Вести
Убедлива победа на Милановиќ за втор мандат
Актуелниот претседател на Хрватска и кандидат на СДП и нејзините партнери Зоран Милановиќ победи на претседателските избори. Ова го покажаа првите нецелосни резултати од вториот круг на претседателските избори што ги објави Хрватската Државна изборна комисија (ДИП).
Според привремените резултати на ДИП, Милановиќ освоил 74,68 отсто од гласовите, а кандидатот и партнер на ХДЗ Драган Приморац освоил 25,32 отсто од гласовите откако биле обработени 99,70 отсто од избирачките места.
Според привремените изборни резултати, Милановиќ добил 1.120.832 гласа, а Приморац 380.038 гласа.
Во победничкиот говор по освојувањето на вториот мандат на претседателските избори, Милановиќ рече дека вечерашната победа ја гледа како признание за неговата работа, но и како порака до извршната власт и порача на власта да ја слушне.
Накратко се огласи и на Фејсбук: „Ви благодарам“, рече тој.
Премиерот и претседател на ХДЗ, Андреј Пленковиќ, во неделата навечер изјави дека ги забележале резултатите од изборите и му честитале на нивниот кандидат Драган Приморац, за кого повторил дека е одличен кандидат и дека за време на кампањата добивал удари од лево и од десно.
Тој рече дека од утре ќе продолжат да работат за Хрватска бидејќи Владата има три и пол години мандат и многу предизвици.
Тој посочи дека 99 отсто од овластувањата во Хрватска се во доменот на Владата, а еден отсто во домен на претседателот на Републиката.
Според податоците на ДИП, на осмите претседателски избори во Хрватска до 16 часот и 30 минути гласале 34,77 отсто од граѓаните, додека во првиот круг одржан на 29 декември гласале 36,09 отсто од граѓаните.
Право на глас на претседателските избори во Хрватска имаат 3,7 милиони граѓани. Во првиот круг гласале вкупно 1.625.458 гласачи, што е 46,03 отсто од вкупниот број запишани избирачи.
Гласањето се одржа на 12-ти јануари на повеќе од 6.500 избирачки места во Хрватска.
Актуелниот претседател Зоран Милановиќ од Социјалдемократската партија (СДП) влезе во вториот круг со 49,1 отсто од гласовите, а Драган Приморац, од владејачката Хрватска демократска заедница (ХДЗ) со поддршка на Движењето Татковина и неколку помали партии, со 19,35 отсто.
види ги сите денешни вести
Зеленски повторно повика на меѓународен притисок врз Русија
Во руски воздушен напад загинаа најмалку пет лица, вклучувајќи членови на три генерации од исто семејство, во северниот украински град Прилуки, што го поттикна украинскиот претседател Володимир Зеленски да ги обнови повиците до Меѓународната заедница да изврши притисок врз Москва со „сите расположливи средства“ за да се постигне прекин на огнот.
Службениците изјавија дека шест беспилотни летала погодиле станбена област во Прилуки кратко пред зори на 5 јуни, при што загинале мајка, нејзиниот едногодишен син и неговата баба додека таткото извршувал спасувачка работа на друго место погодено од нападот.
„Русија постојано се обидува да купи време за да ги продолжи своите убиства. Кога не чувствува доволно силна осуда и притисок од светот - таа повторно убива“, рече Зеленски во објава на социјалните мрежи, истакнувајќи дека 632 деца се убиени откако Русија ја започна својата целосна инвазија во февруари 2022 година.
„Очекуваме акција од Соединетите Држави, Европа и од секој во светот што навистина може да помогне во промената на овие ужасни околности. Силата е важна, а војната може да заврши само со сила. Москва мора да биде притисната со сите расположиви средства и постепено да биде лишена од својата способност да ја продолжи оваа агресија“, рече Зеленски.
Нападите следеа по телефонскиот разговор меѓу претседателот Владимир Путин и неговиот американски колега, Доналд Трамп, каде што рускиот лидер „многу јасно“ предупредил за намерата на Русија да одговори на украинскиот напад со беспилотни летала за време на викендот врз воени објекти и железничка инфраструктура.
Според Трамп, повикот траел 75 минути, а ненадејниот напад со беспилотни летала на Украина, извршен од страна на Службата за безбедност на Украина (SBU) на 1 јуни, бил една од темите за кои се дискутирало.
