Сериозна загриженост за независноста на судството во Северна Македонија изразува Европската комисија (ЕК) во годишниот извештај за владеење на правото.

Загриженост ЕК изразува и поради најавите на власта за распуштање на Судскиот и Советот на јавни обвинители.

Овој извештај се објавува еднаш годишно за сите држави членки на Европската Унија (ЕУ), а оваа година за првпат во него се опфатени и земјите кои се наоѓаат во пристапен процес.

„Северна Македонија имаше неколку реформски бранови во правосудството и усвои нова стратегија во правосудството за да се подобри независноста, ефикасноста и професионалноста. Сепак, независноста на судството и институционалниот капацитет да се заштити од несоодветно влијание претставуваат сериозна загриженост. Нивото на утврдената независност на судството е многу ниско“, пишува во извештајот.

ЕК ја истакнува и загриженоста за независното функционирање на Судскиот совет. Исто така, нотира и дека одлуките за именување и судии и обвинители биле критикувани од граѓанското општество поради сомнежи дека не се засновани на објективни критериуми.

Од друга страна, пак, во извештајот се забележува дека Врховниот суд под водство на претседателката Беса Адеми и Судскиот совет презеле мерки за да ја подобрат транспарентноста.

Уште еден аспект на кој се осврнува ЕК во извештајот во однос на независноста на судството се парите.

„Ограничените финансии кои се доделуваат во судството може да влијаат на неговата финансиска автономија, а дефицитот на човечки ресурси може да влијае на квалитетот и ефикасноста на правдата“, нотира ЕК.

Останува високиот ризик од корупција

Европската комисија во извештајот забележува дека во Северна Македонија постои сеопфатна стратегија за борба против корупцијата, но заостанува нејзината имплементација.

„Големиот ризик од корупција останува распространет во многу области. Неодамнешните измени на Кривичниот законик ја ослабеа правната рамка, негативно влијаејќи на справувањето со корупцијата, особено во случаите на корупција на високо ниво. Ограничувањата на ресурсите и недостигот на соработка меѓу националните власти го попречуваат ефикасното справување со корупцијата и го попречуваат воспоставувањето на стабилна евиденција за случаи на корупција на високо ниво“, оценува ЕК во извештајот.

Во овој контекст се споменува Државната комисија за спречување на корупцијата (ДКСК) за која се наведува дека „продолжува со напорите за исполнување на својот мандат и покрај ограничените ресурси“.

Забелешка Брисел дава и затоа што во земјава не е заживеано лобирањето.

„Законска рамка постои, има и регистар за лобисти, но сè уште нема регистрирани лобисти“, вели ЕК.

Загриженост поради државното рекламирање во медиумите

Еден дел од извештајот ЕК посветува и на состојбата во медиумите. Таму се нотира дека Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги ги исполнува своите задачи, но оти треба да се зајакне нејзината финансиска и институционална независност.

Загриженост има поради повторното враќање на можноста државата односно Владата да се рекламира во медиумите.

„Остануваат предизвиците во однос на транспарентноста на сопственоста на медиумите и загриженоста во врска со одредени елементи на повторното воведување на рекламирањето финансирано од државата“, се додава во извештајот.

За безбедноста на новинарите, пак, се забележува дека се „се зајакнати законските гаранции за заштита“, но сепак имало одредени закани и акти на насилство кон медиумските работници.

Политичка поларизација во Собранието

Исто така, во извештајот се прави осврт и на Собранието за што се нотира дека „политичката поларизација“ придонела да се доцни со работата, но и довела до прекумерна употреба на носење закони по скратени постапки.

„Канцеларијата на Народниот правобранител нема доволно ресурси, а остануваат и предизвиците за систематско следење на нејзините наоди и препораки“, пишува во извештајот.

Во извештајот се прави осврт и на граѓанското општество за кое се нотира дека невладините работа во „севкупно адекватна средина“, но има предизвици околу тоа да се обезбеди нивен одржлив ангажман во креирањето политики.

Годишниот извештај за владеењето на правото е резултат на близок дијалог со националните власти и засегнатите страни и ги опфаќа сите земји-членки ма ЕУ и четирите земји кои се во пристапен процес – Северна Македонија, Србија, Црна Гора и Албанија.

Извештајот претставува клучна референтна точка на ниво на ЕУ и на национално ниво.

Извештајот ги опфаќа случувањата во четири клучни области: правосудниот систем, антикорупциската рамка, слободата на медиумите и плурализмот и други институционални прашања поврзани со контролите и рамнотежата.

Извештајот за 2024 година претставува оценка за состојбата на владеењето на правото во земјите-членки, вклучително и следење на препораките дадени во 2023 година.

„Во изминатите два месеца постигнавме нешто што не можевме да го замислиме“, порача вечерва на прес конференција Амар Мециновиќ кој во трката за градоначалник на Град Скопје, влезе како кандидат на партијата Левица.

Од обработени 98,98 проценти од податоците за одѕивот на денешното гласање во рамките на вториот круг од локалните избори, Мециновиќ освои 60.303 гласови, односно 36,53% од гласовите - покажува статистиката објавена на веб страницата на Државната изборна комисија.

На кусата прес конференција, тој ја обвини владеачката ВМРО-ДПМНЕ за авторитарност.

„Скопје се разбуди и одлучи дека може да се гласа и да се избере поинаку. За жал, на крај видовме дека имаше обид од страна на владеачката авторитарна ВМРО-ДПМНЕ да го смени сето ова со нивни методи, но не успеа да ги обесхрабри скопјани кои во толку голем број покажаа дека не е толку јасна позицијата на владеачката партија како што мислеа. Во следните две и пол години, Скопје само дополнително ќе се мобилизира“, додаде Мециновиќ.

Претходно, претседателот на Левица, Димитар Апасиев посочи дека од неопределените гласачи, 66 отсто не излегле на гласање.

Според него, ова значи дека две третини од скопјани, не гласале.

„ВМРО стагнира, Левица дуплира. Ова само покажува дека опозициските тенденции веќе се престројуваат позади Левица. Од втора партија на ниво на цело Скопје, вечерва обзнанувам дека сме прва партија, дури и пред ВМРО-ДПМНЕ во Центар, во Карпош и во урбаниот дел од Аеродром“, изјави Апасиев.

На денешниот, втор круг од локалните избори, жителите на Град Скопје бираа меѓу Мециновиќ и Орце Ѓорѓиевски од Коалицијата „Твоја Македонија“ предводена од ВМРО-ДПМНЕ која прогласи победа.

ВМРО-ДПМНЕ прогласи победа на Орце Ѓорѓиевски за градоначалник на Градот Скопје, како и во уште 21 друга општина во вториот круг од локалните избори за градоначалник што се одржаа денеска, 2 ноември, во Северна Македонија.

Партискиот лидер и премиер, Христијан Мицкоски, на прес-конференција објави победа на владејачката партија и во: Карпош, Аеродром, Чучер Сандево, Брвеница, Валандово, Дојран, Крушево, Кочани, Лозово, Могила, Македонски Брод, Росоман, Ранковце, Неготино, Чешиново-Облешево, Виница, Дебарца, Конче, Демир Капија, Пробиштип и Кичево.

Мицкоски во обраќањето најмногу внимание посвети на победата во Кичево, каде нивниот кандидат Александар Јовановски го победи Фатмир Дехари од ДУИ, којашто на овие локални избори ја предводеше коалицијата НАИ.

„Таму соработувавме различни вери, различни припадности против оние кои ги влечеа народот надолу. Ова ја отвора вратата дека можеме да се обединиме, Македонци, Албанци, Турци, Роми, Срби, Власи, Бошњаци и останати. Муслимани и христијани, ВМРО-ДПМНЕ, СДСМ и другите околу вредностите и онаа политика што им е потребна на граѓаните. Победи соживотот и вербата во вредности. Ова е важен пример, колку можеме да постигнеме кога сме обединети. Победи идејата дека Македонија е дом за сите“, рече Мицкоски.

Претходно, владиниот партнер на ВМРО-ДПМНЕ, коалицијата ВРЕДИ (ВЛЕН) прогласи победа во четири општини. Тетово, Боговиње, Дебар, Долнени, како и Струга каде коалицијата ја поддржа независната кандидатура на бизнисменот Менди Ќура.

Опозицискиот СДСМ, пак, во вториот круг од изборите прогласи победа на неговите кандидати во Центар, Македонска Каменица и Зрновци.

По еден градоначалнички мандат во вториот круг освоија НАИ во Студеничани, ЗНАМ во Куманово и Унијата на Роми во Шуто Оризари.

Опозицискиот Социјалдемократски сојуз на Македонија (СДСМ) во вториот круг победи во три општини - во скопската општина Центар, во Македонска Каменица и во Зрновци, објави на прес-конференција претседателот на партијата, Венко Филипче.

Со тоа, СДСМ досега освои победа во вкупно шест општини, заедно со победата во првиот круг во Крива Паланка, Богданци и Кривогаштани.

Филипче рече дека се очекуваат конечни резултати од неколку општини каде разликата е мал број гласови и кажа дека согласно изборниот резултат на советничките листи, СДСМ е втора партија во земјата и прва во опозицискиот блок.

Тој обвини дека во изминатите две недели власта правела притисок на сите кандидати на СДСМ во 17 општини во кои партијата влезе во втор изборен круг и рече дека нема да поднесе оставка од лидерската позиција.

Согласно изборниот резултат на советничките листи, СДСМ е втора партија во земјата и прва во опозицискиот блок.

„Кажав и минатиот пат, јас сум претседател многу кратко, година и неколку месеци. Лани имавме една консолидација во партијата, но секако дека овие избори се дополнителен показател од кои ќе влечеме пораки и поуки во иднина. Процесот продолжува, сите да се бориме против оваа власт. Сметам дека тоа што власта изгуби 130-140.000 гласови за само година ипол е делумно и наша заслуга“, рече Филипче.

Тој најави дека СДСМ ќе одржи Конгрес на кој ќе се дискутира за изборниот резултат и ќе следат промени и во раководството на партијата.

Во првиот круг, СДСМ на советнички листи освои над 125.00 гласови.

Коалицијата ВРЕДИ (ВЛЕН) прогласи победа во пет во кои имаше кандидати во денешниот втор круг од локалните избори за градоначалници.

„До овој момент можам да потврдам убедлива победа во Тетово со над 5.000 гласови разлика. Убедлива победа во Боговиње со 1.400 гласови разлика. Убедлива победа во Дебар, Долнени, во Струга со над 1.500 гласа“, рече Башким Бакиу од ВРЕДИ.

Во Струга, ВРЕДИ немаше свој партиски кандидат, туку ја поддржа независната кандидатура на бизнисменот Менди Ќура.

Единствено каде коалицијата не прогласи победа, а имаше свој кандидат е во Брвеница. Таму кандидатот на ВРЕДИ, Хаким Рамадани губи од кандидатот на ВМРО-ДПМНЕ, Јовица Илиевски, со нешто повеќе од 100 гласа разлика на 99,96% обработени гласови, според податоците на ДИК.

„ВЛЕН со добиените општини е втора политичка сила во државата. Денеска конечно се заокружи промената кај Албанците. ВЛЕН постигна убедлива победа речиси во сите општини каде бевме во вториот круг“, рече Бакиу.

Тој го повика Али Ахмети, лидер на ДУИ која ја предводи коалицијата НАИ да поднесе оставка.
Ахмети, пак, на прес-конференција реагираше дека се правеле непринципиелни коалиции и тврдеше дека исходот од изборите не ја одразува волјата на граѓаните.

По првиот круг од локалните избори на 19 октомври, од ДУИ тврдеа дека на национално ниво нивната коалиција НАИ е победник во албанскиот блок бидејќи на советничките листи освоиле околу 20.000 гласа повеќе од оние на ВРЕДИ.

Поддржувачите и кандидатите за градоначалници на ВМРО-ДПМНЕ веќе слават победа во Кичево и во скопски Карпош.

„Драги мои карпошани, сакам да ви се заблагодарам на сите за огромната поддршка и да ја објавам историската победа на ВМРО-ДПМНЕ во Карпош“, изјави Сотир Лукровски, кандидатот на владејачката партија за Карпош.

Тој во вториот круг се натпреваруваше со актуелниот градоначалник Стевчо Јакимовски од ГРОМ.

ВМРО-ДПМНЕ прогласи победа и во Кичево

„Победи заедништвото, победи Кичево!“, објави на социјалните мрежи и кандидатот на партијата во Кичево, Александар Јовановски.

Негов противкандидат во вториот круг беше актуелниот градоначалник Фатмир Дехари.

