Франција во нова политичка криза, премиерот се соочува со гласање за доверба

Франција ризикува да го изгуби својот трет премиер за 12 месеци, бидејќи сегашниот премиер Франсоа Бајру побара гласање за доверба во парламентот, кое се очекува да го изгуби за време на седницата попладне на 8 септември.

Се очекува овој потег да предизвика дополнителна нестабилност за втората по големина економија во Европската Унија.

74-годишниот центристички премиер - назначен од претседателот Емануел Макрон пред помалку од девет месеци - го презема ризикот со надеж дека гласањето ќе ги обедини длабоко поделените членови на Националното собрание, по неговите барања за намалување на јавните трошоци.

Бајру верува дека намалувањата се неопходни за да се контролира растечкиот дефицит и долг на Франција.

Но, пратениците од опозицијата ветија дека ќе ја искористат можноста да го соборат Бајру и неговата малцинска влада од центристички и десничарски министри. Неговото разрешување би го принудило Макрон да се впушти во уште една исцрпувачка потрага по наследник.

Националното собрание со 577 места го прекина летниот одмор за да одржи вонредна седница побарана од Бајру, која започнува во 15 часот во понеделник.

По говорот на Бајру, во кој се очекува да објасни како мерките за штедење се во национален интерес, пратениците ќе дебатираат, а потоа ќе гласаат за или против неговата влада. Пратениците можат да се воздржат и од гласање.

На Бајру му е потребно мнозинство гласови „за“ за да преживее. Ако мнозинството гласа против него, тогаш, според францускиот устав, Бајру мора да му поднесе оставка на Макрон, со што Франција ќе се најде во нова криза.

Пратениците од крајната десница и крајната левица кои рекоа дека ќе гласаат против владата на Бајру имаат повеќе од 320 места во Националното собрание, додека центристичките и конзервативните сојузници имаат 210, што прави речиси невозможно за премиерот да го преживее гласањето за доверба.

Бајру изрази разочарување во неделата, велејќи дека горчливите противници од двата краја на политичкиот спектар се обединети против него.

„Која е поентата да се собори владата? Ова се политички групи кои не се согласуваат за ништо и, уште полошо, водат отворена граѓанска војна едни против други“, рече тој во интервју за онлајн медиумот Brut.

Доколку Бајру изгуби, Макрон повторно ќе биде принуден да најде наследник кој ќе работи во истата кревка средина и ќе се соочи со истите буџетски проблеми што ги мачеа Бајру и неговите претходници.

Дури и самиот Макрон вети дека ќе остане на функцијата до крајот на својот мандат, но ризикува да стане претседател без влијание врз внатрешните работи доколку политичката парализа продолжи.

Според францускиот политички систем, премиерот го назначува претседателот, одговара пред парламентот и е одговорен за спроведување на домашните политики, особено економските.

Претседателот има широки овластувања во однос на надворешната политика и европските работи, како и улогата на врховен командант на вооружените сили.

Бајру, тврдејќи дека се потребни големи заштеди за да се средат јавните финансии, предложи ограничување на трошењето од 44 милијарди евра во 2026 година, откако дефицитот на Франција достигна 5,8 проценти од БДП минатата година, што е далеку над официјалната граница на ЕУ од 3 проценти.

Франција се соочува и со голема должничка криза. На крајот од првиот квартал од 2025 година, јавниот долг на Франција изнесуваше 3,346 трилиони евра, или 114 проценти од БДП.

Планот на Бајру, кој вклучува укинување на два државни празника, беше остро критикуван од неговите политички противници, кои сега имаат златна можност да го попречат.