„Разговаравме за нападот врз руските пристанишни авиони од страна на Украина, како и за разни други напади што ги извршуваат двете страни. Путин рече. и тоа многу јасно, дека ќе мора да одговори на неодамнешниот напад врз аеродромите“, додаде Трамп.
Трамп ги притиска двете страни да постигнат договор за прекин на огнот откако го направи тоа приоритет на надворешната политика за време на предизборната кампања во ноември 2024 година.
Руските и украинските делегации се состанаа на 2 јуни во Истанбул, но не успеаја да го придвижат мировниот процес напред.
Лидерите од неколку западни земји и многу воени аналитичари го обвинија Путин дека не бара мировен договор, туку го одолговлекува процесот за да ги избегне санкциите на САД, а воедно да добие предност на бојното поле.
Полковник Павло Палиса, украински воен офицер, им изјави на новинарите во Вашингтон на 4 јуни дека Русија поставила цел да воспостави тампон-зона до крајот на годината и сака да ги заземе целите Донецк и Луганск до крајот на септември.
„Интересно е, но тие имаат планови дури и за 2026 година. Планот за следната година е да се окупира целиот дел од Украина што се наоѓа на левиот брег на реката Днепар. Друга цел е да се прекине пристапот на Украина до Црното Море“, рече тој откако ги информираше американските пратеници и функционери.
Палиса, кој е заменик-шеф на канцеларијата на Зеленски, беше дел од украинската делегација што беше во Вашингтон, додека Киев врши притисок врз Москва. Тој презентираше наоди од украинското воено разузнавање.
Клековски: Можеме да го организираме третманот и рехабилитацијата на пациентите од трагедијата во Кочани
Одговорно тврдам дека Македонија има капацитет да го организира понатамошниот третман и рехабилитација на пациентите од трагедијата во Кочани, изјави директорот на Фондот за здравствено осигурување (ФЗО), Сашо Клековски, на трибината "Кочани е наш приоритет".
Клековски, нагласи дека според неговите информации моментално нема пациент кој има потреба да се лекува во странство.
Во однос на критиките на дел од пациентите, првиот човек на ФЗО рече дека има впечаток дека до јавноста како повеќе да стигнуваат негативните примери, отколку позитивните, нагласувајќи дека има повеќе такви.
„Друга е перцепцијата и очекувањата. Можеби треба да направиме групни средби како е направено и што е направено, бидејќи сметам дека довербата меѓу пациентите ќе биде поголема, бидејќи имаме и позитивни искуства и примери“, изјави Клековски.
Планот како што рече Клековски, е повредените да се вратат во болниците од каде потекнуваат, додека сите кои имаат потреба од преврски се третираат на Клиниката, додека а оние на кои им е потребен третман со физикална терапија се третираат во Кочани.
Клековски, изрази уверување дека во Болницата во Кочани моментално сите потреби за дополнителна нега се решени, посочувајќи дека болницата има и кадар и ресурси - двајца физијатри и четворица физиотерапевти, а буџетот за оваа година изнесува и има 249 милиони денари.
„Исто е и со ракавиците. Тие се прават по нарачка и земени се мерки. Тоа го финансира Сапорт Кочани, како што други работи ги финансираат други. Одговорно тврдам дека правиме максимум“, изјави Клековски.
Во однос на боледувањата, Клековски рече дека се решаваат во од и повика доколку има каков било проблем да се обратат во подрачната служба да се регулира.
Што се однесува пак до барањата на дел од пациентите, да направат контролни прегледи во болниците каде што биле лекувани во странство, Клековски рече дека доколку имаат потреба и сакаат да го продолжат лекувањето таму, тие нема да се противат.
Пожарот во Кочани избувна ноќта на 15 наспроти 16 март при што загинаа 62 млади луѓе, а речиси 200 беа повредени. Дел од повредените сѐ уште се на лекување во странство.
Со последното проширување истрагата опфаќа 69 осомничени.
ЕУ: Помошта од 175 милиони евра е јасна порака за поддршка на Сирија
Дубравка Шуица, комесар на ЕУ за Медитеранот, која е во посета на Сирија, во четврток, 5 јуни, изјави дека пакетот од 175 милиони евра за воено разорената Сирија е „јасна порака“ за поддршка на нејзината обнова.
