Може да се случи повторно.
Во 2019 година, Соединетите Држави го поддржаа лидерот на опозицијата кој сакаше да го собори претседателот на Венецуела, Николас Мадуро. Русија се спротивстави на ова, обезбедувајќи дипломатска помош и мала воена поддршка на владата што може да биде најважниот партнер на Москва во Латинска Америка.
Мадуро ја преживеа кризата кога повикот на Хуан Гваидо за воено востание не успеа и неговиот обид да дојде на власт беше замолчен, што беше огромно олеснување за Русија и удар за САД, кои го сметаат Мадуро за нелегитимен претседател.
Потоа, американскиот претседател Доналд Трамп во својот прв мандат го призна Гваидо за привремен претседател на Венецуела во јануари 2019 година.
Иако околностите се многу различни денес, САД повторно го зголемуваат притисокот врз Мадуро.
Тие значително го зголемија своето воено присуство на Карибите, каде што сега го испраќаат носачот на авиони USS Gerald R. Ford, за кој се верува дека е најголемиот воен брод во светот, и извршија бројни напади врз бродови за кои се тврди дека се користат за трговија со дрога, при што загинаа десетици луѓе.
Американските претставници го наведоа обвинението против Мадуро од 2020 година за обвиненија поврзани со дрога, а државниот секретар Марко Рубио го нарече „бегалец од американската правда“. Во август, САД ја удвоија наградата за информации што доведоа до негово апсење на 50 милиони долари.
Во интервју за Си-Би-Ес објавено на 2 ноември, Трамп ги минимизираше загриженостите дека САД ќе војуваат против Венецуела, но кога го прашаа дали деновите на Мадуро се избројани, тој рече: „Мислам дека да, да“.
Мадуро наводно повторно бара руска поддршка, но аналитичарите велат дека ако Вашингтон направи сериозен напор да го собори, а Москва има ограничени механизми да го спречи тоа.
„Искрено кажано, нема многу што Русија може да направи ако САД се решени да се обидат да го соборат Мадуро, освен дипломатски ангажмани“, рече Марк Галеоти, аналитичар за Русија и професор на Факултетот за словенски и источноевропски студии на Универзитетскиот колеџ во Лондон.
Барате поддршка?
„Вашингтон пост“ на 31 октомври објави дека документите што ги добил покажуваат дека Мадуро му напишал писмо на рускиот претседател Владимир Путин, барајќи од Москва да ја зајакне воздушната одбрана на Венецуела со реновирање на претходно купените воени авиони „Сухој“, помагање на Каракас во ремонтот на моторите и радарите и набавка на ракети, како и обезбедување логистичка поддршка.
Писмото требало да го достави министерот за транспорт на Венецуела, за кого Русија тврди дека пристигнал во Москва кон средината на октомври, според „Вашингтон пост“, кој исто така објави дека Мадуро побарал поддршка од Кина и Иран.
Не е познато дали писмото е доставено или дали Кремљ го примил. Ниту руските ниту венецуелските претставници не го коментираа извештајот ниту дале јавни изјави за конкретна нова поддршка за владата на Мадуро.
Сепак, големиот руски транспортен авион Ил-76 пристигнал во Каракас кон крајот на октомври откако поминал кружен пат со неколку застанувања, според веб-страницата за следење на летови FlightData24.
Не е познато што носел тој авион.
„Подготвени да реагираат“
Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, на 1 ноември изјави дека Москва ја осудува „употребата на прекумерна воена сила при спроведување акции во операциите против дрога“ и „потврдува цврста поддршка за венецуелското раководство во одбрана на нејзиниот национален суверенитет“.
Два дена претходно,Захарова изјави дека Русија е „во контакт со своите партнери“ и дека е „подготвена да продолжи соодветно да одговара на нивните барања, земајќи ги предвид постојните и потенцијалните закани“.
Новиот договор за стратешко партнерство меѓу Русија и Венецуела, кој беше дискутиран за време на посетата на Мадуро на Москва во мај, стапи на сила откако Путин го потпиша, објавија руските државни медиуми на 27 октомври. Сепак, ваквите договори честопати немаат многу детали.
Експертите велат дека повеќето од воените операции на Русија на Западната хемисфера во голема мера биле демонстрација на сила, потсетник за Западот дека силите на Москва можат да дејствуваат многу подалеку од границите отколку што можеа по распадот на Советскиот Сојуз кога земјата се повлече поради финансиски проблеми.
Во 2018 година, два руски стратешки бомбардери способни за нуклеарно оружје слетаа на воен аеродром во близина на Каракас. Во јули 2024 година, два руски воени брода се закотвија во Венецуела пред изборите што го продолжија владеењето на Мадуро, што САД го отфрлија како наместено.
Во средината на обидот за соборување на Мадуро во 2019 година, Москва призна дека има воен персонал на терен во земјата, бидејќи фотографиите покажаа речиси 100 руски војници како се истоваруваат од два воени авиони.
Можности и ограничувања
Во извештај објавен во 2020 година од Центарот Вилсон на Американскиот институт Кенан, колумбискиот аналитичар Владимир Рувински напиша дека „првото континуирано присуство на руски воен персонал на Западната хемисфера“ од повлекувањето од Куба во раните 90-ти „е јасна манифестација на решеноста на Кремљ да ја задржи Венецуела во руската орбита“.
„Многу други акции спонзорирани или олеснети од Русија помогнаа Мадуро да остане на власт“, вклучувајќи го и блокирањето на резолуцијата на Советот за безбедност на ООН поддржано од САД, напиша Рувински.
Сепак, во исто време „кризата во Венецуела откри многу ограничувања на руската политика“, како што е „недостигот на финансиски ресурси за поддршка на нејзината политика во Латинска Америка“.
Руските ресурси, финансиски и воени, се позатегнати отколку што беа во 2019 година - тоа беше три години пред Путин да започне целосна инвазија на Украина,ангажирајќи го огромното мнозинство од воениот персонал и ресурсите на земјата во скапа војна без крај на повидок и предизвикувајќи бранови западни економски санкции.
Дури и ако не е во офанзива во најголемата војна во Европа од 1945 година, оддалеченоста на Русија од Венецуела би била сериозно ограничување за значајна поддршка ако дојде до тоа.
„Мислам дека ако САД се сериозни во врска со промената на режимот во Венецуела со сила, Русија веројатно нема да може да помогне на никаков начин“, изјави Олег Игнатов, виш аналитичар за Русија во Кризната група, за РСЕ/РЛ во коментар испратен по електронска пошта.
„Тоа беше невозможно и пред и по (почетокот на) војната во Украина. Елементарната географија и логистика се во игра тука“, вели таа.
Трамп испрати мешани сигнали за тоа дали САД размислуваат за напади врз цели поврзани со дрога во Венецуела.
„Следна ќе биде копното“, рече тој на 23 октомври во изјава за нападите врз бродовите. Сепак, кога беше прашан на 31 октомври дали медиумските извештаи дека размислува за напади во Венецуела се вистинити, американскиот претседател одговори: „Не.“
Падот на Мадуро би бил голем удар за Москва, која би можела да изгуби клучно упориште во Латинска Америка, исто како што соборувањето на сирискиот претседател Башар ал-Асад во декември 2024 година го ослабе влијанието на Кремљ на Блискиот Исток.
Покрај статусот на Мадуро како сојузник во геополитичкиот конфликт на Москва со Вашингтон и Западот, Русија инвестираше многу во производството на нафта во Венецуела, која има најголеми потврдени резерви на нафта во светот, иако поради санкциите на САД, обете земји сакаат да продаваат нафта на истите клиенти, како што е Кина.
Геополитичка пресметка
Иако војната против Украина ја фокусираше Москва на набавка на оружје, Каракас, барем во минатото, беше значаен купувач на руско оружје. Среде зголемувањето на американските сили во близина, Мадуро на 22 октомври изјави дека Венецуела има 5.000 ракети Игла-С од руско производство на „клучни позиции за воздушна одбрана“.
И покрај тие врски, Москва може да го гледа зголемениот притисок на САД врз Венецуела како развој што го одвлекува вниманието на Вашингтон од Украина, намалувајќи ги шансите за понатамошен притисок врз Русија да ја запре инвазијата.
Кремљ на Путин може дури и да види светла страна во заминувањето на Мадуро ако САД го принудат да се повлече.
„На перверзен начин Москва би имала корист од таква операција, бидејќи тоа би го зајакнало своето тврдење дека Западот, а не Русија, е непријател на Глобалниот Југ: арогантен, насилен и империјалистички“, напиша Галеоти во коментар испратен по електронска пошта до Радио Слободна Европа.
„Русија, на крајот на краиштата, сè уште е во состојба да најде сојузници и клиенти на Глобалниот Југ, без разлика дали од убедување или почесто од прагматизам, и секогаш го користи западниот авантуризам за дополнително да го нагласи своето тврдење дека либералниот глобален поредок не е ништо повеќе од измама за потчинување на светот на западните интереси“, заклучува Галеоти.
