Тимур Миндич, истакнат бизнисмен и наводен мозокот на големиот корупциски скандал во енергетскиот сектор во Украина, користел луксузна такси-услуга за да ја напушти земјата и да избега во Полска во часовите пред властите да започнат претреси во рамки на истрагата, дознава Радио Слободна Европа (РСЕ).
Истражувањето на „Шема“, истражната единица на украинската служба на РСЕ, покажува дека Миндич ја користел услугата на „Тајм Лукс“, компанија за луксузен транспорт со седиште во западниот град Лавов, и ја напуштил Украина во 2:09 часот наутро на 10 ноември во „Мерцедес С 350“ регистриран на еден од сопствениците на компанијата.
„Шема“ го дознала бројот на регистарската табличка на автомобилот од извори од органите за спроведување на законот кои имаат пристап до евиденцијата за граничните премини, а потоа го следела автомобилот преку објави на социјалните мрежи за да го идентификува неговиот сопственик.
Заминувањето на Миндич од Украина во часовите пред рациите што ги започнаа истражителите предизвика контроверзии. Украинската антикорупциска агенција соопшти дека открила „операција од големи размери“ што покажала десетици милиони долари мито во енергетскиот сектор во екот на руската инвазија.
Вклученоста на Миндич, исто така, предизвика критики поради неговите минати врски со водечки политичари, вклучувајќи го и украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Користењето луксузна такси-услуга открива нови детали за тоа како Миндич, 46-годишен бизнисмен со добри врски во Украина, ја напуштил земјата непосредно пред полицијата да изврши рација во неговиот дом на 10 ноември во еден од најголемите корупциски скандали во земјата од почетокот на руската инвазија во февруари 2022 година.
Што вели компанијата за луксузни такси услуги за тоа како Миндич ја напуштил Украина?
Мерцедесот „S 350“ му припаѓа на 38-годишниот претприемач од Лавов, Максим Вовк, за кого евиденцијата покажува дека е директор и главен сопственик на „Тајм Лукс“.
Кога РСЕ го контактираше, Вовк рече дека „компанијата не ги проверува документите на патниците“ и дека таа одговорност е на украинските гранични власти.
„Немам информации да коментирам за вашето прашање“, рече тој.
На прашањето дали го познава Миндич, тој одговори: „Фала му на Бога, не“.
Другиот ко-сопственик на „Тајм Лукс“ е Елдар Асадулаев, кој претходно работел во Западниот регионален оддел на Државната гранична служба на Украина. Во една од апликациите за проверка на регистарски таблички, тој исто така е наведен како „шеф на одделот за борба против шверц на Граничната служба“.
Контактиран по телефон, Асадулаев даде само краток одговор на прашањето на РСЕ дали го познава Миндич и дали бил свесен дека го користел „ТајмЛ укс“ за да ја напушти земјата.
„Ова е првпат да слушнам за тоа“, рече Асадулаев, а потоа ја спушти слушалката.
„Тајм Лукс“ е регистрирана во мај оваа година. Компанијата не поседува канцелариски простор ниту има возила регистрирани на свое име.
Компанијата има важечка лиценца за домашен и меѓународен превоз на патници, а нејзините објави на социјалните мрежи покажуваат дека започнала да обезбедува услуги дури и пред формално да биде регистрирана.
На веб-страницата на компанијата се вели дека им нуди на клиентите премиум превоз до Полска, Молдавија и Романија, додека нејзините реклами ветуваат „брзо преминување на границата“, „целосна поддршка“ и „приспособени рути врз основа на желбите на клиентот“.
Државната гранична служба на Украина претходно објави дека спровела официјална истрага за да ги утврди околностите на преминувањето на границата на Миндич.
„Според резултатите од инспекцијата, заклучуваме дека преминувањето на границата на овој граѓанин било легално. Него му е издадена дозвола за преминување на границата за да ја напушти Украина на еден од контролните пунктови во согласност со нормите на важечкото законодавство“, се вели во соопштението на граничната служба.
„Сите документи што даваат право на преминување на границата за време на вонредната состојба беа достапни. Би сакале да напоменеме дека не му беа наметнати никакви ограничувања што би му забраниле да ја напушти Украина“, се додава во соопштението.
Миндич јавно не коментираше за обвиненијата за корупција или за неговото заминување од Украина во раните утрински часови на 10 ноември.
Во каков корупциски скандал наводно е вмешан Миндич?
Неколку лица се вмешани во операцијата „Мидас“, истрага што ја започна Националното антикорупциско биро на Украина (НАБУ) во заедничка операција со Специјализираното обвинителство за борба против корупцијата.
Тие објавија дека откриле заговор во кој е вклучена „криминална организација на високо ниво“ со цел „влијание врз стратешките претпријатија од јавниот сектор, особено АД Енергоатом‘“, државната компанија за нуклеарна енергија.
Случајот ја потресе Украина не само поради обемот на корупцијата во време кога земјата е во војна со Русија, туку и поради вмешаните Украинци со добри релации.
Миндич е ко-сопственик на комедиската трупа „Квартал 95“, чиј косопственик исто така беше и Зеленски пред да се кандидира за претседател.
Трупата беше важна за Зеленски бидејќи тој стекна популарност како комичар и актер пред да влезе во политиката. Миндич беше и бизнис партнер на милијардерот Игор Коломојски, кој го поддржа Зеленски на претседателските избори во 2019 година и е во притвор од 2023 година под обвинение за измама и перење пари.
Друга истакната личност вмешана во случајот е Херман Халушченко, кој беше суспендиран од функцијата министер за правда на 12 ноември. Претходно беше министер за енергетика.
Халушченко рече дека ќе се брани на суд од тврдењата дека добил „лична корист“ од Миндич како дел од наводна шема за поткуп.
Поранешниот министер за одбрана Рустем Умеров, кој моментално е секретар на Советот за национална безбедност и одбрана, и поранешниот вицепремиер Олексиј Чернишов се исто така вмешани во случајот.
Умеров негираше вмешаност. Во јуни против Чернишов беа поднесени посебни обвиненија за корупција.
Зеленски ја пофали антикорупциската истрага, во која беа извршени повеќе од 70 претреси, велејќи дека „сите чекори против корупцијата се многу неопходни“.
Министерката за енергетика Свитлана Гринчук поднесе оставка на 12 ноември, откако Зеленски ја повика да си замине. Таа инсистира дека не го прекршила законот.
Сепак, како Миндич ја напушти земјата пред претресите останува клучно прашање за истражителите додека трае истрагата.
Виктор Чумак, главен воен обвинител во 2019-2020 година и вршител на должноста генерален обвинител во 2020 година, претходно за РСЕ изјави дека е „апсолутно невозможно, освен ако не ви помогнат службеници за спроведување на законот“, брзо да ја напуштите земјата поради ограничувањата за патување за време на војна.