Шуица го објави пакетот за Дамаск во среда (4 јуни), велејќи дека ќе се фокусира на сектори како што се енергетиката, образованието, здравството и земјоделството, помагањето во обновата на сириската економија, поддршката на нејзините институции и промовирањето на човековите права.
„Дојдов тука со јасна порака дека сме тука да ѝ помогнеме на Сирија да се опорави“, рече Суика во интервју за АФП во четврток.
„Сакаме реконструкцијата и закрепнувањето да бидат во рацете на Сирија и да бидат предводени од Сирија. Во иднина сакаме да ја видиме Сирија како нормална, демократска земја“, рече таа, за време на првата посета на комесарот на ЕУ откако беше претставена преодната влада на крајот на март.
Сирија минува низ деликатна транзиција откако исламистичките сили го соборија долгогодишниот владетел Башар ал-Асад во декември по речиси 14 години граѓанска војна.
Европската Унија во мај објави дека ќе ги укине економските санкции врз Сирија во обид да ѝ помогне на земјата да се опорави.
„Ова е клучен момент, ново поглавје во односите меѓу ЕУ и Сирија“, рече Суика на Платформа X, нарекувајќи ја средбата со привремениот претседател Ахмад ал-Шара „конструктивна“.
Како и соседите на Сирија, западните влади сакаат да ја насочат кон стабилност откако војната предизвика егзодус на милиони бегалци. Враќањето на бегалците треба да биде „безбедно, доброволно и достоинствено“, порача Шуица.
„ЕУ не ја прогласи Сирија за безбедна земја за враќање „затоа што не сакаме да ги принудуваме луѓето да дојдат тука, а потоа да немаат дом“, додаде таа.
Минатиот месец, ЕУ санкционираше три сириски милитантни групи и двајца нивни водачи за сериозни кршења на човековите права, бидејќи наводно извршиле секташко насилство врз алавитското малцинство, на кое му припаѓа Асад, во март.
„Не можеме да прогласиме еден дел од Сирија за безбеден, а другиот не“, рече Шуица, истакнувајќи дека прогласувањето на Сирија за безбедна земја бара „едногласен став од 27 европски земји-членки“.
Таа рече дека сирискиот министер за надворешни работи Асад ал-Шајбани ќе присуствува на министерски состанок во Брисел на 23 јуни, на кој учествуваат речиси десетина медитерански земји.
Во соопштението објавено во вчера, се наведува дека Европската комисија „активно се залага за интеграција на Сирија во неколку клучни иницијативи со своите медитерански партнерски земји“.
Одобрено е обвинението за случајот „Онкологија“
Кривичен суд го одобри обвинението против ексдиректорите на Клиниката за онкологија, Нино Васев и Нехат Нухи, како и обвинението против онколозите.
„Советот за оцена на обвинител акт, постапувајќи по обвинението со К – ООА 128/25 за случајот, во јавноста познат, како „ Онкологија “, поднесен 22.05.2025 година, донесе решение со кое приговорот на одбраната се одбива, а актот се одобрува. По вака одобрениот обвинителен акт формиран е кривично – правен предмет со К.бр. 1069/25 кој согласно АКМИС системот ќе биде распределен ан понатамошно постапување кај судија, а што биде насрочен термин за главна расправа, истиот ќе биде достапен на календарот за судења на веб страната на судот“, соопштија денеска (5 јуни) од Кривичниот суд.
Поранешниот директор на Онкологија, Нино Васев, е обвинет за два тешки кривични случаи – злоупотреба на функцијата и загрозување на здравјето на пациенти.
Според обвинението, кај најмалку 29 пациенти е утврден несоодветен третман со погрешно дозирање и отстапки од онколошките протоколи.
Основното јавно обвинителство поднесе две обвиненија за случајот „Онкологија“.
Првото се однесува на финансиски злоупотреби, а второто за третманот на пациентите. Двајцата поранешни директори, медицинскиот и економскиот се гонат за злоупотреба на службената положба, измама и проневера во службата.
Со второто обвинение се опфатени четворица онколози кои се товарат дека извршил тешки дела против здравјето на луѓето и несовесно лекување на болни.
Инаку истрагата за случајот „Онкологија“ започна по медиумските написи за злоупотреби во лекувањето на пациентите болни од рак, а меѓудругото беше објавено и дека скапа биолошка терапија завршувала на црн пазар во Косово.
