Конфликт меѓу авганистанските Талибанци и соседниот Пакистан изгледаше незамислив кога радикалната исламистичка група, долгогодишен сојузник на Исламабад, ја презеде власта во Авганистан во 2021 година, по повлекувањето на меѓународните сили и падот на владата што ја поддржуваа.
Сепак, стравувањата од тотална војна се зголемија откако викендот се случи најсмртоносниот судир меѓу талибанските борци и пакистанските трупи.
„Оваа конфронтација е исклучително значајна и може да има долгорочни последици за земјите“, рече Сами Јусафзаи, авганистански политички коментатор.
Жестоките борби оставија десетици мртви меѓу талибанските борци и пакистанските безбедносни сили на 11 и 12 октомври, по што беа затворени клучните гранични премини.
Граничните судири се случија само неколку дена откако Пакистан изврши невидени напади со беспилотни летала во центарот на Кабул, како и воздушни напади во источен Авганистан.
Пакистанските напади следеа по серија смртоносни напади од страна на екстремистичката група Техрик-е-Талибан Пакистан (ТТП).
Исламабад ги обвинува авганистанските Талибанци дека им обезбедуваат заштита на ТТП, што тие го негираат.
Видете и ова: Десетици мртви во судирите на пакистанско-авганистанската границаОд 2021 година, талибанските борци и пакистанските војници спорадично се судираа по должината на 2600-километарската граница меѓу двете земји. Сепак, жестокоста на насилството и експлозивната реторика претставуваат промена, велат експертите.
„Тивката толеранција на Талибанците кон ТТП и нивниот сè посилен националистички тон ги разбија долгогодишните очекувања на Исламабад за пријателска влада во Кабул“, рече Халид Султан, коментатор од Исламабад.
Исламабад ги поддржува Талибанците уште од нивното основање во 1990-тите, вклучително и наводно за време на 20-годишното востание на групата против авганистанската влада поддржана од САД.
Стратегијата на Пакистан, велат експертите, беше да инсталира послушна влада во Кабул што ќе ги обезбеди интересите на Пакистан. Сепак, се чини дека таа стратегија се врати како бумеранг.
Во случај на поширока војна, Пакистан има воена и технолошка предност, велат експертите, но и Талибанците имаат можност да се споредат.
„Талибанските борци се искусни бунтовници и веројатно ќе најдат нова причина за џихад (света војна) што ќе им овозможи да го одржат моментумот за борба подолго време“, вели Хамид Хакими, соработник во лондонскиот тинк-тенк „Чатам Хаус“.
„Понатаму, долготрајната војна со Пакистан би можела да им понуди на талибанските лидери начин да добијат домашна поддршка благодарение на вродената нетолеранција на безбедносниот естаблишмент на Пакистан во Авганистан“, додаде тој.
Намалување на тензиите
И покрај зголемените тензии, делумно поттикнати од масовна иницијатива во Исламабад за репатријација на околу четири милиони Авганистанци, Пакистан и авганистанските Талибанци веројатно нема да војуваат, велат експертите.
Талибанската влада во Кабул, која се соочува со финансиски проблеми, е меѓународно изолирана. Само Русија ја призна. Исламистичката група, исто така, не беше во можност да ја реши економската и хуманитарната криза што ја погоди осиромашената земја.
Пакистан, исто така, се соочува со економски тешкотии и политичка нестабилност. Тој, исто така, водеше кратка војна со својот најголем непријател Индија во мај.
Видете и ова: Пакистан и Индија се договорија за целосен и непосреден прекин на огнот, објави Трамп„Двете страни имаат интерес да ги намалат тензиите од сега па натаму“, рече Арифа Нур, пакистанска коментаторка и новинарка.
„За владата во Кабул, нема смисла да ги зголемува своите предизвици со вклучување во тензиите и конфликтите на нејзината граница. Истото важи и за Исламабад“, рече Нур.
Одмрзнување на односите со Индија
Зголемените тензии меѓу Пакистан и авганистанските Талибанци би можеле да го доближат Кабул до Индија, прогнозираат експертите.
Во потег што го налути Пакистан, министерот за надворешни работи на Талибанците, Амир Кан Мутаки, пристигна во Њу Делхи на 10 октомври на еднонеделни разговори. Ова е највисоката посета на Талибанците на Индија откако ја презедоа власта.
За време на првиот ден од разговорите, Њу Делхи објави дека ќе го подигне нивото на својата мисија во Кабул на ниво на амбасада. Се очекува двете страни да разговараат и за трговските и економските односи.
Индија беше близок сојузник на поранешната авганистанска влада поддржана од Западот и инвестираше многу во земјата.
„Зголемувањето на непријателствата со Кабул едноставно би можело да го приближи тамошниот режим до Њу Делхи“, рече Нур.
„Тоа тешко дека му одговара на Пакистан. Всушност, главниот аргумент на Исламабад во минатото беше дека блиските односи меѓу Кабул и Њу Делхи работат против интересите на Пакистан“, потсетува таа.