Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека Москва и Киев „веднаш“ ќе започнат разговори за прекин на огнот по неговиот последен разговор со рускиот лидер Владимир Путин.
Во објава на TruthSocial, Трамп рече дека неговиот разговор од 19 мај со Путин траел два часа и поминал „многу добро“.
Русија и Украина „веднаш ќе започнат преговори за прекин на огнот и, што е поважно, КРАЈ на војната. Условите за тоа ќе бидат договорени меѓу двете страни“, рече тој во објавата.
Во коментарите за руските медиуми, рускиот претседател Владимир Путин рече дека разговорот бил „многу суштински и доста отворен“. Тој додаде дека Москва ќе подготви меморандум со предуслови за прекин на огнот.
Трамп го постави крајот на војната во Украина врвен приоритет на надворешната политика откако ја презеде функцијата пред четири месеци. Во март, тој побара двете страни веднаш да се согласат на 30-дневен прекин на огнот. Тој го повтори тоа барање оттогаш, велејќи дека ќе санкционира секоја земја што го поткопува прекинот на огнот.
Иако украинскиот претседател Володимир Зеленски се согласи со предлогот на Белата куќа, Путин одби, барајќи Киев прво да се согласи на одредени предуслови, како што се признавање на руската анексија на украинската територија, демилитаризација на земјата и неутрален статус.
Пред телефонскиот разговор на Трамп со Путин, Зеленски ја повтори својата поддршка за првичниот предлог на Трамп за прекин на огнот од 30 дена.
„Украина инсистира на потребата од целосен и безусловно прекин на огнот со цел да се спасат човечки животи и да се воспостави потребната основа за дипломатија. Таквиот прекин на огнот мора да биде доволно долг и да вклучува можност за продолжување“, рече Зеленски во објава на X од 19 мај.
По последното отфрлање на неговиот предлог за прекин на огнот од 30 дена од страна на Путин, Трамп во својата објава не спомена понатамошни санкции против Русија. Наместо тоа, тој ги истакна придобивките што Русија би можела да ги добие во трговијата со САД доколку се постигне договор.
„Русија сака да прави ТРГОВИЈА во голем обем со Соединетите Држави кога ќе заврши ова катастрофално „крвопролевање“ и се согласувам. Постои огромна можност Русија да создаде огромни количини работни места и богатство. Нејзиниот потенцијал е НЕОГРАНИЧЕН“, напиша тој.
Американскиот сенатор Линдзи Греам (републиканец од Јужна Каролина) минатиот месец поднесе закон со кој ќе се казни Русија за тоа што не ја заврши војната.
Западните експерти рекоа дека Трамп би можел да го принуди Путин на преговарачка маса со зголемување на санкциите.
Уште една рунда западни санкции би дошла во сè потешко време за руската економија. Економскиот раст на земјата нагло забави во првиот квартал, забележа „Капитал економикс“ на 16 мај.
Во своите забелешки за руските медиуми по телефонскиот разговор со Трамп, Путин ја повтори потребата од „елиминирање на основните причини за оваа криза“, што се однесува на проширувањето на НАТО и желбата на Украина да се приклучи на Западниот сојуз.
„Само треба да ги утврдиме најефикасните начини за движење кон мир“, рече Путин.
Стефан Кинингер, нерезидентен соработник во Американско-германскиот институт, рече дека отчитувањата од разговорот укажуваат дека е постигнат мал напредок.
„Нема индикации за каква било промена во ставот на Русија“, изјави Кинингер за РСЕ.
Експертите велат дека Путин сега нема интерес за прекин на огнот бидејќи неговите сили имаат моментум на бојното поле и тој сè уште не постигнал никакви големи цели.
Иако Русија доби територија во источна Украина за време на речиси 40-месечната војна, таа не ги контролира целосно четирите украински региони - Луганск, Донецк, Запорожје, Херсон - за кои тврди дека ги анектирала.
Прекинот на огнот сега би ја оставил Украина независна, добро вооружена земја.
Истанбулски состаноци
Трамп ги објави повиците откако руските и украинските преговори се состанаа во Истанбул на разговори лице в лице. Тоа беше прв пат двете страни да се сретнат од првите недели откако Русија ја започна својата тотална инвазија во февруари 2022 година.
„Тема на повикот ќе биде запирање на „крвопролевањето“, напиша Трамп во објава на социјалните медиуми.
„Се надевам дека ќе биде продуктивен ден, ќе се случи прекин на огнот и дека оваа многу насилна војна, војна што никогаш не требаше да се случи, ќе заврши“, напиша Трамп.
Состаноците во Истанбул, кои вклучуваа одделни разговори со американски претставници, дадоа само скромни резултати, вклучително и договор за размена на дури 1000 воени заробеници. Немаше ветување за запирање на борбите и во текот на викендот, Русија започна она што Украина го нарече еден од нејзините најголеми напади со беспилотни летала.
Руските преговарачи наводно поставија максималистички барања до Украина - повикувајќи ја Украина да ги повлече своите сили од четирите региони и други услови што беа поставени на пролетта 2022 година. Овие услови беа широко отфрлени од Украина и многу од нејзините западни сојузници, како неосновани.
„Русија е целосно фокусирана на минатото, отфрлајќи го прекинот на огнот и наместо тоа постојано зборува за состаноците во Истанбул во 2022 година, обидувајќи се да ги постави истите апсурдни барања како пред три години“, напиша украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибиха во објава до X.
„Ова е уште една причина зошто притисокот врз Русија мора да се зголеми. Москва сега мора да ги разбере последиците од попречувањето на мировниот процес“, напиша Сибиха.
По период на почетни тензии со Киев, фрустрациите во Белата куќа се префрлија на Москва, а тонот на јавните забелешки од американските претставници се заостри. Трамп сугерираше дека Путин го „прислушкува“ и бара понатамошни разговори без никаква искрена намера да бара мир.
„Дали нè прислушуваат? Па, тоа е она што се обидуваме да откриеме“, рече државниот секретар Марко Рубио во интервју за CBS News емитувано на 18 мај.
„Од една страна, се обидуваме да постигнеме мир и да ставиме крај на многу крвава, скапа и деструктивна војна, па затоа е потребен одреден елемент на трпение. Од друга страна, немаме време за губење“, рече Рубио.
Зеленски минатата недела отпатува во Турција, заедно со неговите преговарачи и вети дека ќе се сретне со Путин. Последниот пат кога двајцата се сретнаа беше во 2019 година, пред војната. Но, Путин во последен момент објави дека нема да патува во Турција.
Зеленски, исто така, отпатува во Ватикан за време на викендот, барајќи поддршка од новиот папа Лав XIV. Украинскиот лидер се сретна и со американскиот потпретседател Џ. Д. Венс и Рубио во Рим.
Тоа беше првата средба на Зеленски со Венс по острата средба во Белата куќа во февруари, каде што Венс го прекори украинскиот лидер пред телевизиските камери.