Информациите предизвикаа остри реакции во јавноста, како и протести пред Владата и Јавното обвинителство со барања случајот веднаш да биде расчистен.
Хегсет: Одвраќањето и одбраната на НАТО не може да бидат одговорност само на САД
Мора да направиме се за да ги зајакнеме капацитетите со цел да бидат способни за одвраќање, но тоа не може да биде одговорност само на САД, изјави американскиот секретар за одбрана Пет Хегсет пред почетокот на состанокот на министрите за одбрана на земјите членки на Алијансата.
„САД се горди што можат да бидат тука и да стојат покрај своите сојузници, но пораката ќе продолжи да биде јасна дека одвраќањето и одбраната преку зајакнување не можат и нема да бидат обезбедени само од САД“, рече Хегсет, додавајќи дека Соединетите Држави направија чекор напред во зајакнувањето, но дека тоа треба да го сторат и европските сојузници.
Говорејќи придружуван од генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, Хегсет нагласи дека е значајно што на денешниот министерски состанок ќе се говори за капацитетите, затоа што треба да се знае на што се трошат парите во одбраната.
„Целта поради која сум јас тука е да бидеме сигурни дека сите земји од НАТО сфаќаат дека треба да биде подметнато секое рамо и сите треба да трошат на ниво од пет отсто“, истакна Хегсет.
Според него, одвојување на пет проценти од БДП за одбраната е цел што мора да ја постигнат сите членки на Алијансата, за да може да се одговори на заканите со кои се соочува НАТО во современиот свет.
Нагласувајќи ја посветеноста на САД на НАТО, Хегсет истакна дека ако некој направил нешто за „обнова на НАТО“, тоа е сигурно американскиот претседател Доналд Трамп со неговите заложби за поголеми одбранбени трошоци.
„Уште во текот на неговиот прв (претседателски) мандат, тој рече не може само слободно да користите, туку мора и да трошите повеќе и да бидете посветени. Европските земји направија чекор напред, но сега имаме нови цели што се поставени“, додаде американскиот секретар за одбрана.
Хегсет му се заблагодари на Руте за неговото лидерство, затоа што, како што рече, не е лесно да се раководи со организација каде членките имаат различни ставови, но сепак споделуваат разбирање и посветеност за колективната одбрана.
Трамп воведе забрана за влез во САД за државјани на 12 земји
На 4 јуни, американскиот претседател Доналд Трамп потпиша извршна наредба со која повторно ја воведе забраната за патување што ја издаде за време на неговиот прв мандат, наредувајќи нова забрана за влез во Соединетите Држави за граѓани на 12 земји, вклучувајќи ги Авганистан и Иран.
Трамп рече дека забраната за патување е неопходна за да се заштитат Американците од терористички напади како што беше нападот на 1 јуни во Колорадо, за кој властите велат дека група луѓе што демонстрирале во поддршка на израелските заложници што ги држеше Хамас биле нападнати од египетски државјанин.
„Неодамнешниот терористички напад во Болдер, Колорадо, ги истакна екстремните опасности што ги претставуваат за нашата земја влезот на странски државјани кои не се соодветно проверени, како и оние кои доаѓаат тука како привремени посетители и остануваат подолго од важењето на нивните визи. Ние не ги сакаме нив“, рече Трамп во видео порака.
Според полициските извештаи, осомничениот за нападот во Колорадо, Мохамед Сабри Солиман, фрлил молотови коктели и ја полеал групата со запален бензин. Петнаесет лица беа повредени.
Претставници на американската служба за внатрешна безбедност изјавија дека Солиман бил нелегално во земјата откако му истекол туристичката виза. Трамп ја спореди новата забрана за патување со „моќните ограничувања за патување“ што ги воведе во голем број претежно муслимански земји во 2017 година, кратко по почетокот на неговиот прв мандат.
Тој ја опиша акцијата како една од најуспешните политики во неговиот прв мандат и клучен дел од спречувањето на големи странски терористички напади на американска територија, наведувајќи ги терористичките напади што се случија во Европа во последните години.
„Нема да дозволиме она што се случи во Европа да се случи и во Америка. Не можеме да имаме отворена миграција од која било земја каде што не можеме безбедно и сигурно да ја провериме и потврдиме“, рече Трамп.
