Вести
Мицкоски: Не сакам никој да ми спомнува дека бугарското малцинство било проблем
„Со овој срамен амандман светот виде со какви предизвици и неправди се соочуваме како држава и народ во 21 век“, изјави денеска на вонредна прес конференција македонскиот премиер Христијан Мицкоски по изгласувањето на Извештајот за напредокот на Северна Македонија во кој со амандман беа избришани зборовите македонски јазик и идентите.
Тој посочи дека со тој амандман може комотно и на очиглед на сите, да и се каже на Европа дека вистината излегла на виделина.
Амандманите со кои се бараше да се отстрани македонскиот јазик и идентитет од европскиот Извештај за напредокот на Северна Македонија за 2023 и 2024 година добија широка поддршка на пленарната седница на Европскиот Парламент.
Тие беа дел од петте амандмани кои беа изгласани на денешната пленарана седница на Европскиот парламент на кој беше изгласан Извештајот изготвен од известувачот, австрискиот европратеник Томас Вајц со 421 глас „за“ а 121 „против“.
На вонредната прес конференција од просториите на владејачката партија ВМРО-ДПМНЕ Мицкоски истакна дека Македонија е блокирана на европскиот пат од Бугарија, но не од сега, туку уште од 1990 година, со својата како што вели, јасна агенда да ги уништи македонската нација и идентитет.
„Не бевме наивни, ги знаевме односи во Унијата, ги знаевме трговските практики и начинот на одлучување. Знаеме дека во Унијата има неретко конфликт меѓу вредностите и прагматизмот на на политиката, трговијата со судбини. Сето ни беше совршено јасно, токму затоа потсетувам на признавањето на Бугарија во 90-тите како прв сосед“, изјави Мицкоски по повод гласањето на извештајот во ЕП.
Според премиерот, македонската историја е втемелана на неправди, која има корени во неодговорните македонски политичари.
„Најголемиот проблем за понижувањата низ нашата модерна историја тие имаа темели во разни структури и во корумпирани политичари и неодговорни лидери кои не водеа сметка за долгорочните цели и интереси на Македонија“, изјави Мицкоски.
Според него уставните измени не се проблем.
„Не сакам никого, никогаш и никој да ми споменува дека бугарското малцинство е проблем, тие неколку стотина луѓе кои се чувствувале како Бугари, дали биле во Уставот, или не биле не се никаков проблем. Уште утре можеме да ги внесеме, но суштината е многу подлабока од тоа. И тоа сосема јасно се виде по чекорите кои ги презеде нашиот источен сосед низ европските ходници. Ќе остане запишано дека европскиот извештај со македонски јазик и идентет помина на АФЕТ и денеска пред да се донесе оној срамен амандман се најде на маса пред сите европратеници, за прв пат во независна Македонија“, изјави Мицкоски.
Европскиот парламент денеска со 461 глас „за“, 121 „против“ и 107 „воздржани“ го усвои Извештајот на австрискиот европратеник Томас Вајц за земјава за 2023 и 2024 година. Пред гласањето по документот, беа усвоени амандманите предложени од европратениците Анджеј Халицки во име на Европската народна партија (ЕПП), Кетлин Ван Бремпт во име на Прогресивната алијанса на социјалистите и демократиите (СД) и Дан Барна во име на либералната група „Да ја обновиме Европа“ (РЕ), со кои се избришани делови од текстот во Извештајот каде се споменуваа „македонскиот јазик и идентитет“.
За Извештајот првично требаше да се гласа на 4 јуни, но, беше одложен поради интензивни политички притисоци од бугарските европратеници затоа што што на две места во предложениот текст се спомнуваше „македонскиот идентитет и јазик“.
види ги сите денешни вести
Гувернерот на НБРМ очекува стапка на инфлација пониска од три проценти во наредниот период
Народната банка останува на очекувањата дека ќе продолжи трендот на намалување на стапката на инфлација и дека во наредниот период таа ќе биде пониска од три отсто. На среден рок ќе се вратиме на ниво од два процента, вели Славески.
„Нашите очекувања се дека трендот на намалување на стапката на инфлација ќе продолжи. Секако, тоа не зависи само од инструментите на Народната банка, туку и од фисклната политика која, сега засега на некој начин е во рамки на стабилизирање на инфалцијата. Очекуваме и посакуваме во наредниот период стапка на инфлација пониска од три отсто, а на среден рок во период од две години да се вратиме на историските нивоа што ги имавме односно на стапка на инфлација од околу два проценти како во еврозоната, изјави денеска гувернерот Трајко Славески.
Државниот завод за статистика измери дека стапката на инфлација во август бележи месечна промена од минимални 0,2 проценти, а зголемувањето на годишно ниво е 4,4 проценти.
Инфлацијата во Северна Македонија останува на релативно високо ниво.
Претходно Институтот за економски истражувања и политики Фајнанс тинк соопшти дека во вториот квартал од 2025, инфлацијата благо забави на 3.8 проценти на годишна основа (од 4.2 проценти), но, истакнува Институтот, и понатаму остана висока. Опстојувањето е сé повеќесврзано со ефектите од порастот на реалните доходи врз потрошувачката (раст на базичната инфлација од 4.9 проценти). Овие ризици налагаат потреба од понатамошна претпазливост и од фискалната и од монетарната страна.
Според институтот динамиката на економијата од овој квартал се очекува да продолжи во текот на 2025 година. Ризик за растот остануваат глабалните неизвесности, а на домашната сцена основен ризик е упорната инфлација.
Уставниот суд на Република Српска ќе одлучи за референдумот на Додик во текот на следниот месец
Советот за заштита на виталните интереси на Уставниот суд на Република Српска на својата седница на 15 септември одлучи дека барањето на Клубот на бошњачките народни делегати во Советот на народите на Република Српска, кое се однесува на утврдување на повреда на витален национален интерес во врска со измените на Законот за референдум и граѓанска иницијатива е прифатливо.
Механизмот за заштита на виталниот национален интерес им дава можност на бошњачките, хрватските и српските пратенички групи да прогласат одредени парламентарни одлуки за „штетни“ за народот што го претставуваат и да го спречат нивното донесување.
Според Уставот на Република Српска, Советот одлучува дали барањето е прифатливо и дека за него ќе расправа Уставниот суд на Република Српска. После тоа, Уставниот суд има еден месец да донесе одлука.
„Советот заклучи дека барањето е прифатливо и дека ќе донесе одлука за него во текот на следниот месец“, се наведува во соопштението за медиумите.
Доколку Уставниот суд на Република Српска утврди дека е нарушен виталниот национален интерес на Бошњаците, законот се враќа кај предлагачот за да покрене нова постапка.
Што претходело на одлуката?
На 29 август, Бошњачкиот клуб во Советот покрена постапка за заштита на националниот интерес поради планираниот референдум во овој ентитет на БиХ.
Исто така, за овој клуб се контроверзни и измените на Законот за референдум на РС, кои предвидуваат дека референдум може да спроведе ад хок комисија назначена од парламентот на ентитетот.
Потоа, Советот на народите на Република Српска не го прифати ветото на Бошњачкиот клуб.
Конечната одлука потоа ќе ја донесе Уставниот суд на РС.
На 22 август, Собранието на Република Српска (НСРС) донесе неуставна одлука за одржување референдум на кој граѓаните на тој ентитет треба да го искажат своето мислење за пресудата на Судот на Босна и Херцеговина против Милорад Додик и одлуката на Централната изборна комисија (ЦИК) на БиХ со која му беше одземен мандатот како претседател на РС.
Референдумот ќе се одржи, како што е усвоен, на 25 октомври оваа година. Одлуката за референдумот не е во согласност со Уставот на Босна и Херцеговина, кој не предвидува можност субјектите самостојно да распишуваат референдуми за одлуки на државните институции.
Краткотраен притвор за четворицата приведени за пожарот во Трубарево
Четворицата приведени за поврзаност со пожарот во фабриката во скопското село Трубарево добија краткотраен притвор од 48 часа.
„Судија на претходна постапка при Основниот кривичен суд Скопје, постапувајќи по предлог на ОЈО – Скопје за определување краткотраен притвор за 4 лица, кои доцна синоќа беа спроведени во судот, а кои се поврзани со пожарот кој на 13.09.2025 година се случи во Трубарево – Скопје, донесе решенија со кои го прифати предлогот и на: В.М., З.С., М.Д. и Л.Д. им определи мерка притвор во траење од 48 часа“, соопшти денеска (15 септември)Основниот кривичен суд Скопје.
Поради основано сомнение дека со заеднички дејствија учествувале во извршување на кривично дело – Загрозување на животната средина и природата со отпад од член 230 став 2 во врска со став 1 од Кривичниот законик, Основното јавно обвинителство Скопје поведе постапка против 4 лица за кои од судија на претходна постапка вечерва ќе побара определување мерка краткотраен 48-часовен притвор за обезбедување докази.
Во големиот пожар гореше oпасен отпад од литиумски батерии, електронски и електричен отпаден материјал во рециклажниот центар „Ф групација“.
„Нивните конкретни дејствија се испитуваат, но станува збор за 56-годишен управител и сопственик на 2 правни лица, 22-годишна управителка на трето правно лице, 42-годишник во својство раководител на подружница и еден 59-годишник вработен во правно лице. Се испитува потенцијална одговорност и на други лица“, соопштија претходно од Обвинителството.
Од Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС) синоќа информираа дека од опожарениот простор во Трубарево има слабо чадење од само неколку места кои веќе се затрупани и додадоа дека се фрла специјална пена врз песочната покривка за целосно сопирање на чадењето.
Четири лица беа повредени во пожарот во Трубарево, а на Клиниката за токсикологија е хоспитализирана жителка на селото која живее во непосредна близина на пожарот и која имала вртоглавица и кашлица. Повредени се и еден полицаец, припадник на АРМ и директор на Центарот за управување со кризи (ЦУК) Мухамд Али, но тие биле амбулантски прегледани и се пуштени на домашно лекување.
Селото Трубарево се наоѓа на 10 километри источно од центарот на Скопје на регионалниот пат Скопје-Велес.
САД се „многу блиску“ до договор за ТикТок со Кина, најави американскиот министер за финансии
Соединетите Држави се „многу блиску“ до договор со Кина за решавање на нивниот спор околу ТикТок, изјави американскиот министер за финансии Скот Бесент во понеделник (15 септември), откако двете страни ги продолжија трговските разговори во Мадрид.
Бесент и кинескиот вицепремиер Хе Лифенг ја отворија последната рунда разговори во Мадрид во недела, обидувајќи се да ги намалат разликите во трговијата и технологијата што ги затегнаа односите меѓу двете најголеми економии во светот.
Се очекува состаноците да продолжат до среда - рокот до кога ТикТок треба да најде купувач или да се соочи со забрана.
„Во врска со самиот договор за ТикТок, многу сме блиску до решавање на проблемот“, им рече Бесент на новинарите по пристигнувањето во шпанското Министерство за надворешни работи за втор ден разговори.
„Ако не постигнеме договор за ТикТок, тоа нема да влијае на целокупниот однос меѓу двете земји. Сè уште е многу добар на највисоко ниво“, додаде тој.
ТикТок е во сопственост на интернет компанијата ByteDance со седиште во Кина.
Федерален закон со кој се бара продажба или забрана на ТикТок од причини поврзани со националната безбедност требаше да стапи на сила еден ден пред инаугурацијата на американскиот претседател Доналд Трамп на 20 јануари.
Но, републиканецот, чија изборна кампања во 2024 година во голема мера се потпираше на социјалните медиуми и кој изјави дека е љубител на ТикТок, ја стави забраната на пауза, потсетува АФП.
Во средината на јуни, Трамп го продолжи рокот за популарната апликација за споделување видеа за уште 90 дена да најде купувач кој не е од Кина или ќе биде забранета во Соединетите Држави. Ова продолжување треба да истече во среда.
Иако Трамп долго време поддржуваше забрана или одземање на инвестиции, тој го смени својот став и вети дека ќе ја брани платформата, откако поверува дека таа му помогнала да ја добие поддршката на младите гласачи на ноемвриските избори.
Министерството за трговија на Пекинг во петокот го повика Вашингтон да „соработува со Кина врз основа на меѓусебно почитување и еднакви консултации, за да ги реши меѓусебните загрижености преку дијалог и да најде решение за проблемот“.
Разговорите во Мадрид, исто така, ја опфаќаат заканата на Трамп за високи царини за кинескиот увоз.
Трговските тензии нагло ескалираа претходно оваа година, при што царините достигнаа троцифрени бројки и ги заглавија синџирите на снабдување.
Двете влади подоцна се согласија да ги намалат своите казнени царини, при што САД воведоа давачки од 30 проценти за увоз на кинески стоки, а Кина ги погоди американските производи со давачка од 10 проценти. Привременото примирје истекува во ноември.
Трговското примирје меѓу САД и Кина беше нелагодно, при што Вашингтон го обвини Пекинг за кршење на нивниот договор и бавно одење на одобренијата за извоз на ретки земни елементи.
Кина е водечки светски производител на ретки земни елементи, кои се користат за производство на магнети неопходни за автомобилската, електронската и одбранбената индустрија.
Велика Британија и САД ќе потпишат договор за забрзување на проектите за нуклеарна енергија
Велика Британија и САД ќе потпишат договор за забрзување на развојот на нови нуклеарни проекти, соопшти британската влада во понеделник (15 септември) за време на државната посета на американскиот претседател Доналд Трамп.
Партнерството ветува побрзо регулаторно одобрување и неколку нови договори за инвестиции во приватниот сектор за нуклеарни проекти, додека Велика Британија се стреми да ги исполни целите за нулта емисија и енергетска безбедност.
Објавата доаѓа откако Трамп пристигна во Велика Британија доцна во вторникот за историска втора државна посета, откако беше домаќин на кралицата Елизабета Втора во 2019 година за време на неговиот прв мандат.
Според договорот, Велика Британија и САД ќе ги користат меѓусебните проценки за безбедност за нови дизајни на реактори, потег за кој се очекува да го скрати времето за добивање лиценца за нуклеарен проект на две години, од три на четири години.
Премиерот Кир Стармер рече дека партнерството ја става Велика Британија „на пат кон златно доба на нуклеарната енергија“.
Велика Британија се префокусираше на зајакнување на нуклеарната енергија од почетокот на војната во Украина, во име на енергетската безбедност и соочена со флота од стари електрани.
Велика Британија соопшти дека партнерството се согласува да „ги елиминира сите последни зависности од рускиот нуклеарен материјал до крајот на 2028 година - дополнително истиснувајќи го рускиот претседател Владимир Путин од енергетскиот пазар“.
Во понеделник беа објавени и неколку комерцијални договори, вклучително и помеѓу американската фирма X-energy и сопственикот на British Gas, Centrica, за изградба на до 12 напредни модуларни реактори во Хартлпул, североисточна Англија.
Американската фирма Holtec, француската EDF и британската фирма Tritax се подготвени да развијат центри за податоци напојувани од мали модуларни реактори.
SMR имаат за цел намалување на трошоците и сложеноста на изградбата на нуклеарни централи.
Партнерството, исто така, вклучува засилена соработка меѓу двете земји за експериментални програми за нуклеарна фузија, технологија насочена кон обезбедување електрична енергија без емисии без нуклеарен отпад.
Во јуни, Велика Британија вети милијарди фунти инвестиции за да го оживее својот сектор за нуклеарна енергија, вклучително и во новата нуклеарна централа Sizewell C.
Пезешкијан ги повика муслиманските земји да ги прекинат врските со Израел
Иранскиот претседател Масуд Пезешкијан ги повика муслиманските земји да ги прекинат врските со Израел.
Пезешкијан ги даде овие забелешки пред самитот планиран во Доха како одговор на нападот на Израел минатата недела врз претставници на палестинското движење Хамас во главниот град на Катар.
„Можно е муслиманските земји да ги прекинат врските со овој фиктивен режим (израелски) и да го зачуваат своето единство и кохезија колку што е можно повеќе“, рече Пезешкијан пред да замине за Катар.
Иранскиот претседател изрази надеж дека самитот ќе „донесе одлука“ за мерките што треба да се преземат против Израел.
Израел во вторник (9 септември) ги нападна лидерите на Хамас во Катар, проширувајќи ја својата воена акција на Блискиот Исток до оваа арапска држава каде што палестинската група, која САД и ЕУ ја прогласија за терористичка, долго време има своја политичка база.
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху потврди дека наредил напади врз лидерите на Хамас во Доха, ден по смртоносните напади во Ерусалим за кои одговорноста ја презеде палестинската милитантна група.
Катар, кој заедно со Египет дејствува како посредник во разговорите за прекин на огнот во речиси двегодишната војна во Појасот Газа, го осуди нападот како „кукавички“ и како флагрантно кршење на меѓународното право.
Медведев: Ќе се бориме против секоја држава што ќе ни ги одземе средствата
Русија ги предупреди европските држави дека ќе се обиде да си ги земе нејзините средства по извештаите дека Европската Унија ја предлага идејата за трошење милијарди долари замрзнати руски средства за да ѝ помогне на Украина.
Откако претседателот Владимир Путин ја испрати својата војска во Украина во 2022 година, Соединетите Држави и нивните сојузници забранија трансакции со руската централна банка и Министерството за финансии и блокираа 300-350 милијарди долари суверени руски средства, претежно европски, американски и британски државни обврзници што се чуваат во европски депозитар за хартии од вредност.
Ројтерс објави дека претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, сака Европската Унија да најде нов начин за финансирање на одбраната на Украина од Русија користејќи ги паричните салда поврзани со руските средства замрзнати во Европа.
Политико објави дека Европската Комисија ја разгледува идејата за користење на руските парични депозити во Европската централна банка од доспеани обврзници во сопственост на Русија за финансирање на „Заем за репарација“ за Украина.
„Доколку ова се случи, Русија ќе ги гони државите од ЕУ, како и европските дегенерици од Брисел и поединечните земји од ЕУ кои се обидуваат да ни го запленат имотот, до крајот на векот“, напиша поранешниот руски претседател Дмитриј Медведев на Телеграм.
Русија ќе ги гони европските држави на „сите можни начини“ и во „сите можни меѓународни и национални судови“, како и „вонсудски“, рече Медведев, кој е заменик-претседател на Советот за безбедност на Русија.
Русија вели дека секое запленување на нејзините средства претставува кражба од страна на Западот и ќе ја поткопа довербата во обврзниците и валутите на Соединетите Држави и Европа.
Рубио ќе разговара со Нетанјаху за последиците од нападите во Катар и Газа
Американскиот државен секретар Марко Рубио во понеделник (15 септември) се среќава со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху за да разговараат околу последиците од израелскиот напад врз Катар, на кој се спротивставува Вашингтон, и неговите ефекти врз напорите за примирје во Газа.
Рубио ја закажа посетата за солидарност една недела пред самитот предводен од Франција во Обединетите Нации за признавање на палестинска држава, перспектива на која жестоко се спротивставува десничарската влада на Нетанјаху.
Но, администрацијата на претседателот Доналд Трамп беше изненадена кога минатата недела Израел изврши напад во Катар, каде што се наоѓа најголемата американска воздухопловна база во регионот, врз лидерите на Хамас кои се состанаа за да разговараат за нов предлог на САД за прекин на огнот за Газа.
„Очигледно не сме задоволни од тоа. Претседателот не беше задоволен од тоа. Сега треба да продолжиме напред и да сфатиме што следи“, им рече Рубио на новинарите при заминување кога беше прашан за нападот.
Рубио рече дека ќе разговара со Нетанјаху за израелските воени планови за заземање на градот Газа, најголемиот урбан центар на опустошената територија, како и за разговорите на владата за анектирање на делови од Западниот Брег со надеж дека ќе се спречи палестинска држава.
Рубио рече дека Трамп сака војната во Газа да биде „завршена“ - што би значело ослободување на заложниците заробени во нападот на 7 октомври 2023 година и осигурување дека Хамас „веќе не претставува закана“.
„Дел од она што ќе треба да го дискутираме како дел од оваа посета е како настаните од минатата недела со Катар влијаат на тоа“, рече Рубио.
Соединетите Држави не им се придружија на европските сили во притисокот врз Израел да ја прекине офанзивата, кои стравуваат дека тоа ќе ја влоши веќе тешката хуманитарна криза во Појасот Газа.
Рубио веќе се сретна со Нетанјаху во неделата кога се помолија заедно на Западниот ѕид, најсветото место каде што на Евреите им е дозволено да се молат.
Рубио, кој е побожен католик, подоцна објави дека неговата посета го покажува неговото верување дека Ерусалим е „вечен главен град“ на Израел.
До првиот мандат на Трамп, американските лидери се воздржуваа од такви отворени изјави во поддршка на израелскиот суверенитет над оспорениот Ерусалим, кој е исто така свет за муслиманите и христијаните.
Трамп ја премести американската амбасада во Ерусалим и постојано му нудеше силна поддршка на Израел, дури и кога тој презема дејствија на кои тој се спротивставува, како што се нападите врз Катар.
Нетанјаху, откако му се придружи на Рубио на обиколката на ископаните места под Западниот ѕид, рече дека сојузот на Израел со САД „никогаш не бил посилен“.
Проблем во работењето на Старлинк на Маск, краток прекин и во Украина
Сателитската интернет-услуга Старлинк(Starlink) на Елон Маск имаше краток прекин во услугите во понеделник наутро (15 септември), што влијаеше и на Украина, чија војска обезбедува клучна интернет-врска.
„Старлинк моментално доживува прекин на услугата. Нашиот тим истражува“, се вели во известувањето на веб-страницата на Старлинк, без да се дадат дополнителни детали.
Командантот на украинските беспилотни летала објави дека „Старлинк се урна по целата фронтова линија во 7:28 часот наутро по украинско време“.
Во порака на Телеграм, тој изјави дека во 8:02 часот наутро услугата Старлинк постепено почнала да се враќа.
Порталот за следење на прекини на интернет Downdetector објави дека повеќе од 43000 корисници во САД имале проблеми со Старлинк.
Старлинк, управуван од компанијата на Маск SpaceX, обезбедува интернет-услуги преку констелација на сателити во ниската Земјина орбита и се користи во оддалечени области и конфликтни зони низ целиот свет.
ОЈО бара 48-часовен притвор за четири лица за пожарот во Трубарево
Поради основано сомнение дека со заеднички дејствија учествувале во извршување на кривично дело загрозување на животната средина и природата со отпад, Основното јавно обвинителство - Скопје поведе постапка против четири лица за кои од судија на претходна постапка вечерва ќе побара определување мерка краткотраен 48-часовен притвор за обезбедување докази.
„Нивните конкретни дејствија се испитуваат, но станува збор за 56-годишен управител и сопственик на 2 правни лица, 22-годишна управителка на трето правно лице, 42-годишник во својство раководител на подружница и еден 59-годишник вработен во правно лице. Се испитува потенцијална одговорност и на други лица“, се вели во соопштението.
Во текот на денот, јавниот обвинител издаде повеќе наредби за обезбедување докази по кои се уште постапуваат надлежните органи, а се очекуваат и резултатите од извршените мерења на загадувањето од Министерството за животна средина.
„Од опожарениот простор во Трубарево има слабо чадење од само неколку места кои веќе се затрупани“, информираше вечерва директорот на Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС) Стојанче Ангелов.
Како што наведува, се фрла специјална пена врз песочната покривка за целосно сопирање на чадењето.
Пожарот избувна вчера околу 14 часот во складиште за рециклирање отпад. Лекарска помош по пожарот побарале четири лица и сите се надвор од животна опасност.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете