Вести
Трамп: Путин повтори дека не се мешал во изборите во САД
Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека рускиот претседател Владимир Путин повторил дека не се мешал во минатогодишните избори во САД. Трамп и Путин денска се сретнаа на маргините на самитот на азиско-пацифичката економска соработка во Дананг, Виетнам.
„Можете да го прашувате колку сакате, но тој рече дека апсолутно не се мешал во нашите избори“, изјави Трамп.
Путин наводите за мешање во минатогодишните американски претседателски избори ги окарактеризира како „бесмислени.“
види ги сите денешни вести
Италија уапси Украинец за нападот врз гасоводот „Северен тeк“
Полицијата во Италија уапси Украинец осомничен за координирање на напад врз гасоводот „Северен тек“ во септември 2022 година, изјави во четврток главниот германски обвинител, додавајќи дека тој ќе биде изведен пред германски судија откако ќе биде префрлен.
Експлозиите беа сметани и од Русија и од Западот како чин на саботажа, а никој никогаш не ја презеде одговорноста за тешката штета на гасоводот што носи гас од Русија до Европа, што означува голема ескалација на конфликтот во Украина и влошување на енергетската криза на Стариот континент.
Осомничениот, идентификуван само како Серхиј К. според германските закони за приватност, бил дел од група луѓе кои поставиле експлозивни направи на гасоводот во близина на данскиот остров Борнхолм во септември 2022 година, соопштија обвинителите.
Серхиј К. и неговите соучесници тргнале од Росток на североисточниот брег на Германија со едрилица за да го извршат нападот, рекоа тие, додавајќи дека бродот бил изнајмен од германска компанија користејќи фалсификувани документи за идентификација преку посредник.
Властите дејствуваа врз основа на европска потерница, а осомничениот се соочува со обвиненија за заговор за предизвикување експлозија, неуставна саботажа и уништување.
Карабиниерите го уапсија во среда во покраината Римини на италијанскиот јадрански брег, соопштија германските обвинители.
Италијанската полиција сè уште не го коментираше апсењето.
„Северен тек“ беше систем од подводни гасоводи што ги поврзуваа Русија и Германија преку Балтичкото Море, клучен за снабдување со природен гас на поголемиот дел од Европа.
Првиот гасовод, „Северен тек 1“, беше пуштен во употреба во 2011 година и со години беше главен канал преку кој „Газпром“ испраќаше руски гас до ЕУ, додека „Северен тек 2“ беше изграден, но никогаш не беше пуштен во употреба поради војната во Украина и санкциите.
Овие проекти ќе ѝ овозможеа на Германија директно да купува руски гас, заобиколувајќи ги транзитните земји како Украина и Полска, и со тоа носеа голема геополитичка тежина
Во времето на саботажата во септември 2022 година, Европа веќе се обидуваше да ја намали својата зависност од руската енергија, но „Северен тек“ сè уште ја симболизираше врската помеѓу рускиот гас и европската економија.
Експлозиите што сериозно ги оштетија цевководите дополнително ја продлабочија енергетската криза, ги зголемија цените на гасот и ги поттикнаа политичките дебати за безбедноста на европската инфраструктура.
Саботажата означи драматичен крај на ерата на енергетска соработка меѓу Европа и Русија, со долготрајни последици за европската енергетска политика и безбедноста на снабдувањето.
Мицкоски: Владата има право да именува повереници во општините, ако изборите се неуспешни
Премиерот, Христијан Мицкоски не ја исклучува можноста да се создаде проблем во изборниот процес со оглед на тоа што независните кандидати можат да учествуваат со само два потписа од граѓани од изборната единица, што пак може да го зголеми бројот на кандидати и да направи гласачкото ливче да биде долго и збунувачко.
Сепак, тој истакна дека ако тоа се случи и изборите бидат неуспешни, Владата има уставно и законско право и можност да именува повереници во општините.
„Сѐ е можно. Можно е гласчкото ливче да биде 7 - 8 метри, да ги обесхрабри граѓаните да излезат, да се намали цензусот, но тука сакам да предупредам дека согласно Уставот и Законот, ако не е успешен избирачкиот процес, Владата е таа која именува владини повереници“, изјави Мицкоски.
Тој додаде дека „неодговорното однесување на поединци или поедини политички партии ќе резултира со ваков тип на можности“.
Според него, дали тоа ќе се случи, ќе се знае „ за многу скоро од денеска“.
„До 1 сепетември треба да заврши овој процес и да се види каков ќе биде“, рече Мицкоски одговарајќи на новинарски прашања денеска (21 август).
Прашан, кога ќе бидат познати сите кандидати за градоначалници и носители на листите за советите во општините, рече дека тоа ќе се случи до крајот во предвидените рокови до крај на овој и почетокот на следниот месец.
„Пет-шеснаесет општини кои останаа мислам дека ќе ги комплетираме до крајот на месецов. Во првата недела од септември, од 1 до 5 септември ќе имаме состанок на ИК и на ЦК на партијата така што тогаш ќе ги комплетираме сите овие непознаници од аспект на градоначалници советници. Последниот рок е 13 септември“, истакна Мицкоски.
Претходно, Државната изборна комисија (ДИК) го усвои новиот Правилник за регулирање на постапка за собирање потписи за поддршка на кандидатски листи поднесени од група избирачи и за начинот на определување на нотарите за локалните избори 2025 година.
Со него, на независните кандидати за советници и градоначалници ќе им бидат потребни само два потписи за учество на претстојните локални избори.
Првиот круг од изборите е закажан за 19 октомври, а вториот за 2 ноември. Цензусот за избор на градоначалник и советници во првиот круг, е излезност на минимум една третина од вкупниот број запишани избирачи во општината или градот Скопје, согласно Изборниот законик.
НБРМ: Раст на кредитите, но и на депозитите
Нов раст на депозитите и кредитите регистрирала Народна банка за месец јули. Како што соопштуваат, бил регистриран годишен раст од 13 проценти и на вкупните депозити и на вкупната кредитна поддршка.
Според Народната банка зголемувањето кај депозитите во поголем дел се должи на растот во секторот „домаќинства“, при помал раст и на депозитите на корпоративниот сектор, а кај вкупните кредити поради повисоките кредити на двата сектора, со поголем придонес на корпоративниот сектор.
„Вкупните депозити на домаќинствата во јули годинава се повисоки за 1,1 процент на месечна основа. Тоа се должи на растот на депозитните пари, долгорочните депозити во денари и краткорочните депозити во странска валута, при помал раст и на останатите компоненти. Годишниот раст изнесува 13,3 проценти и како што информира централната банка е резултат на зголемените депозитни пари, долгорочните депозити во денари и во странска валута, а во помала мера и на краткорочните депозити“, информираат од НБРМ.
Кредитите на домаќинствата, пак, минатиот месец се со месечен раст од 0,8 проценти и годишен од 10,4 проценти. Според намената на кредитите одобрени на физичките лица, кај најзастапените категории - потрошувачките и станбените кредити, е забележан месечен раст од еден процент, соодветно, при годишно зголемување од 9,8 проценти и 15,3 проценти соодветно.
Овој месец, автомобилските кредити се повисоки за 1,8 проценти на месечна основа, а на годишна основа забележаа пад од еден процент.
Кредитите одобрени на кредитните картички се непроменети на месечно ниво, додека на годишно ниво оствариле пад за 7,4 проценти. Во јули, негативните салда на тековните сметки и кредитите одобрени врз други основи се намалени за 1,8 проценти и 0,7 проценти во споредба со претходниот месец, соодветно, додека на годишна основа се пониски за 4,9 проценти и 9,2 проценти, соодветно.
Вкупните депозити на корпоративниот сектор во јули, забележале месечен раст од 0,1 процент, при раст на сите видови депозити, со исклучок на краткорочните депозити во денари.
Годишниот раст од 14,5 проценти во најголем дел се должи на растот на депозитните пари и краткорочните депозити во денари.
Кредитите на корпоративниот сектор во јули се зголемени на месечно и годишно ниво за 0,4 проценти и 15,9 проценти, соодветно. Притоа, месечниот и годишен раст во целост произлегува од зголемените кредити во денари, а кредитите во странска валута се намалени.
Иран започна воена вежба, прва по дванаесетдневната војна со Израел
Иранската морнарица ја започна својата прва воена вежба по 12-дневниот застој со Израел пред два месеци, лансирајќи ракети кон цели во Оманскиот Залив и Индискиот Океан.
Вежбата „Одржлива сила 1404“ вклучува испукување крстосувачки ракети и користење дронови над отворено море. Министерот за одбрана Азиз Насирзаде изјави дека иранските сили се опремени со нови ракети и се подготвени да одговорат на секој потенцијален напад.
Европските потписници на нуклеарниот договор со Иран - Франција, Германија и Велика Британија - предупредија дека доколку Иран не успее да постигне договор со Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) до 31 август, сите санкции на ОН ќе бидат повторно воведени.
Аналитичарите велат дека тоа дополнително би ја ослабнало економијата на Иран.
Деновиве Иран соопшти дека ќе ги продолжи разговорите со нуклеарниот надзорник на ОН, а двете страни веројатно ќе одржат уште една рунда разговори во наредните денови.
Инспекторите од Меѓународната агенција за атомска енергија (МААЕ) не беа во можност да пристапат до нуклеарните постројки на Иран откако Израел и САД ги бомбардираа за време на 12-дневната војна во јуни, и покрај тоа што генералниот директор Рафаел Гроси рече дека инспекциите остануваат главен приоритет на агенцијата.
Техеран ја обвини агенцијата за олеснување на израелско-американските напади со извештај од 35-члениот одбор на инспектори на агенцијата, во кој се тврди дека Иран ги крши своите обврски поврзани со развој на нуклеарното оружје.
Парламентот на Република Српска в петок ќе расправа за референдум и мандатот на Додик
Предлогот за закон за измени на Законот за референдум и граѓанска иницијатива по итна постапка, како и усвојувањето на законската основа за покренување на процесот на референдум, е една од точките на дневниот ред на вонредната седница на Собранието на Република Српска, закажана за петок, 22 август.
Одлуката беше донесена на колегиумот на Собранието на 21 август.
Како што е наведено во дневниот ред, граѓаните треба да го искажат своето мислење за одлуката на Судот на Босна и Херцеговина и Централната изборна комисија на Босна и Херцеговина за одземање на мандатот на Милорад Додик од функцијата претседател на РС. Со одлуката на Судот на Босна и Херцеговина, со која се потврди одлуката на ЦИК за одземање на неговиот мандат, Додик ги изгуби сите уставни и законски овластувања на претседател на РС.
Владејачката коалиција претходно се согласи референдумот да се одржи на 18 или 25 октомври.
Уставот на Босна и Херцеговина не содржи одредба што изрично дозволува или забранува референдум, но ниту едно од пониските нивоа на власт не може да свика референдум само на делот од територијата што се однесува на надлежноста и одлуките на државата Босна и Херцеговина.
На дневен ред на Собранието на РС се и заземањето став за идните чекори на институциите на Република Српска, како и дискусијата за одговорот на институциите на РС на пресудата на Судот на Босна и Херцеговина и одлуката на ЦИК.
На својата седница, Собранието треба да ја констатира оставката на премиерот на РС, Радован Вишковиќ.
Со оглед на тоа што РС во моментов нема ниту претседател ниту премиер, прашање е кој ќе ги потпише документите потребни за распишување на референдумот.
Според конечната пресуда на Судот на Босна и Херцеговина, Додик е осуден затоа што го потпишал објавувањето на законот, кој претходно беше поништен од високиот претставник Кристијан Шмит, за неспроведување на одлуките на Уставниот суд и Канцеларијата на високиот претставник на територијата на РС.
Со конечна пресуда, на Додик му е забрането да извршува јавна функција шест години, а тој ја откупи едногодишната затворска казна.
Одбраната на Додик испрати жалба до Уставниот суд на Босна и Херцеговина на пресудата.
Централната изборна комисија, која по конечната пресуда на Судот на Босна и Херцеговина му го одзеде мандатот на Додик во согласност со законот, треба да распише вонредни избори за претседател на РС во рок од 90 дена.
Започна израелската копнена офанзива, Палестинците бегаат од Газа
Голем број Палестинци продолжуваат да бегаат од градот Газа откако израелската армија ги започна првите фази од планираната копнена офанзива, соопштија официјални лица.
Израелските трупи воспоставија упориште на периферијата на градот (дом на повеќе од еден милион Палестинци) по денови интензивно бомбардирање и артилериски оган, објавува Би-Би-Си.
Тоа го поттикна генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, да ги обнови повиците за итен прекин на огнот „за да се избегнат смртта и уништувањето“ што нападот „неизбежно би ги предизвикал“.
Израел вели дека ги презел првите чекори од воената операција во градот Газа.
Портпаролот на армијата изјави дека трупите веќе дејствуваат во областите Зејтун и Џабалија за да ги постават темелите за офанзивата, која беше одобрена од министерот за одбрана Израел Кац на 19 август и ќе биде предложена на безбедносниот кабинет подоцна оваа недела.
Околу 60000 резервисти беа повикани на почетокот на септември за да се ослободи активниот персонал за операцијата.
Премиерот Бенјамин Нетанјаху изјави дека ги „скратува роковите“ за заземање на она што го опиша како „последни упоришта на теророт“ во Газа.
Се очекува стотици илјади Палестинци во градот Газа да добијат наредба да се евакуираат во засолништа во јужна Газа, додека се подготвува планот на Израел за преземање.
Многу од сојузниците на Израел го осудија неговиот план, а францускиот претседател Емануел Макрон на 20 август предупреди дека тоа „може да доведе само до катастрофа за двете нации и ризикува да го вовлече целиот регион во циклус на трајна војна“.
Во меѓувреме, Меѓународниот комитет на Црвениот крст (МКЦК) објави дека понатамошното раселување и интензивирањето на непријателствата „ризикуваат да ја влошат веќе катастрофалната ситуација“ за 2,1 милиони жители на Газа.
Израелската влада ја објави својата намера да го освои целиот Појас Газа откако индиректните преговори со Хамас за прекин на огнот и договорот за ослободување на заложниците пропаднаа минатиот месец.
Палестинското движење Хамас, кое САД и Европската Унија го сметаат за терористичко, го нападна Израел на 7 октомври 2023 година, убивајќи, според израелските податоци, околу 1200 луѓе и земајќи 251 заложник.
Повеќето од заложниците беа ослободени како дел од прекин на огнот или други договори. Хамас вели дека ќе ги ослободи останатите само во замена за трајно примирје и повлекување на Израел.
Во израелските воени операции што следеа по 7 октомври 2023 година, повеќе од 62000 луѓе беа убиени во Појасот Газа, според Министерството за здравство на Газа, кое е под контрола на Хамас.
Јермак: Работите околу безбедносните гаранции за Украина се во тек
Нацрт-верзијата на воената компонента на безбедносните гаранции за Украина веќе се обликува, изјави висок украински функционер, додека САД повторија дека европските земји ќе мора да го преземат најголемиот дел од товарот за обезбедување гаранции.
„Почна работата за воспоставување на воената компонента на гаранциите, кои се дискутираат како дел од решавањето на војната со Русија“, изјави Јермак, началник на кабинетот на украинскиот претседател Володимир Зеленски.
„Нашите тимови, првенствено воени, веќе започнаа активна работа на воената компонента на безбедносните гаранции“, напиша Јермак на 20 август по состанокот на советниците за национална безбедност од западните земји и НАТО.
„Украина е подготвена за секаков формат на дијалог за праведен крај на војната“, додаде Јермак, но предупреди да не се повторува „грешката во Будимпешта“, што е референца на Меморандумот од Будимпешта од 1994 година, кој имаше за цел да обезбеди безбедност во замена за откажување на Украина од нуклеарното оружје од советската ера.
Русија го прекрши меморандумот кога го анектираше Кримскиот полуостров во 2014 година и започна целосна инвазија во 2022 година.
Јермак рече дека Украина, исто така, работи со своите сојузници на план за тоа како да се продолжи „во случај руската страна да продолжи да ја продолжува војната и да ги нарушува договорите за билатерални и трилатерални формати на лидерски состаноци“.
Малку подоцна, на 20 август, потпретседателот на САД, Џ.Д. Венс, рече дека Европа треба да биде подготвена да ја преземе водечката улога во обезбедувањето безбедносни гаранции.
„Не мислам дека ние треба да го носиме товарот тука. Мислам дека треба да бидеме од помош ако е потребно да се запре војната и да се запре убивањето. Но, мислам дека треба да очекуваме, а претседателот сигурно очекува, дека Европа ќе игра водечка улога тука“, изјави Венс за Фокс њуз.
„Без оглед на формата што ќе ја добие ова, Европејците ќе мора да го понесат лавовскиот дел од товарот“, рече тој.
Претседателот на САД, Доналд Трамп, претходно оваа недела за Фокс њуз изјави дека европските земји, во однос на безбедноста, се „подготвени да испратат луѓе на терен“.
„Подготвени сме да им помогнеме со работи, особено, веројатно од воздух.“
Трамп не даде детали за тоа каков вид воздушна моќ на САД ќе биде обезбедена, но рече дека таа би можела да го поддржи распоредувањето на европски трупи што Франција и Велика Британија размислуваат да ги обезбедат како дел од таканаречената „Коалиција на добронамерните“.
„Ќе им пружиме многу добра заштита“, рече Трамп.
Безбедносните гаранции беа главна тема на разговор на 18 август кога Трамп ги угости Зеленски и лидерите на неколку европски земји во Белата куќа. Средбата следеше по неговиот самит минатата недела во Алјаска со рускиот претседател Владимир Путин.
И покрај обидите на Трамп да ги донесе двете страни на преговарачка маса, Путин не покажа знаци дека ќе се откаже од своите претензии за територија, вклучително и земјиште кое не е под руска воена контрола.
Четирикратен пораст на руски саботажни операции во Европа
Русија драматично ги зголеми саботажите низ Европа, при што бројот на напади насочени кон критична инфраструктура е речиси четирикратно зголемен од 2023 година, покажува новиот извештај на Меѓународниот институт за стратешки студии (МИСС).
Тој се совпаѓа со растечкиот број новински извештаи, обвиненија и разузнавачки предупредувања дека Москва ги направила тајните саботажи и операции за надзор врвен приоритет, со цел дестабилизирање на европските влади.
„Иако Русија досега не успеа да ја постигне својата примарна цел, европските престолнини се мачат да одговорат на руската саботажа и се предизвикани да се договорат за унифициран одговор, да координираат дејствија, да развијат ефикасно одвраќање и да наметнат доволно трошоци на Кремљ“, се вели во извештајот на лондонската тинк-тенк организација.
Опсегот на таканаречени хибридни напади за кои е обвинета Русија вклучува палење, инциденти во кои бродовите оштетиле подводни комуникациски кабли, прекин на GPS сателитските навигациски сигнали и хакирање на компјутерска инфраструктура.
Повеќето од целите, според извештајот објавен на 19 август, се во Украина или се поврзани со европските напори за поддршка или снабдување на Украина со воена и друга цивилна опрема. Зголемувањето на инцидентите се совпадна со целосната инвазија на Русија врз Украина, која започна во февруари 2022 година и достигна врв во 2023 и 2024 година, четирикратно зголемувајќи се во тој период.
Во извештајот, исто така, е забележано забавување на нападите во првата половина од 2025 година, иако не е јасно на што точно може да се припише ова.
Европските и другите западни влади протераа десетици руски разузнавачки офицери, од кои многумина работеа под дипломатска покритие, уште пред инвазијата на Украина.
Тоа ги принуди руските агенции да се свртат кон операции во стилот на посредник или платеник, каде што луѓето се ангажираат, некои несвесно, за да извршуваат саботажи или други операции.
Минатиот месец, британски суд осуди тројца мажи за палење на магацин во Лондон каде што се складирала опрема наменета за Украина, заговор за кој обвинителите рекоа дека бил оркестриран од оперативци поврзани со руската платеничка компанија „Вагнер“.
Во поврзан инцидент, тројца Украинци беа обвинети за обид за палење на имот поврзан со британскиот премиер Кир Стармер.
„Русија ги искористи дупките во правните системи преку својот пристап на „гиг економија“, што ѝ овозможи да избегне припишување и одговорност. Од 2022 година и протерувањето на стотици нејзини разузнавачки службеници од европските престолнини, Русија е многу ефикасна во регрутирањето државјани на трети земји преку интернет за да ги заобиколи европските контраразузнавачки мерки“, се вели во извештајот.
Немаше непосреден одговор од руските претставници на извештајот.
Европските влади, исто така, недоволно инвестираа во одржување на безбедносни системи за критична инфраструктура, се вели во извештајот, дури и додека растат стравувањата дека тајната кампања би можела да биде дел од долгорочен руски напор.
„Некои земји-членки на НАТО проценија дека неконвенционалното војување на Русија е дел од нејзините долгорочни подготовки за потенцијален воен конфликт со НАТО“, се вели во извештајот.
Пакистан, Кина и Авганистан најавија зајакнување на соработката
Високи дипломати од Пакистан, Кина и Авганистан се обврзаа на посилна антитерористичка соработка за време на состанокот на 20 август во Кабул, со цел зајакнување на политичкото и економското партнерство, соопшти Министерството за надворешни работи на Пакистан.
Трите држави ја потврдија својата посветеност на продлабочување на соработката во трговијата, транзитот, регионалниот развој, здравството, образованието, културата и борбата против трговијата со дрога, е наведено во соопштението.
Тие, исто така, го потврдија претходниот договор за проширување на економскиот коридор меѓу Кина и Пакистан до Авганистан, се додава во соопштението.
Не се дадени дополнителни детали за состанокот меѓу пакистанскиот министер за надворешни работи Ишак Дар, кинескиот министер за надворешни работи Ванг Ји и високи талибански претставници, организиран од владата на Талибанците во Кабул.
Кинеско-пакистанскиот економски коридор вклучува подобрување на патните и железничките врски помеѓу западниот кинески регион Синџијанг и пакистанското пристаниште Гвадар на Арапското Море.
Властите на Пакистан во последните недели изјавија дека се надеваат дека коридорот ќе помогне да се привлечат повеќе кинески инвестиции за да се оживее нејзината ослабена економија и дека се надеваат дека неговото проширување до Авганистан ќе ја зголеми трговијата со Централна Азија.
Средбата се одржа повеќе од еден месец откако Русија стана првата земја што формално ја призна владата на Талибанците во Авганистан. Иако ниедна земја освен Русија не понуди формално признавање, Талибанците се вклучија во разговори на високо ниво со многу земји и воспоставија дипломатски врски со земји, вклучувајќи ги Кина и Обединетите Арапски Емирати.
Министерството за надворешни работи на Авганистан претходно соопшти дека состанокот ќе вклучува „сеопфатни дискусии“ за широк спектар прашања, вклучувајќи политичка, економска и регионална соработка.
Путин телефонски го информирал Ердоган за развојот на војната во Украина
Рускиот претседател Владимир Путин и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган разговараа по телефон за развојот на настаните во војната во Украина, јавува герамнската новинска агенција ДПА.
Кремљ и претседателската канцеларија во Анкара во средата соопштија дека Путин го информирал својот турски колега за самитот со американскиот претседател Доналд Трамп во Алјаска минатата недела.
Трамп се обидува да ја заврши војната во Украина, обидувајќи се да организира средба меѓу Путин и украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Путин ѝ се заблагодари на Турција за нејзината поддршка за време на разговорите меѓу Русија и Украина во Истанбул, се вели во соопштението на Кремљ.
Преговарачки тимови на Украина и Русија три пати седнаа на маса во Истанбул од мај годинава, но без никакви резултати освен неколку размени на затвореници.
Ова беа првите директни разговори меѓу завојуваните страни од 2022 година, што значи дека Турција би можела да се разгледа и за понатамошни средби. Путин, исто така, разговараше по телефон со саудискиот престолонаследник Мохамед бин Салман во вторникот. Русија, САД и Украина, исто така, ја користеа Саудиска Арабија како точка за средба во последните месеци.
Мултимедија
Најпосетени
Што треба да знаете