Покрај Авганистан и Иран, земјите погодени од новата забрана за патување се Бурма, Чад, Република Конго, Екваторска Гвинеја, Еритреја, Хаити, Либија, Сомалија, Судан и Јемен. Забраната стапува во сила една минута по полноќ на 9 јуни.
Иако ограничувањето не ги засега патниците од Египет, Трамп рече дека „во светлината на неодамнешните настани“ му наложил на државниот секретар да го информира за преглед на практиките и процедурите на Египет „за да се потврди соодветноста на неговите тековни можности за скрининг и проверка“.
Покрај забраната, според прогласот, ќе има зголемени ограничувања за посетители од Бурунди, Куба, Лаос, Сиера Леоне, Того, Туркменистан и Венецуела.
Трамп рече дека останува „посветен на соработката со оние земји кои се подготвени да соработуваат за подобрување на процедурите за споделување информации и управување со идентитетот, како и за справување со ризиците од тероризам и јавна безбедност“.
Забраната за патување издадена за време на неговиот прв мандат им забрани влез на граѓаните на седум претежно муслимански земји - Ирак, Сирија, Иран, Судан, Либија, Сомалија и Јемен. Ова резултираше со хаос и конфузија на аеродромите во тие земји и на американските аеродроми, бидејќи на патниците или им беше одбиено качување на летови за Соединетите Држави или беа приведени по пристигнувањето.
Меѓу засегнатите патници имало студенти и наставници, како и бизнисмени, туристи и луѓе кои биле во посета на пријатели и семејство.
Трамп ја бранеше забраната од причини поврзани со националната безбедност, тврдејќи дека таа не се заснова на предрасуди против муслиманите. Одлуката беше ревидирана поради правни предизвици сè додека Врховниот суд не ја потврди верзијата од 2018 година.
Новата забрана за патување следува по извршната наредба што Трамп ја издаде во јануари, со која побара од Стејт департментот и Одделот за внатрешна безбедност и директорот на Националното разузнавање да состават извештај за „непријателски ставови“ кон Соединетите Држави.
Извршната наредба, исто така, бараше проценка дали влезот од одредени земји претставува ризик за националната безбедност.
Путин „многу јасно“ го предупредил Трамп за одговор на украинските напади врз руските воздухопловни бази
Американскиот претседател Доналд Трамп вели дека неговиот руски колега, Владимир Путин, многу јасно го предупредил за намерата на Русија да одговори на нападот со беспилотни летала на Украина, кој погоди десетици бомбардери со долг дострел низ руските региони во текот на викендот.
Во објава на Truth Social, Трамп го опиша својот последен телефонски разговор со Путин како „добар разговор“, иако забележа дека тоа не е вид разговор што би довел до моментален мир.
Според Трамп, повикот траел 75 минути, а ненадејниот напад со беспилотни летала на Украина, извршен од страна на Службата за безбедност на Украина (СБУ) на 1 јуни, бил една од темите за кои се дискутирало.
„Разговаравме за нападот врз пристаништените руски авиони од страна на Украина, како и за разни други напади што се случуваат од двете страни. Путин рече, и тоа многу јасно, дека ќе мора да одговори на неодамнешниот напад врз аеродромите“, додаде тој.
Претходно, СБУ тврдеше дека повеќе од 40 бомбардери биле погодени во нападот, кој украинскиот претседател Володимир Зеленски го опиша како „апсолутно брилијантен“, истакнувајќи дека операцијата била подготвувана повеќе од 18 месеци.
Преку анализа на видеа и сателитски снимки, Радио Слободна Европа можеше независно да потврди дека најмалку 11 руски стратешки бомбардери биле уништени.
По телефонскиот повик, помошникот за надворешна политика на Кремљ, Јуриј Ушаков, за државната новинска агенција ТАСС изјави дека Трамп го информирал Путин дека САД не биле известени од Украина за нивните планови за нападот со беспилотни летала.
Кога беше прашан дали Русија ќе одговори на нападот, Ушаков рече дека „прашањето било дискутирано“, но не даде дополнителни детали.
Роберт Пшчел, независен експерт за безбедносна политика, за украинскиот сервис на РСЕ изјави дека не се сомнева дека Русија ќе изврши повеќе напади врз Украина.
Сепак, Пшчел исто така посочи дека е тешко да се замисли какво ново ниво на бруталност би можела да достигне Русија по претходните напади врз цивилната и енергетската инфраструктура на Украина.
Ушаков, исто така, додаде дека Путин го информирал Трамп за втората рунда директни преговори меѓу Русија и Украина, што се одржа во Истанбул на 2 јуни, еден ден по нападот со беспилотно летало. Тој рече дека Путин ги нарекол разговорите „корисни“ и изрази надеж дека тие ќе продолжат.
Порано во текот на денот, зборувајќи на состанок на владата, Путин ефикасно ги отфрли предлозите на Зеленски за траен прекин на огнот и потенцијален самит на лидерите.
Путин го обвини Киев за координирање на смртоносни „терористички напади“ врз мостови во пограничните региони во текот на викендот - прашање кое, според Ушаков, било дискутирано и за време на телефонскиот разговор со Трамп.
„На режимот на Киев воопшто не му е потребен мир. За што да се зборува? “, рече Путин на состанокот.
За време на неговата посета на Соединетите Држави, началникот на кабинетот на Зеленски, Андриј Јермак, одговори на забелешките на Путин истакнувајќи дека Украина еднаш ги предала своите стратешки бомбардери на Русија во замена за безбедносни гаранции.
Сега, Украина погоди дел од стратешката авијација на Русија во „чин на одмазда“, рече Јермак.
Претходно, Зеленски додаде дека нападот никогаш немаше да се случи доколку беше спроведен прекин на огнот.
Во Соединетите Држави, Јермак се сретна со американскиот секретар Марко Рубио и голем број американски конгресмени. По разговорите, тој повика на нов пакет санкции од САД и нагласи дека притисокот останува единствената алатка за влијание врз постапките на Русија.
Во исто време, амбасадата на САД во Киев ги предупреди своите граѓани за постојаниот ризик од „значајни воздушни напади“ и повика на претпазливост.
Сергеј Лисак, гувернер на југоисточниот украински регион Дњепропетровск, објави дека во напад со руски беспилотни летала врз Никопол загина едно лице, а пет други биле повредени.
„Имаше 45 години. Лекарите се бореа за нејзиниот живот до самиот крај, но нејзините повреди беа премногу тешки“, напиша Лисак на Телеграм.
Според украинските власти, уште 54 лица се повредени во Марханец во регионот Запорожје како резултат на напад со беспилотно летало FPV. Меѓу нив и 83-годишна жена.
Европската комисија ѝ даде зелено светло на Бугарија да го усвои еврото од 1 јануари
Европската комисија ѝ даде зелено светло на Бугарија да се приклучи на регионот на единствената валута на еврозоната од 1 јануари 2026 година, што е втор голем чекор на земјата за само една година на нејзиниот пат кон целосна интеграција во Европската унија.
Комисијата, која се состана на 4 јуни за да ја пренесе својата одлука за ова прашање, рече дека Бугарија ги исполнува четирите номинални критериуми за конвергенција што се користат за да се оцени дали една земја е подготвена за усвојување на еврото.
„Еврото е опиплив симбол на европската сила и единство“, рече претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен.
Европската централна банка (ЕЦБ), исто така, треба да го објави своето мислење на 4 јуни, а бугарските власти рекоа дека очекуваат позитивна оценка и од ЕЦБ.
Советот на ЕУ ќе ги донесе конечните одлуки за усвојување на еврото за Бугарија, врз основа на својата одлука на мислењата на ЕК и ЕЦБ, како и од разговорите со Еврогрупата и Европскиот совет.
Иако усвојувањето на еврото беше услов за пристапување во Европската унија, законодавните неуспеси, вклучително и реформите за борба против перењето пари, загриженоста за инфлацијата и политичкиот метеж со седумте избори во последните четири години - го отежнаа патот на земјата.
Одлуката за усвојување е втор голем чекор на Бугарија за само една година на нејзиниот пат кон целосна интеграција во Европската унија.
Во јануари, Софија стана полноправна членка на Шенгенскиот договор -- а границите на Бугарија со соседните Грција и Романија сега се целосно отворени.
Хамнеи: Иран нема да попушти под притисокот на САД околу збогатувањето на ураниум
Врховниот лидер на Иран, ајатолахот Али Хамнеи, го отфрли американскиот предлог за нуклеарната програма на Иран, кој бара откажување од збогатување на ураниум, велејќи дека тоа е клучен дел од нуклеарната програма на земјата.
Иран го разгледува американскиот предлог изготвен од претставникот на Белата куќа за Блискиот Исток, Стив Виткоф, но Хамнеи, кој го има последниот збор за сите државни прашања, рече дека Иран го смета тоа за спротивно на националните интереси.
„Еден клучен аспект на националната независност е принципот дека „Можеме сами да го направиме тоа““, изјави Хамнеи на собирот во Техеран на 4 јуни по повод 36-годишнината од смртта на Рухолах Хомеини, основачот на Исламската република.
„Американскиот план е 100 проценти спротивен на тој принцип“, додаде тој.
Иран и Соединетите Држави одржаа пет рунди разговори со посредство на Оман за ограничување на брзорастечката нуклеарна програма на Техеран во замена за олеснување на санкциите.
Во објава на Truth Social на 3 јуни, американскиот претседател Доналд Трамп напиша дека според потенцијалниот договор со Иран, „нема да дозволиме никакво збогатување на ураниум“.
Иранските власти категорично го отфрлија тоа барање, а Хамнеи го повтори тој став.
„Збогатувањето на ураниумот е клучно за нуклеарното прашање, затоа нашите непријатели се фокусираа на тоа“, рече врховниот лидер, кој го има последниот збор за сите државни прашања.
Трамп минатиот месец посочи дека можеби е отворен да му дозволи на Иран да одржува нуклеарна програма за производство на енергија, но Хамнеи рече дека таа нуди повеќе од чиста енергија.
Тој ја опиша нуклеарната програма на Иран како „клучна индустрија“ што придонесува за други сектори, вклучително и медицината.
„Американците сакаат да се потпирате на нив за радиофармацевтски производи, енергија, опрема за десалинизација и во десетици други критични сектори“, рече Хамнеи.
Во својот последен квартален извештај објавен минатата недела, Меѓународната агенција за атомска енергија соопшти дека Иран дополнително го зголемил производството на високо збогатен ураниум.
Во извештајот се вели дека Иран собрал 408,6 килограми ураниум збогатен до 60 проценти од 17 мај, што е зголемување од нешто помалку од 275 килограми во најновиот извештај на МААЕ, во февруари.
Во посебен документ, агенцијата, исто така, ја критикуваше „незадоволителната“ соработка на Техеран, особено неговиот неуспех да ги објасни трагите од нуклеарен материјал откриени на непријавени локации.
Извештаите доаѓаат пред закажаниот состанок на Одборот на гувернери на МААЕ во Виена подоцна овој месец, каде што ќе бидат разгледани нуклеарните активности на Иран.
Техеран ги обвини западните земји за политизирање на нуклеарното надзорно тело на ОН за да изврши притисок врз Исламската република.
Збогатувањето на ураниум до чистота од 60 проценти во Иран е далеку над ограничувањето од 3,67 проценти утврдено со нуклеарниот договор од 2015 година, иако сè уште е под нивото од 90 проценти потребно за производство на нуклеарно оружје.
Орбан: Членството на Украина во ЕУ ќе и наштети на Унгарија и ќе има последици по Европа
Премиерот на Унгарија, Виктор Орбан повторно го критикуваше евентуалното членство на Украина во Европска Унија и најави дека „сè ќе направи“ за да го спречи тоа.
Според него членството на Украина во ЕУ би наштетило на унгарските интереси и би имало последици за Европа.
„Украина би го проголтала секое евро, форинта и злота што досега ги потрошивме за зајакнување на европските семејства, европските земјоделци и европската индустрија … За 10 години, не би бил мирен пред себе, пред своите деца и земјата ако не направам сè за да ги заштитам Унгарија и ЕУ од сонот на Брисел за пристапување на Украина“, посочи Орбан.
Украина официјално аплицираше за членство во 2022 година, а пристапните преговори ги почна преговорите во јуни 2024 година. Лидерите на ЕУ ја одредија 2030 година како прелиминарен датум за потенцијалниот влез на Украина.
Унгарија како земја-членка на ЕУ има право на вето во секоја фаза од процесот.
Односите помеѓу Будимпешта и Киев се влошија минатиот месец кога Украинската безбедносна служба (СБУ) соопшти дека открила унгарска шпионска мрежа во западниот дел на Украина. Потоа Будимпешта објави дека ги прекинува разговорите со Украина за правата на националните малцинства, што Унгарија долго време го претставуваше како главна пречка во преговорите за пристапување.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете