Москва се обидува да ги искористи етничките тензии на Западен Балкан за да предизвика „нестабилност и да ја попречи интеграцијата на регионот во евроатлантските институции“, соопшти американскиот Стејт департмент.
Предупредувањето дојде откако пензионираниот американски генерал Весли Кларк, поранешен врховен командант на НАТО во Европа, неодамна предупреди дека Русија, која одржува блиски врски со српскиот претседател Александар Вучиќ, го користи Белград како полномошник за да сее раздор во регионот.
Србија, која е кандидат за членство во Европската унија од 2012 година, досега одбиваше да воведе санкции кон Москва поради војната против Украина, иако гласаше за неколку резолуции на ОН со кои се осудува руската агресија.
Тензиите се во пораст во последниве месеци во северно Косово, каде што има значително етничко српско малцинство, и во Република Српска, ентитет во Босна и Херцеговина со мнозинско српско население.
Лидерот на Република Српска, Милорад Додик, кој беше ставен под санкции од САД и Велика Британија поради неговите напори да го поткопа Дејтонскиот мировен договор од 1995 година со кој заврши граѓанската војна во оваа балканска земја, исто така беше во пријателски односи со рускиот претседател Владимир Путин.
Сепаратистичките изјави на Додик беа една од главните пречки во напредокот на Босна кон членството во ЕУ, откако таа стана кандидат во 2022 година.
„Јасно е дека Русија не ја поддржува истата европска иднина за земјите од Западен Балкан што тие самите ги избраа и што луѓето од регионот ја заслужуваат. Русија се обидува да ги искористи меѓуетничките тензии, да создаде нестабилност и да ја опструира интеграцијата на регионот во Евроатлантските институции“, изјави за РСЕ портпарол на Стејт департментот.
Во северно Косово, во кое доминира српското население, тензиите останаа високи по инцидентот во септември 2023 година, во кој загина полицаец етнички Албанец, по средбата со маскирани командоси, наводно предводени од политичар од косовски Србин.
Долго одложуваното ветување на косовската влада за асоцијација на општините на косовските Срби за дијалог со Приштина и неодамнешната забрана за употреба на српскиот динар, кој остана во широка употреба во северно Косово, исто така ги зголемија тензиите со Белград. која не ја призна декларацијата за независност на својата поранешна покраина во 2008 година.
„Остануваме загрижени поради ризикот локалните тензии да се претворат во сериозни политички пожари кои ќе ги задржат државите од регионот, на пример во северно Косово и со оглед на заканите за отцепување во Босна и Херцеговина“, изјави портпаролот за РСЕ.
Тој додаде дека тесно соработуваат со сите страни за да се минимизираат тие ризици.
Американскиот помошник државен секретар за Европа и Азија Џејмс О'Брајан неодамна ги опиша тензиите на северно Косово и заканите на Република Српска за отцепување како главни безбедносни ризици на Западен Балкан.
„Ова е причината зошто Соединетите Држави работат со земјите од Западен Балкан за зајакнување на регионалната соработка и унапредување на реформите што ќе ги намалат можностите за злобно руско влијание и ќе донесат траен мир, стабилност и просперитет во регионот“, рече портпаролот.
„Руската агресивна војна против Украина ја нагласува итноста и важноста на овие приоритети.