Суспендирањето на стратешкиот дијалог на САД со Косово: „Сигнал за дистанцирање“ од Курти

Дистанцирање од од вршителот на должноста премиер на Косово, Албин Курти, и предупредување до неговата Влада дека меѓународната поддршка слабее.

Така Тоби Фогел од Советот за политика за демократизација во Берлин и Гзим Висока, професор на Одделот за студии за мир и конфликти на Правниот факултет на Универзитетот во Даблин, го гледаат прекинувањето на стратешкиот дијалог на САД со Косово.

Во објава на Фејсбук профилот, Амбасадата на Соединетите Американски Држави ја оправда одлуката со загриженоста во врска со постапките на сегашната Влада и вршителот на должноста премиер Албин Курти, кои „ги зголемуваат тензиите и нестабилноста“.

Косово и САД требаше да финализираат договор за стратешки дијалог оваа година, откако претседателката на Косово, Вјоса Османи, во јануари објави дека е постигнат договор меѓу двете земји за започнување на таков дијалог.

Одлуката на САД доаѓа во време кога претставници на движењето Самоопределување ги критикуваат одлуките на Уставниот суд во врска со конституирањето на Собранието, нарекувајќи ја таа институција „политичка сенка на опозицијата на Самоопределување“.

Од друга страна, Владата на Косово во техничкиот мандат ги отфрли критиките на САД и оцени дека нејзините потези се во согласност со законите и Уставот на Косово, „во служба на елиминирање на изворите на нестабилност со цел гарантирање на одржлива долгорочна стабилност“.

Претседателката на Косово, Вјоса Османи, изрази длабоко жалење поради одлуката на САД привремено да го суспендира стратешкиот дијалог.

Фогел: Суспендирањето на стратешкиот дијалог е знак дека САД сакаат да се дистанцираат од Курти

Тоби Фогел од Советот за политика за демократизација во Берлин, за РСЕ, оценува дека САД, со суспендирањето на дијалогот за стратешки прашања, испраќаат сигнал дека „сакаат да создадат одредена дистанца кон Курти“.

Тој додава дека суспендирањето на стратешкиот дијалог доаѓа и во чувствителен момент, кога Албин Курти се обидува да формира нова Влада на Косово, и дека такво нешто не е случајност.

„САД, а особено првата администрација на Трамп (Доналд Трамп), имаат историја со Албин Курти и историја на вмешаност во косовската политика. Доволно беше претседателот на САД или германскиот канцелар, кога сè уште беше Ангела Меркел, да се јават, да се јават на некого како Хашим Тачи и да му кажат што да прави - и тој ќе го стореше тоа. Тоа не функционира со Албин Курти. Дали мислите дека е добро или лошо е ирелевантно, факт е дека „Курти не е таков. И затоа не го сакаат ниту во Вашингтон ниту во Брисел“, вели Фогел.

Фогел, исто така, верува дека самиот Курти е одговорен за влошувањето на односите на Косово со САД или ЕУ затоа што „не ги негувал внимателно тие врски“, но, дека нешто такво се случува и поради незадоволството на центрите на моќ затоа што „тие повеќе не можат да му наредуваат на никого што е премиер или претседател во Приштина“.

„Мислам дека сè треба да се гледа во тој контекст - дали ова ќе го има посакуваниот ефект, односно дали ќе ја собере опозицијата да се обедини и да формира алтернативна влада.“ Искрено, мислам дека немаат бројки. Затоа не сум сигурен што се обидуваат да постигнат со ова“, вели Фогел и го изразува своето сомневање дека Вашингтон се надева на предвремени избори.

Прекинот на стратешкиот дијалог треба да се сфати сериозно

Гзим Висока, професор на Одделот за студии за мир и конфликти на Правниот факултет во Даблин, за РСЕ изјави дека прекинот на стратешкиот дијалог на САД со Косово е „уште еден предупредувачки знак за Владата на Косово дека меѓународната поддршка за Косово слабее“.

„Треба да се сфати сериозно, но тоа не значи крај на билатералните односи. Исто така, важно е да се напомене дека Косово никогаш немало формализиран стратешки дијалог со Соединетите Американски Држави, иако тоа го бара со години. Дури и кога односите беа одлични, САД избегнуваа формализирање на стратешко партнерство со Косово, обидувајќи се да не ја антагонизираат Србија и да играат балансирачка игра во регионот“, оцени Висока.

Тој истакнува дека во минатото сè уште постоеле елементи на стратешки дијалог за безбедноста и признавањето, но дека „динамиката на дијалогот под водство на ЕУ и напорите на Косово за проширување на суверенитетот на северот од земјата го диктираа тој дијалог, кој сега се чини дека функционира исклучиво во областа на безбедноста“.

Одлуката на САД за прекин на стратешкиот дијалог доаѓа и во време на институционална и политичка криза во Косово.

Уставниот суд во моментов чека одлука дали Собранието на Косово е конституирано, откако најголемата партија на Србите во Косово, Српска листа, се обрати до него за негово мислење, бидејќи смета дека новоизбраниот претседател на Собранието Димал Баша го прекршил Уставот кога го одвоил гласањето за потпретседателите на Собранието од немнозинските заедници и српската заедница.

Патем, Баша еднострано го прогласи конституирањето на Собранието за завршено, иако петтиот потпретседател од редовите на српската заедница не беше избран.

Движењето Самоопределување го повика Уставниот суд на 10 септември да го прогласи барањето на Српската листа за недозволиво.

Претседателката Османи, исто така, оцени дека Собранието не треба да биде блокирано поради ова прашање и очекува дека Уставниот суд нема да донесе одлука во корист на Српската листа, односно дека ќе потврди дека Собранието е конституирано иако петтиот потпретседател од српската заедница не е избран.

Патем, на 7 септември, Движењето Самоопределување го номинираше својот лидер Курти за мандатар за состав на новата Влада.
Во таа прилика, Курти го критикуваше и Уставниот суд со оценка дека дејствува пристрасно, односно во корист на албанските партии кои беа во опозиција за време на последното свикување на Собранието.

Западните земји и ЕУ го критикуваа ваквиот став на косовскиот премиер.