Во Куманово, пак, актуелниот градоначалник и лидер на ЗНАМ, Максим Димитриевски, прогласи победа. Тој соопшти дека веќе добил честитка од неговиот противкандидат Горан Стојковски. Во изјавата по прогласувањето на победата, Димитриевски им се заблагодари на партнерите од владината коалиција за поддршката, посебно на ВМРО-ДПМНЕ. Прашан за нискиот одѕив на гласачите, Димитриевски рече дека пораката од граѓаните е примена.

Според податоците на Државната изборна комисија (ДИК), во Кичево обработени се 85,43% од избирачките места, а Јовановски е во водство со околу 2.000 гласа.

Во Карпош, пак, на речиси 90% обработени избирачки места, Лукровски води со околу 1.200 гласа.
Во Куманово, на обработени, Димитриевски е во водство со нешто повеќе од 1.000 гласови на обработени 98% од избирачките места, според ДИК.

Првичните податоци на ДИК, покажуваат дека владејачката ВМРО-ДПМНЕ води во 21 општина. ВРЕДИ (ВЛЕН) во четири, СДСМ во три, а во по една Унијата на Роми и ЗНАМ.

Владејачката ВМРО-ДПМНЕ води во 19 од вкупно 33 општини во кои денеска (2 ноември) се одржува втор круг од локалните избори, покажуваат податоците од Државната изборна комисија на 85,07% од обработените избирачки места.

Меѓу местата каде води партијата е главниот град Скопје, но и во Кичево и Кочани, како и скопските општини Карпош и Аеродром.

Коалицискиот партнер во власта, ВРЕДИ (ВЛЕН), пак, е во водство во пет општини: Боговиње, Брвеница, Дебар, Долнени и Тетово.

Кандидати на опозицискиот СДСМ се во предност во скопски Центар, како и во Крушево, Зрновци и Македонска Каменица.

Во водство во по една општина се и ЗНАМ – во Куманово и Унијата на Роми во Шуто Оризари.
Во вториот круг се бираа градоначалници во 33 општини.

Во првиот круг на 19 октомври се избраа нови состави на општините, како и градоначалници во 44 општини.

Во првиот круг на 19 октомври беа избрани градоначалници во 44 општини. Од нив, најмногу освои владејачката ВМРО-ДПМНЕ – 33. Владиниот коалициски партнер ВРЕДИ тогаш освои пет градоначалнички места, а по три освоија опозициските СДСМ и коалицијата НАИ, којашто е предводена од ДУИ.

Во четири општини – Гостивар, Маврово-Ростуше, Врапчиште и Центар Жупа изборите за градоначалник пропаднаа и ќе се распишат нови бидејќи не беше постигнат цензусот за одзив од најмалку една третина од запишаните гласачи во Избирачкиот список.

Вториот круг помина во исклучително мирна, фер и демократска атмосфера, оцени министерот за внатрешни работи, Панче Тошковски на првата прес-конференција по затворањето на гласачките места на вториот круг од локалните избори.

„Изборниот процес се одвививаше без сериозни инциденти, без нарушување на јавниот ред и мир и без настани што би го довеле во прашање интегритетот на изборите. Ова е уште една потврда дека граѓаните, институциите и МВР покажаа зрелост и одговорност што покажаа Македонија да има едни од најмирните избори во последните години“, рече Тошковски.

До Министерството за внатрешни работи(МВР) имало 30 пријави за нерегуларности, од кои најмногу во Скопје. Најчестите пријави биле за агитирање близу гласачки места (седум пријави), пет пријави се за можен поткуп при гласање, а има и четири пријави за неовластено присуство на гласачко место. Забележани се и изолирани случаи на попречување на гласање, фотографирање гласачко ливче, неовластено фотогриарирање граѓани и како и упатени закани.

Паралелно, Секторот за компјутерски криминал регистрирал 18 објави на социјални мрежи поврзани со изборниот процес.

Претходно, и Јавното обвинителство излезе со оценка дека изборниот дел поминал „без поголеми нарушувања на изборниот процес“. До Обвинителството е доставено само едно известување од подрачјето на Шуто Оризари за фотографирање гласачко ливче.

Точно во 19:00 часот, согласно Изборниот закон, навреме се затворени сите избирачки места каде што имаше гласање во вториот круг на локалните избори 2025 година - информираше претседателот на ДИК, Борис Кондарко на прес конференција.

Тој рече дека до Комисијата пристигнале податоци за излезност од 1340 избирачки места. Обработени се 97,60 отсто од податоците, кои покажуваат дека одзивот на гласачите бил 45,71 процент на ниво на цела држава.

„Вкупниот број гласачи кои гласале во овие избирачки места е 325.691“, рече Кондарко.

За Град Скопје одзивот до 18:30 часот изнесува 33,82 проценти.

„Од 19 часот избирачките одбори пристапуваат кон отворање на гласачките кутии и броење на гласачките ливчиња. Конечната излезеност ќе се знае по 23:00 часот кога ќе биде одржана последната прес-конфернеција за соопштување на целосните првични неофицијални резултати, добиени по електронски пат од секое избирачко место“, информира Кондарко.

Тој додаде дека Државната изборна комисија со неколку свои тимови овластени лица ќе го набљудува непосредно броењето на резултатите и составувањето на записниците во повеќе избирачки места во различни општини.

По затворањето на избирачките места во вториот круг од локалните избори во Северна Македонија, Јавното обвинителство излезе со оценка дека изборниот дел поминал „без поголеми нарушувања на изборниот процес“.

„До јавното обвинителство во текот на денешниот ден е доставено само едно известување на подрачјето на Шуто Оризари за фотографирање на гласачко ливче. Итно се дадени насоки за документирање на настанот кој претставува прекршок“, соопштија од Јавното обвинителство.

И покрај мирниот изборен ден, оттаму додаваат дека Комисијата која е формирана за следење на евентуални кривични дека поврзана со изборите, ќе остане активна до целосно завршување на изборниот процес.

Во вториот круг од локалните избори, се бираат градоначалници на 33 општини, вклучително и во Градот Скопје.

Единствено во Шуто Оризари на три избирачки места имаше прегласување и за членовите на советот поради утврдени недоследности од страна на Државната изборна комисија во првиот круг.

Во првиот круг на 19 октомври беа избрани градоначалници во 44 општини. Од нив, најмногу освои владејачката ВМРО-ДПМНЕ – 33. Владиниот коалициски партнер ВРЕДИ тогаш освои пет градоначалнички места, а по три освоија опозициските СДСМ и коалицијата НАИ, којашто е предводена од ДУИ.

Националната алијанса за интеграција (НАИ), коалицијата предводена од Демократската унија за интеграција (ДУИ) посочи за нерегуларности за време на изборите додека од коалицијата ВРЕДИ оценија дека гласањето се одвивало без „некои неправилности и во духот на граѓанската одговорост“, на првите прес-конференции по затворањето на гласачките места на вториот круг од локалните избори.

„Успешно се соочивме со нечесна и незаконска кампања кои го оцрнија процесот и ја нарушуваат еднаквоста на изборниот процес. Сведоци сме на масовно купување гласови, изборен асфалт, ноќно бетонирање, злоупотреба на јавните ресурси и брутална вмешаност на државниот апарат во корист на власта. Сепак и покрај сите тие злоупотреби граѓаните не дозволија овие темни методи да го искриват резултат во првиот круг. Затоа сме убедени дека нема да успеат да го искриват ниту сега, во вториот круг“ рече Арбер Адеми, портпарол на НАИ.

Во ВРЕДИ очекуваат од Државната изборна комисија(ДИК) фазата на затворање и броење на гласовите да се спроведе како и во првиот круг, „со целосна транспарентност, точност и професионализам во согласност со законот и со волјата на граѓаните“.

„Според нашите информации од теренот, кандидатите на коалицијата ВРЕДИ добија широка поддршка во сите општини каде што настапуваат и очекуваме резултати кои ќе ја потврдат таа доверба“, рече Дритон Сулејмани, портпарол на ВРЕДИ.

Со затворање на избирачките места во 19 часот заврши гласањето во вториот круг од локалните избори за градоначалници, по партиите излегуваат со првични реакции, а се очекува и да почне објавувањето на првичните резултати.

Во вториот круг од локалните избори се гласа за градоначалници во 33 општини, вклучително и во Градот Скопје.

Општини кои треба да добијат градоначалници се: Аеродром, Боговиње, Брвеница, Валандово, Виница, Дебар, Дебарца, Демир Капија, Карпош, Кичево, Конче, Кочани, Крушево, Куманово, Лозово, Македонска Каменица, Македонски Брод, Могила, Неготино, Пробиштип, Ранковце, Росоман, Струга, Студеничани, Тетово, Центар, Чешиново Облешево, Чучер Сандево, Шуто Оризари, Долнени, Дојран и Зрновци.