избори на повик на Српската листа.
Уште еден бојкот следеше една година подоцна, во април 2024 година, за време на гласањето за отстранување на градоначалниците Албанци.
Родителите на настраданите во пожарот во Кочани од утре на собири и блокади сѐ додека не започне судењето
Од утре, ќе има мирни јавни собири и блокади на кружниот тек кај двојниот мостот на улицата „Стево Теодосиевски“ во Кочани. Блокадите ќе траат по еден час секој ден, во периодот од 15:15 до 16:15 часот, сѐ додека не започне судењето за пожарот кој се случи во кочанската дискотека „Пулс“.
Ова го најавија родителите на загинатите во пожарот во „Пулс“ кој се случи на 16 март годинава.
Тие денеска (11 октомври) го одржаа 26-от „Марш за ангелите“пред Основниот суд во Кочани, испровоцирани од тоа што, според нив, адвокати на осомничените изјавиле дека судењето ќе трае 10 до 15 години.
- Оваа изјава е срамна и понижувачка за семејствата чии деца ги загубија животите во трагедијата. Таквите зборови звучат како обид да се подготви јавноста за бавно одолговлекување и заборавање. Ние тоа нема да го дозволиме - рече мајка на загинато девоче пред новинарите.
Родителите на настраданите бараат да се зголеми капацитетот на судскиот состав со дополнителни судии и судски соработници за да не се одолговлекува процесот поради недостаток на ресурси. Исто така, нагласија дека рочиштата „мораат да добијат приоритет и постојано темпо, со цел постапката да тече непречено и без непотребни одложувања“.
Тие се сомневаат во манипулации или скриено забавување на судскиот процес, бараат јавно и транспарентно следење на сите процесни активности.
-Правдата не смее да се влече. Ќе бидеме тука - на кружниот тек, се додека не почне судењето, а за понатаму зависи како ќе се одвиваат работите. Животот на едно дете вреди повеќе од нечии интереси и адвокатски игри - порачаа членови на семејства што загубија свои блиски во мартовскиот пожар во „Пулс“.
Денешниот 26-ти „Марш за ангелите“ во Кочани, вообичаено започна од „Паркот на Револуцијата“ каде и заврши. Попатно, петнаесетина минути беше блокиран сообраќајот на кружниот тек пред двојниот мост, токму на местото каде што од утре па натаму се најавуваат јавни собири и блокади.
Во пожарот во „Пулс“, ноќта помеѓу 15 и 16 март, загинаа 62 лица и над 200 беа повредени.
Османи му го додели мандатот на Курти за составување нова влада
Претседателката на Косово, Вјоса Османи, во саботата му го додели мандатот на лидерот на движењето Самоопределување, Албин Курти, за составување нова влада, осум месеци по одржувањето на парламентарните избори.
Кабинетот на претседателката објави на Фејсбук дека Османи на 11 октомври ја потпишала уредбата за доделување на мандатот на Курти, кој во моментов ја извршува функцијата вршител на должност премиер.
Одлуката следува откако ден претходно беше конституирано Собранието на Косово со изборот на петтиот, последен потпретседател од редовите на српското малцинство.
„Оваа одлука е донесена по официјалниот предлог на партијата Движење Самоопределување, која освои најголем број пратенички места во Собранието врз основа на резултатите од изборите одржани на 9 февруари оваа година“, соопшти Кабинетот.
Според уставот, Курти има рок од 15 дена да му го претстави на Собранието составот и програмата на новата влада.
Сепак, Курти може да се соочи со потешкотии при обезбедувањето мнозинство од најмалку 61 глас во Собранието, кое брои вкупно 120 пратеници, за неговиот трет мандат, бидејќи неговата партија Самоопределување на изборите на 9 февруари освои само 48 места.
Потпретседателката на парламентот и пратеничка од Самоопределување, Албулена Хаџиу, изјави во петокот дека партијата е заинтересирана да најде коалициски партнер за управување со земјата.
Според неа, партијата е отворена за соработка со сите парламентарни партии, освен со Демократската партија на Косово (ПДК) и Српската листа.
„Отворени сме за разговори со пратеници од парламентарни групи или други политички субјекти. Имаше обиди со Демократскиот сојуз на Косово. Имаше контакти и со Социјалдемократската иницијатива, но тие не беа подготвени“, изјави Хаџиу.
Партијата на Курти исто така изрази подготвеност за соработка со претставниците на не-српските малцинства, кои имаат десет места во Собранието.
Ако не успее да обезбеди 61 глас, претседателката Османи мора во рок од десет дена да ги повика партиите на консултации и да го одреди кандидатот кој има најголеми шанси за формирање влада.
Во случај да не успее ниту вториот обид, според Уставот, претседателката мора да распише нови избори, кои треба да се одржат во рок од 40 дена.
Кандидатот на Демократската партија на Косово (ПДК) за премиер, Бедри Хамза, изјави во март дека неговата партија ќе ја преземе одговорноста за формирање влада ако Самоопределување не успее во законскиот рок.
ПДК, која има 24 пратеници, „нема црвени линии“ кон ниту една партија, изјави Хамза.
Демократскиот сојуз на Косово (ЛДК), кој има 20 места, и Алијансата за иднината на Косово (ААК), со пет места, ја исклучија можноста за коалиција со Движењето Самоопределување и изразија подготвеност за заедничко формирање влада.
Од друга страна, Социјалдемократската иницијатива (НИСМА) порача дека со своите три пратеници може да помогне во обезбедувањето на потребното мнозинство од 61 глас, заедно со Самоопределување и партиите од немнозинските заедници.
Студентите во блокада на протест за поддршка на Србите од Косово пред локалните избори
Во Белград се одржува протест во знак на поддршка на Србите од Косово, по повик на студентите кои се во блокада на факултетите.
Протестот беше најавен пред локалните избори на Косово, закажани за 12 октомври. Во повикот се критикува односот на власта, предводена од Српската напредна партија, кон српската заедница на Косово.
Собирот започна на платото кај Правниот факултет, по што следуваше прошетка до Канцеларијата на Владата на Србија за Косово, која се наоѓа во Палатата Србија.
На чело на колоната се наоѓа транспарент со натпис: „Земјата што ја купив од небото, некој им ја вети“, што е стих од песната „Косово Поље“ на Матија Беќковиќ, книжевник и академик познат по своите десничарски ставови.
Како што јавува новинарката на Радио Слободна Европа, присутните носат и знамиња на Србија, обележја од факултетите, православни икони и знамиња на кои се прикажани мапата на Косово и српското знаме.
Официјалниот став на Србија е дека не ја признава независноста на Косово прогласена во 2008 година и го смета за покраина Косово и Метохија во состав на Србија.
Собирот го обезбедуваат сообраќајната полиција и полиција во цивил.
На протестот беа забележани и поранешниот пратеник и десничар Срѓан Ного, лидерот на ултрадесничарската организација „Народни патроли“ Дамњан Кнежевиќ и Младен Обрадовиќ од екстремно десничарската организација Образ, чија работа беше забранета од Уставниот суд на Србија во 2012 година.
Собраните за време на прошетката извикуваат: „Косово е срцето на Србија“ и „Нема поделба, целиот Космет е дел од Србија“.
Скандираат и навреди на сметка на претседателот на Србија, Александар Вучиќ. Исто така, го нарекуваат и со навредлив, дискриминирачки збор за Албанците.
Еден од транспарентите гласи: „За Србите на Косово и Метохија, не за Српска листа“.
Поддршка од власта во Белград на претстојните избори има само Српска листа, најголемата партија на Србите во Косово.
Студентите во блокада, во пресрет на протестот, оценија дека Србите на Косово се „оставени без поддршка и помош од страна на актуелната власт, освен кога нивната мака се користи за медиумска и изборна пропаганда“.
Сметаат дека власта „го игнорира фактот дека помошта на нејзините државјани е морална и законска обврска“.
Студентите што ги блокираат белградските факултети исто така истакнуваат дека даваат поддршка на Универзитетот во Приштина, со седиште во Северна Митровица, кој функционира во рамки на образовниот систем на Србија.
Тие укажуваат и дека преку протестот сакаат да ја подигнат свеста за „репресијата и проблемите што секојдневно се случуваат на Косово“.
На Косово на 12 октомври се одржуваат локални избори во 38 општини.
Српска листа ја иницираше излезноста на Србите од косовските институции на северот на Косово во ноември 2022 година, и повика на бојкот на локалните избори во април 2023, поради што на власт во четири општини на северот дојдоа албански градоначалници.
Локалното српско население во тие четири општини на северно Косово не ги прифаќа албанските градоначалници, поради што претходно беа организирани и протести.
Сепак, албанските градоначалници останаа на своите позиции до крајот на мандатот, бидејќи Српска листа и во април 2024 повторно повика на бојкот на гласањето за нивна смена.
Во текот на целиот овој период, на северот владееја тензии, кои дополнително се зголемуваа со обидите на косовската влада да воспостави контрола на северот од Косово.
Ситуацијата кулминираше со вооружениот напад на Срби во Бањска во септември 2023 година, кој го предводеше тогашниот потпретседател на Српска листа, Милан Радојичиќ.
На претстојните локални избори на 12 октомври, Српска листа има кандидати за градоначалници во сите десет општини со српско мнозинство на Косово: Северна Митровица, Звечан, Лепосавиќ, Зубин Поток, Грачаница, Штрпце, Ново Брдо, Клокот, Партеш и Ранилуг, како и во Обилиќ.
Како алтернатива на Српска листа на претстојните локални избори во општините со српско мнозинство се партијата „За слободу, правду и опстанак“ на Ненад Рашиќ, Српска демократија на Александар Арсенијевиќ, Српски народен покрет на Милија Бишевац, Косовски сојуз на Горан Маринковиќ, како и неколку граѓански иницијативи кои имаат свои кандидати главно во по една општина.
Свечена академија, честитки и награди: Одбележани 84 години од Народното востание
По повод 11 Октомври, попладнево во „Кристалната сала“ на Собранието на Република Северна Македонија беше доделена истоимената награда - признание за животно дело во дејности од јавен интерес. Државната награда „11 Октомври“ се доделува како највисоко признание за животно дело во областа на науката, уметноста, стопанството и другите дејности од јавен интерес.
Наградата за животно дело во областа на културата и уметноста им беше врачена на актерката Теута Ајдини - Јегени, хорскиот диригент - проф. Летка Димовска - Полизова, како и на продуцентот - промотор на македонската уметност Иво Јанкоски, додека во областа на науката и образованието на машинскиот инженер - проф. д-р Константин Димитров и на хемичарот, академик Глигор Јовановски.
Наградите ги врачи претседателот на Одборот за доделување на наградата, проф. д-р Светозар Антовиќ.
Антовиќ: Патот кон ЕУ бара напори за реформи
Тој порача дека „ова не е само награда, туку и обврска“.
„Лауреатите на оваа награда се живи сведоци дека револуционерниот дух не згаснува, туку се преобразува во идеи, дела и вредности што се влог во нашата иднина“, истакна Антовиќ.
Тој нагласи дека денес нашата држава претставува „вистински пример за мозаик на традиции и се осврна на европеизацијата на земјата“
„Но, додека се навраќаме на храброста од 1941 година, не смееме да ги игнорираме предизвиците со што се соочуваме денес. Македонија гордо чекори по патот кон членство во Европската Унија. Но тој пат бара напори кон спроведување на системски и институционални реформи, што зависат од сите нас“, порача Антовиќ, деканот на Медицинскиот факултет .
Тој додаде дека за „да ѝ помогнеме на нашата татковина, сите заеднички треба да работиме кон зголемување на капацитетите на државните институции. Покрај ова, посочи и дека преку подобрување и негување на образовниот процес, ќе се овозможат уште подобри услови за работа на научниците и културните уметници кои како што рече, се наши вистински амбасадори во светот.
Од името на добитниците на наградата, пак, се заблагодари проф. д-р Константин Димитров.
„Оваа награда е патоказ дека со истрајна работа, со љубов кон татковината и со верба во иднината и ѕвездите се достижни. Нека биде ова поттик за сите идни генерации дека Македонија ќе расте и ќе се издигнува преку знаење, уметност и човечност“, рече Димитров.
Свечена академија во Прилеп
Во пресрет на денешното доделување на наградата, празникот го честитаа повеќе домашни политичари, но и дел од политичките партии.
Централното чествување пак, по повод 84-годишнината од почетокот на народното востание, се одржа во Прилеп на свечена академија под мотото „На вистинската патека, за татковина со иднина“
Од прилепскиот Центарот за култура „Марко Цепенков“, премиерот Христијан Мицкоски истакна дека „потребен е суштински дијалог со сите општествени фактори кои се важни за државата “.
Мицкоски рече дека е подготвен да го води тој процес и сите да се обединат околу платформа која нема да биде само политичка или економска, туку општествена „за целите што сакаме да ги постигнеме како држава“.
„Сакам да кажам дека никој од нас не е исклучен од свесноста за она што ѝ се случи на државата и сите овие работи ја уништуваа самодовербата и ја убиваа надежта. Многумина – тоа е причината поради која си заминаа и неповратно се иселија“, додаде премиерот.
Во денешниот говор исто така, тој се осврна и на системот на Југославија за кој рече дека многумина сметаат оти тој бил поорганизиран од сега.
„Не е тоа толку носталгија кон тој систем, нешто што било пред 30 и повеќе години, колку што е пред сè револт кон нефункционирањето на системот што се гради овие 30 години. А системот е трул и нефункционален, оптоварен со многу отстапки, неразумни компромиси, силувања, разочарувања. Затоа на граѓаните им се смачува од политика, од расправии за основните прашања“, додаде Мицкоски.
По повод 11 Октомври, честитка упати и претседателката Гордана Сиљановска-Давкова која повика на обединетост и слотеност.
„Живееме во тегобно време на војни и воени закани, срамни за 21 век“, наведува претседателката додавајќи:
„Битисуваме оптоварени со суштински проблеми во остварувањето на правото, правдата, хуманоста и солидарноста. Исправени сме пред нови предизвици, несвојствени за демократијата. Од нас се бараат илинденска и партизанска зрелост, мудрост и храброст во донесувањето клучни одлуки. Повторно мора да бидеме обединети и сплотени, ако сакаме да го сочуваме она што го наследивме од оние кои тргнаа во востанички марш, водени од јасна визија, спремни за жртвување во ослободителната мисија!“, порачува Сиљановска-Давкова.
Филипче на средба со претставници од Сојузот на борци на НОАВМ
Празникот го честиташе и лидерот на опозициската СДСМ, Венко Филипче кој се сретна со претставници од Сојузот на борци на НОАВМ. Тој честитајќи го големиот македонски празник, го истакна аманетот на борбата и го посочи значењето и придонесот на НОБ и на Сојузот на борци во поставувањето на темелите на нашата држава.
Филипче додаде дека борбата за подобро општество не е завршена, и треба уште многу да се работи за целосно да се исполни аманетот на нашите предци.
„Треба уште многу да работиме напорно, да ја зајакнеме оваа држава, да го завршиме евроинтегративниот пат, за Македонија да биде убаво место за живеење во кое што младите ќе ја гледаат иднината. Да го најдеме начинот да постигнеме национален консензус и да се бориме против најголемите непријатели на денешнината, а тоа е корупцијата, партизацијата и сиромаштијата“, порача претседателот на СДСМ, Венко Филипче.
Денешниот ден, согласно Законот за празници, е прогласен за неработен ден во земјава.
На 11 октомври 1941 година, Првиот прилепски партизански одред го нападна полицискиот участок и телефонско-телеграфската мрежа во Прилеп, а следниот ден, на 12 октомври, се огласија и партизаните од Кумановскиот одред.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете